Pedagogika szkoły podstawowej 08-FINA-PSK

Treści z zakresu wiedzy pedagogicznej na II etapie edukacyjnym (klasy IV - VI szkoły podstawowej)
1. Szkoła i jej funkcje. Modele szkoły. Szkolnictwo alternatywne. Środowisko społeczne szkoły. Autokratyzm i demokracja w szkole. Ukryty program szkoły. Kryzys szkoły.

2. Wychowanie w szkole. Wychowanie jako zjawisko społeczne. Wychowanie a socjalizacja; wychowanie a nauczanie; wychowanie a opieka; wychowanie a rozwój; rola wychowania w rozwoju jednostki. Cele wychowania i ich stanowienie. Koncepcje wychowania. Dziedziny i formy wychowania. Metody wychowania. Style wychowania. Przymus i swoboda w wychowaniu. Podmiotowość w wychowaniu. Trudności wychowawcze na II etapie edukacyjnym: rodzaje, przyczyny, skutki.

3. Opieka w szkole. Działalność opiekuńcza szkoły. Formy opieki. Profilaktyka w szkole.

4. Klasa szkolna jako środowisko życia i rozwoju ucznia. Klasa szkolna jako mała grupa społeczna. Style kierowania klasą. Zasady skutecznego kierowania klasą. Praca z klasą szkolną na II etapie edukacyjnym. Dyscyplina w klasie szkolnej i jej utrzymywanie. Integracja klasy szkolnej. Klimat społeczny klasy i jego kreowanie.

5. Poznawanie ucznia i jego środowiska. Diagnoza i diagnozowanie w szkole. Elementy diagnozy i etapy diagnozowania. Metody poznawania ucznia i ich stosowanie. Metody poznawania klasy szkolnej. Metody poznawania środowiska szkolnego i rodzinnego ucznia. Konstruowanie narzędzi diagnostycznych. Opracowanie diagnozy dla potrzeb edukacji na II etapie edukacyjnym. Etyka w diagnozowaniu.

6. Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu ucznia: rodzaje, przyczyny skutki. Praca z uczniem o zaburzonym rozwoju i jej projektowanie. Uczeń przewlekle chory i praca z nim. Uczeń zdolny i praca z nim. Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych na II etapie edukacyjnym i praca z nim.

7. Projektowanie działań wychowawczych i opiekuńczych. Projektowanie i jego etapy. Projektowanie działań wychowawczych i jego zasady. Projektowanie działań opiekuńczych i jego zasady.

8. Współpraca nauczyciela z rodzicami. Współpraca szkoły ze środowiskiem lokalnym i pozaszkolnymi instytucjami wychowawczymi i resocjalizacyjnymi. Wychowanie i opieka w rodzinie. Prawa i obowiązki nauczycieli i rodziców. Cele i obszary współpracy nauczycieli i rodziców. Zasady współpracy z rodzicami. Współpraca ze środowiskiem lokalnym i jej formy. Pozaszkolne instytucje wychowania i resocjalizacji i współpraca z nimi. Współpraca szkoły ze środowiskiem i nauczyciela z rodzicami na II etapie edukacyjnym.

9. Praca opiekuńczo – wychowawcza nauczyciela na II etapie edukacyjnym. Sytuacja dziecka przechodzącego na II etap edukacji; problemy adaptacji do zmian. Metodyka działań opiekuńczo – wychowawczych na II etapie edukacyjnym. Wstępna orientacja zawodowa uczniów. Aspiracje, motywacja i jej kształtowanie.

10. Zawód nauczyciela. Funkcje i zadania nauczyciela. Cechy zawodu nauczyciela. Społeczne postrzeganie zawodu i warunki pracy nauczyciela. sylwetka nauczyciela – kompetencje i zmieniające się role. Autorytet nauczyciela. Kształcenie, doskonalenie i rozwój zawodowy nauczycieli. Trudności i stres w pracy nauczyciela. Wypalenie zawodowe.

Cele kształcenia

Cele ogólne: Wyposażenie w wiedzę i umiejętności z zakresu pedagogiki, jak również kompetencje społeczne, niezbędne w pracy nauczyciela na II etapie edukacyjnym. Przygotowanie do podjęcia studiów II stopnia na kierunku nauczycielskim. Cele szczegółowe: C1 Wyposażenie studenta w wiedzę pozwalającą na rozumienie zjawisk i procesów z zakresu socjalizacji, wychowania i opieki, która ma być podstawą dla świadomego i racjonalnego pełnienia roli wychowawcy i opiekuna; przekazanie podstawowej wiedzy pedagogicznej umożliwiającej wykonywanie zawodu nauczyciela, dającej znajomość struktury pojęć w pedagogice i naukach wspierających działalność pedagogiczną, a także zaznajomienie z istotą problemów wychowawczych i edukacyjnych z jakimi spotyka się nauczyciel w szkole; C2 Wykształcenie umiejętności diagnostycznych, a więc pozyskiwania i analizy danych dotyczących ucznia i środowisk, w jakich funkcjonuje oraz formułowania na ich podstawie wniosków; C3 Przygotowanie do samodzielnego opracowania projektów oddziaływań wychowawczych i opiekuńczych: ukształtowanie umiejętności planowania i zastosowania metod pedagogicznych w procesie rozwiązywania problemów wychowawczych; C4 kształtowanie świadomości reguł działalności pedagogicznej oraz świadomości różnorodnych problemów wychowawczych i edukacyjnych z jakimi spotyka się nauczyciel w szkole oraz postawy odpowiedzialności i autonomii w stosowaniu sposobów radzenia sobie z nimi; C5 Zapoznanie z zawodem nauczyciela i warunkami rozwoju w tym zawodzie oraz zdobycie podstawowych umiejętności przygotowania prezentacji multimedialnej oraz jej przedstawienia, wyrobienie umiejętności korzystania ze źródeł literaturowych oraz pomocy dydaktycznych; C6 Kształtowanie empatii, prospołeczności, odpowiedzialności i etyczności oraz wyrobienie umiejętności komunikacji i pracy w grupie niezbędnej do wykonywania zawodu nauczyciela.

Kierunek studiów

Filozofia – specjalność nauczycielska - kształcenie przygotowujące do zawodu nauczyciela

Poziom przedmiotu

I stopień

Efekty kształcenia

Efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych. Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

posiada wiedzę na temat komunikowania interpersonalnego, w tym w działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz ich prawidłowości i zakłóceń,

posiada wiedzę na temat wychowania i opieki, w tym ich filozoficznych i społeczno – kulturowych podstaw, z uwzględnieniem swoistości wychowania i opieki na II etapie edukacyjnym

posiada wiedzę na temat współczesnych teorii dotyczących wychowania oraz różnorodnych uwarunkowań tego procesu,

posiada wiedzę na temat głównych środowisk wychowawczych, ich specyfiki i procesów w nich zachodzących, ze szczególnym uwzględnieniem swoistości środowiska wychowania i opieki uczniów na II etapie edukacyjnym

posiada wiedzę na temat projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej(w szczególności projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych na II etapie edukacyjnym), w tym uwzględniającą specjalne potrzeby edukacyjne uczniów z zaburzeniami rozwoju,

posiada wiedzę na temat struktury i funkcji systemu edukacji – celów, organizacji i funkcjonowania instytucji edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych,

posiada wiedzę na temat podmiotów działalności pedagogicznej

posiada wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, z uwzględnieniem uczniów II etapu edukacyjnego

posiada wiedzę na temat projektowania ścieżki własnego rozwoju i awansu zawodowego

posiada wiedzę na temat etyki zawodu nauczyciela

potrafi dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń pedagogicznych

potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczna z zakresu pedagogiki do analizowania i interpretowania określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń pedagogicznych.

posiada umiejętności diagnostyczne pozwalające na rozpoznawanie sytuacji uczniów(w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), opracowanie wyników obserwacji i formułowania wniosków, z uwzględnieniem swoistości badań diagnostycznych, odniesionych do uczniów na II etapie edukacyjnym

potrafi zaprojektować plan własnego rozwoju zawodowego

Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego dokształcania zawodowego i rozwoju osobistego

Dostrzega sens, wartość i potrzebę podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym

Ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych (wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej; wykazuje cechy refleksyjnego praktyka

Ma świadomość istnienia etycznego wymiaru diagnozowania i uczniów.

Kryteria oceniania

wykład interaktywny wymaga aktywności studentów podczas zajęć i wykazanie się znajomością literatury oraz pisemne zaliczenie treści wykładowych
konwersatorium:
F - dyskusja, sprawdzian ustny wiedzy
P - sprawdzian pisemny/kolokwium

Literatura

Babbie E. (2004), Badania społeczne w praktyce. Warszawa. Wyd. Naukowe PWN.
Barnes, D. (2004) Nauczyciel i uczniowie. Od porozumiewania się do kształcenia. Warszawa.
Brophy, J. (2004). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa, PWN.
Brzezińska A.(2006): Jerome S. Bruner: prekursor kształcenia wspomagającego rozwój.[w:]: J. Bruner: Kultura edukacji. Kraków, Universitas.
Clifford H.E. (2006), Dyscyplina i kierowanie klasą. Warszawa.
Day C. (2005), Rozwój zawodowy nauczyciela. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo psychologiczne.
Gagne, R.M., Briggis, L.J., Wager, W.W. (1992). Zasady projektowania dydaktycznego.
Gajewska G. (2009), Pedagogika opiekuńcza. Elementy metodyki. Zielona Góra, Wyd. PEKW „Gaja”.
Gmerek T. [red.] (2003), Edukacja i stratyfikacja społeczna. Poznań, Wyd. Naukowe UAM.
Grzegorzewska M.K. (2006), Stres w zawodzie nauczyciela. Kraków, Wyd. UJ.
Holt J. (2007), Zamiast edukacji. Kraków, Impuls.
Janowski A. (1995), Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa
Janowski A. (2009), Pedagogika praktyczna. Warszawa. Wyd. Fraszka Edukacyjna
Janowski A. (2010), Poznawanie uczniów. Zdobywanie informacji w pracy wychowawczej. Warszawa, Wyd. Fraszka Edukacyjna.
Kawecki, J. (). Wprowadzenie do wiedzy o szkole o nauczaniu, Kraków wyd. „Impuls”.
Konarzewski, K. (red.) (1993). Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa: PWN.
Konarzewski, K. (red.) (1993). Sztuka nauczania. Szkoła. Warszawa: PWN.
Krauze – Sikorska H., Kuszak K. [red.] (2008), Wybrane problemy psychospołecznego funkcjonowania dzieci i młodzieży z utrudnieniami w rozwoju. Poznań, Wyd. naukowe UAM.
Kwieciński Z., Śliwerski B. (red), Pedagogika. Podręcznik akademicki 1 i 2, Warszawa 2003. PWN,
Łobocki M. (1985), Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania. Warszawa, nasza Księgarnia..
Łobocki M. (2000), Teoria wychowania w zarysie. Kraków, Wyd. Impuls.
Łobocki M.(2003), Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków. Wyd. Impuls.
Łuczak B. (2000), Niepowodzenia w nauce. Poznań.
Materne J.(1988), Opiekuńcze funkcje szkoły. Warszawa, PWN.
Mel, S. (2005) Uczymy się uczyć. Gdańsk:GWP.
Michałowska D.A., (2013), Wartości w świecie edukacji na początku XXI wieku, Poznań, Wyd. WNS UAM.
Mietzel, G. (2004). Psychologia kształcenia. Praktyczny podręcznik dla nauczycieli i pedagogów.
Morrison, K., Cohen, L. (1999). Wprowadzenie do nauczania. Poznań, Wyd. Zysk i S-ka
Okoń W. (2004). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa.
Półturzycki, J. (1998). Dydaktyka dla nauczycieli. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Rimm S.B. (1994), Bariery szkolnej kariery. Warszawa, WSiP.
Robertson, J. (). Jak zapewnić sobie ład, dyscyplinę i uwagę w klasie. WSiP.
Śliwerski B. (2005), Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków, Wyd. Impuls.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 08-FINA-PSK w USOSweb