Filozofia fizyki 08-FLDU-FFI

Program wykładu:

1. Rola matematyki w rozwoju fizyki, modelowanie i wyjaśnianie w fizyce współczesnej.

2. Historia rozwoju kinematyki i mechaniki od starożytności do XX w. a ontologia ruchu i filozofia zasad. Historyczne związki między filozofią i rozwojem fizyki. Dlaczego fizyka arystotelesowska okazała się błędna? Zasada względności i przejście od fizyki średniowiecznej do mechaniki Galileusza–Newtona.

3. Filozoficzne zagadnienia mechaniki klasycznej: zasady zachowania, prawa dynamiki, symetrie, determinizm, entropia i upływ czasu, chaos deterministyczny.

4. Filozoficzne zagadnienia teorii relatywistycznej: rozwój pojęcia i ontologia czasoprzestrzeni, geometria ruchu, interpretacja „paradoksów” relatywistycznych.

5. Filozoficzne zagadnienia mikrofizyki: zagadnienia metodologiczne w mikrofizyce, interpretacje i filozoficzne kontrowersje w teorii kwantowej, ontologia pól kwantowych, logika kwantowa.

6. Rola filozofii we współczesnej fizyce teoretycznej i bieżące dyskusje dotyczące rozwoju i przyszłości fizyki.

Cele kształcenia

(1) Zaznajomienie się z historią współzależności rozwoju filozofii i fizyki od starożytności po XX w., w szczególności wpływu założeń filozoficznych na formułowane teorie fizyczne i postulowane ontologie; (2) Zrozumienie specyfiki wyjaśniania i modelowania we współczesnej fizyce; (3) Poznanie podstawowych aspektów współczesnych teorii fizycznych (zwł. teorii względności i mechaniki kwantowej) i wprowadzenie do filozoficznych sporów wokół ich interpretacji; (4) Zrozumienie fundamentalnej roli zasad w fizyce (np. zasad zachowania i zasady względności) na konkretnych przykładach; (5) Wprowadzenie do najnowszych dyskusji dotyczących metodologii fizyki i rozwoju fizyki.

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Koordynatorzy przedmiotu

Marek Woszczek

Kryteria oceniania

Zaliczenie ustne na podstawie znajomości materiału prezentowanego na wykładzie oraz dyskusja dotycząca poruszanych problemów

Literatura

R. Batterman (red.), „The Oxford Handbook of Philosophy of Physics”. Oxford 2012.
D. Rickles (red.), „The Ashgate Companion to Contemporary Philosophy of Physics". Aldershot 2008.
J. Buchwald, R. Fox (red.), „The Oxford Handbook of the History of Physics". Oxford 2013.
A.K. Wróblewski, „Historia fizyki”. Warszawa 2006.
M. Heller, „Fizyka ruchu i czasoprzestrzeni”. Warszawa 1993.
E.F. Taylor, J.A. Wheeler, „Fizyka czasoprzestrzeni”. Warszawa 1972.
M. Tempczyk, „Teoria chaosu a filozofia”. Warszawa 1998.
I. Stewart, „Czy Bóg gra w kości. Nowa matematyka chaosu”. Warszawa 2001.
A. Łukasik, Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej. Lublin 2017.
S. Hossenfelder, „Zagubione w matematyce. Fizyka w pułapce piękna". Kraków 2019.
L. Lederman, C. Hill, „Zrozumieć niepojęte. Fizyka kwantowa i rzeczywistość”. Warszawa 2013.
D.F. Styer, „Teoria względności dla dociekliwych”. Warszawa 2012.
M. Tempczyk, „Fizyka najnowsza”. Kraków 1998.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 08-FLDU-FFI w USOSweb