Podstawy semiotyki 08-KUDL-PSE

Semiotyczne rozumienie znaku tym różni się od rozumienia potocznego, że znak jest automatycznie zapośredniczony w innym znaku, nie ma dla semiotyki tzw. znaków prostych. Zajęcia mają być przygodą pracy nad kilkunastoma tekstami najważniejszych semiotyków. Zbiór teorii semiotycznych stanowi dziedzinę całkowicie niesamodzielną, ale dającą olbrzymie możliwości interpretacji mechanizmów i zjawisk kultury.
Staram się w programie zajęć zawrzeć najważniejsze zagadnienia z semiotyki i pozostać na poziomie wspaniałej przygody jaką jest rozpracowywanie znakowej struktury rzeczywistości, w celu nie tylko jej lepszego rozumienia, ale przede wszystkim programowania zmian, nie tylko w nauce, ale przede wszystkim w indywidualnym życiu tzw. humanisty.
Znaki to nie tylko dźwięki czy obrazy. Te mogą być sygnałami dla zwierząt, w przypadku pojedynczych znaków, wyczerpujących się "w sobie" nie mówimy o strukturze znakowej (językowej). Różnicę między "językiem" zwierząt a językiem ludzi obrazuje przypadek Helen Keller, która nauczyła się języka nie posiadając zmysłów uznawanych za abstrakcyjne (wzroku i słuchu), czyli nie mogąc posługiwać się standardowymi znakami. Według Charlesa Sandersa Peirce’a znak możemy przedstawić na jednym z najprostszych schematów: trójkąta. Znak jest tu zdefiniowany jako trójczłonowa relacja łącząca materialny nośnik znaczenia (zwany wehikułem), przedmiot oraz znaczenie. Nie jest możliwy znak pojedynczy, nie ma oderwanych znaczeń. Znak, aby być znakiem czegoś, musi być interpretowany. „Bycie interpretowanym” stanowi niejako sposób istnienia znaku.
Na zajęciach formułujemy odpowiedzi na następujące pytania:

1. Co to jest znak?
2. Anty-znaki (na podst. J. Baudrillard, Precesja symulakrów)
3. Rozpoznawanie rzeczywistości (z: Jerzy Pelc, Wstęp do semiotyki, Znak)
4. Co to jest semiotyka? (R. Barthes Wykład)
5. Walka z przemocą języka (Wykład cd)
6. Co to jest komunikat? (z: U. Eco, Komunikat jako źródło
7. Zapośredniczenia znaku (Eco)
8. Pragmatyzm myślenia (z: Ch. S. Peirce, Jak uczynić nasze myśli jasnymi?)
9. Czym się różni system od struktury? (R. Barthes, System mody)
10. Systemy społeczne (System mody)
11. Czym jest mit według semiotyki? (z: R. Barthes, Mitologie)
12. Media (z: J. Łotman, Semiotyka filmu)
13. Semiotyka kultury (z J. Łotman, B. Uspieński, O semiotycznym mechanizmie kultury).
14. Systemy społeczne cd (z J. Łotman, B. Uspieński)
15. Podsumowanie zajęć z semiotyki (co udało się zrobić czego nie).

Cele kształcenia

Celem zajęć jest zdobycie umiejętności interpretacji problemów związanych ze znakową strukturą kultury, ale przede wszystkim naszego myślenia. Zajęcia mają być przygodą wynikającą ze wspólnej pracy nad tekstami najważniejszych semiotyków. W programie zajęć zawarte są najważniejsze zagadnienia z semiotyki i kody dla rozpracowywania znakowej struktury rzeczywistości, w celu nie tylko jej lepszego rozumienia, ale przede wszystkim programowania zmian.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Konsultacje z prowadzącą drogą mailową lub na mojej stronie www w zakładce DYDAKTYKA: http://agnieszkadoda.pl/ Literatura potrzebna do zajęć udostępniana jest częściowo w lektorium, całość w czytelniach i bibliotekach.

Kierunek studiów

kulturoznawstwo

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Konwersatorium i analiza tekstów. Pracujemy na tekstach, najpierw przeprowadzamy analizę zadanego tekstu, a potem dokonujemy jego interpretacji. Mamy do przerobienia 9 tekstów, do każdych 14 zajęć jest przyporządkowany tekst. Zasady zaliczenia: powyżej 2 nieob. (nie ważne z jakich przyczyn) zaliczamy wszystkie teksty, na których nas nie było (nawet jak byliśmy np. na zajęciach 2 z tekstu, a nie na 1, zaliczamy dany tekst). Nieprzeczytany tekst zgłaszamy na początku zajęć, można raz zgłosić nieprzeczytanie bez następstw, każde następne będzie liczone na minus, podwójny minus jeśli nie zostanie zgłoszone, a wykryte podczas zajęć. Dużo piszemy podczas zajęć (prace ok. 20 minut): tzw. kolokwium jest oceniane, inne wypowiedzi pisemne - bez oceny, ale omawiane na zajęciach. Najważniejsza jest aktywność na zajęciach (jakościowa, nie ilościowa). Na jej podstawie wystawiam ocenę końcową.

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

Z komentarzami do prac i zajęć można się zapoznać na mojej stronie www w zakładce DYDAKTYKA: http://agnieszkadoda.pl/

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Praca studenta polega na czytaniu zadanych tekstów, pracy nad nimi podczas zajęć i pracach pisemnych.

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

III rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Dotychczasowe studia na kulturoznawstwie powinny dawać rękojmię dla zrozumienia i interpretacji tekstów i tematów przeznaczonych na zajęcia z podstaw semiotyki.

Koordynatorzy przedmiotu

Agnieszka Doda-Wyszyńska

Efekty kształcenia

Student zapoznaje się z podstawowymi semiotycznymi koncepcjami, uzyskuje wiedzę na temat czołowych semiotyków, umie interpretować znaki, uzyskuje kompetencje nie tylko z dziedziny semiotyki, ale potrafi posługiwać się interpretacją semiotyczną w analizie wiedzy znakowej uzyskiwanej na innych zajęciach.

Kryteria oceniania

Ocenie podlega całość aktywności na zajęciach, ustnej i pisemnej, nie ma dodatkowych prac pisemnych ani pracy końcowej.

Praktyki zawodowe

Literatura

1. J. Baudrillard, Precesja symulakrów
2. z: Jerzy Pelc, Wstęp do semiotyki, rozdz. Znak, ss. 32 - 55.
3. R. Barthes, Wykład [fragmenty wykładu inauguracyjnego w Collège de France 7 stycznia 1977 r.], „Teksty” 1979, nr 5
4. z: U. Eco, Nieobecna struktura, Komunikat jako źródło, ss. 75 - 98.
5. z: Ch. S. Peirce, Jak uczynić nasze myśli jasnymi? w: Peirce, Hanna Buczyńska, ss. 128 - 151.
6. z: R. Barthes, System mody, Retoryka signifié, świat mody, ss. 247 - 260.
7. z: R. Barthes, Mitologie, ss. 81 - 86, + ss. 277 - 296.
8. z: J. Łotman, Semiotyka filmu, rozdz. 15. Problemy semiotyki i tendencje kina współczesnego, ss. 187 - 200.
9. z J. Łotman, B. Uspieński, O semiotycznym mechanizmie kultury, w: Semiotyka kultury, ss. 147 - 169.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 08-KUDL-PSE w USOSweb