Psychologia ewolucyjno-rozwojowa 08-KODL-PER

Przyjmowana perspektywa pozwala na zadawanie pytań zarówno o to jak psychicznie rozwija się człowiek, jak i o to jakich kategorii, metod, strategii używa on dla opisu i wyjaśniania swojego rozwoju, oraz jak uzyskana dzięki ich zastosowaniu samoświadomość zwrotnie wpływa na charakter jego rozwoju.
Celem zajęć jest (1) dostarczenie wiedzy i (2) uwrażliwienie na problem istnienia zależności pomiędzy jednostkowym cyklem życia człowieka a szeroko rozumianym kontekstem kulturowo - społecznym, w jakim on żyje i działa. Tego typu wiedza i wrażliwość mają służyć przede wszystkim rozumieniu prawidłowości charakterystycznych dla tej zależności odnoszących się do człowieka in abstracto, ale jednocześnie zależy mi, by studenci umieli korzystać z tej wiedzy przy definiowaniu i rozwiązywaniu realnych problemów życiowych ludzi.
Treści kształcenia:
• Przedmiot badań i podejście Psychologii rozwoju człowieka i Psychologii ewolucyjnej
• Przednaukowe i naukowe podstawy Psychologii rozwoju dziecka; podstawowe kontrowersje
• Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia; założenia i pojęcia
• Zasady rozwoju jednostki ludzkiej w środowisku jej życia i rozwoju w filogenezie i ontogenezie
• Adaptacja do warunków naturalnych i kulturowo-historycznych, biologiczny a psychiczny mechanizm adaptacji
• Zmiana makrospołeczna i mikrospołeczna a zmiana stylu funkcjonowania jednostki
• Prymitywizm, upośledzenie, rozpad, prawidłowy rozwój struktury funkcji psychicznych i organizacji zachowania; elementarne a wyższe formy funkcjonowania
• Rodowód, założenia, pojęcia koncepcji E.H.Eriksona i jej współczesne kontynuacje
• Rodowód, założenia, pojęcia koncepcji L.S.Wygotskiego i jej współczesne kontynuacje
• Rodowód, założenia, pojęcia koncepcji J.Piageta i jej współczesne kontynuacje
• Założenia i pojęcia Psychologii ekologicznej
• Tradycyjne i współczesne ujęcia zasady epigenezy w rozwoju
• Cykl środowisk socjalizacyjnych; funkcje środowisk i problem przesunięcia ekologicznego
• Opis, wyjaśnianie i badanie zmiany rozwojowej
• Projektowanie postępowania diagnostycznego; problemy, strategie, narzędzia, procedury
• Mechanizm psychicznej adaptacji okresu późnej dorosłości: mądrość życiowa, poczucie integralności
• Mechanizm psychicznej adaptacji okresu średniej dorosłości i jego efekty: świadomość społeczna, poczucie generatywności
• Mechanizm psychicznej adaptacji okresu wczesnej dorosłości i jego efekty: wierność i zobowiązanie, poczucie intymności i solidarności społecznej
• Mechanizm psychicznej adaptacji okresu dorastania i jego efekty: opanowanie własnych procesów psychicznych i zachowania, poczucie tożsamości psycho-społecznej
• Mechanizm psychicznej adaptacji wieku szkolnego i jego efekty: dowolność uwagi, myślenie racjonalne i poczucie produktywności
• Mechanizm psychicznej adaptacji wieku przedszkolnego i jego efekty: dowolność pamięci, myślenie intuicyjne i poczucie inicjatywy
• Mechanizm psychicznej adaptacji wczesnego dzieciństwa i jego efekty: usensowniona i hierarchicznie zorganizowana struktura świadomości, poczucie autonomii
• Mechanizm psychicznej adaptacji okresu noworodkowego i niemowlęcego: stałość przedmiotu, poczucie ufności do świata i siebie

Cele kształcenia

• Opanowanie wiedzy o teoretycznych ujęciach procesów rozwoju człowieka i o procesach ewolucji gatunku ludzkiego, oraz związków w jakich ze sobą pozostają • Opanowanie siatki podstawowych pojęć służących wyjaśnianiu procesu rozwoju człowieka i jego modelowych ujęć • Dostarczenie wiedzy dotyczącej strategii, procedur i metod diagnozowania procesów rozwoju • Rozpoznanie centralnych zjawisk i procesów dotyczących rozwoju człowieka w poszczególnych fazach życia • Ukształtowanie holistycznego i genetycznego podejścia do człowieka • Uwrażliwienie na problemy związane ze wspomaganiem rozwoju człowieka w aktualnych czasach historycznych

Kierunek studiów

Kognitywistyka

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład + konwersatoria

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

65 godzin (30 godz. zajęć+15 godz. przygotowanie do zajęć+ 20 godz. przygotowanie do egzaminu i zaliczenia) 4 ECTS

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Koordynatorzy przedmiotu

Błażej Smykowski

Efekty kształcenia

• Rozpoznaje podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za procesy ewolucji gatunku ludzkiego i rozwoju ontogenetycznego człowieka
• Zna fazowe mechanizmy adaptacji psychicznej i zasady ich funkcjonowania
• Rozpoznaje zasady splatania się biologicznej i kulturowej linii w toku filogenezy i ontogenezy
• Zna historię i aktualność podejścia psychologii do ewolucji i rozwoju
• Zna podstawowe koncepcje wskazujące na mechanizm dynamicznych interakcji miedzy zmieniającą się jednostką a środowiskiem jej życia i rozwoju
• Zna podstawowe pojęcia służące wyjaśnianiu mechanizmu rozwoju człowieka Zna wybrane klasyfikacje zmian rozwojowych
• Zna modele rozwoju człowieka, ich składowe i potrafi wskazać podstawowe różnice między nimi
• Zna podstawowe strategie, procedury i metody stosowane w badaniu rozwoju człowieka
• Potrafi wskazać możliwości i ograniczenia poszczególnych procedur postępowania przy badaniu rozwoju
• Zna zasady etyczne stosowane w badaniach nad procesami rozwoju
• Rozumie relacje w jakiej pozostaje człowiek w poszczególnych fazach życia ze środowiskiem swojego życia i rozwoju
• Zna centralne zjawiska charakterystyczne dla poszczególnych faz w rozwoju człowieka
• Rozumie zasady działania mechanizmów psychicznej adaptacji charakterystycznych dla poszczególnych faz w rozwoju
• Rozumie zasady przejść z jednej fazy rozwojowej w drugą
• Potrafi postrzegać w dynamicznych interakcjach zjawiska fizyczne, psychiczne i społeczne w rozwoju człowieka
• Rozpoznaje w zjawiskach wcześniejszych w rozwoju wykluwanie się zjawisk późniejszych a w późniejszych potrafi dojrzeć skutki zjawisk wcześniejszych
• Rozumie zależność organizacji psychiki i zachowania jednostki od sposobu zorganizowania środowiska jej życia i rozwoju
• Potrafi wskazać związek aktualności społeczno-historycznej z wytwarzaniem się fazowych mechanizmów psychicznej adaptacji
• Formułuje hipotezy na temat przyszłych mechanizmów psychicznej adaptacji człowieka i procesów wspomagania ich aktualizacji

Kryteria oceniania

Wykład:
• Test wiadomości - ocena pozytywna ponad 50% poprawnych odpowiedzi
Konwersatoria:
• Test wiadomości (ocena pozytywna ponad 50% poprawnych odpowiedzi) + 80% obecność na zajęciach

Literatura

Egzamin:
• Brzezińska, A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. (s. 19 – 98 i 144 - 178).
• Buss, D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP. (s. 56-91).
• Piaget, J. (1969). Punkt widzenia Piageta. Psychologia Wychowawcza. 5, s. 509-531.
• Smykowski, B. (2012). Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży. (9-138). Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Treść wykładów
Zaliczenie:
• Smykowski, B. (2012). Psychologia kryzysów w kulturowym rozwoju dzieci i młodzieży. (s.139-181). Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Brzezińska, A., Hornowska, E. (red.) (2004). Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy. (s.28-106). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Obuchowski, K. (2002). Osobowość wobec zmian cywilizacyjnych, czyli o ludziach roli, uczenia się i o autorach siebie. Kolokwia psychologiczne. T.10. s.23-37.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 08-KODL-PER w USOSweb