Monitoring środowiska przyrodniczego 07-MSP-HMiK2-DL

Treści programowe:
Podstawy teoretyczne funkcjonowania geoekosystemu i ich przydatność w organizacji MŚP rozumianego jako dziedzina nauk geograficznych i jako organizacja systemu pomiarowego o charakterze interdyscyplinarnym.
Zastosowanie teorii funkcjonowania systemu do organizacji terenowego systemu pomiarowego (stanowisko pomiarowe, terminy obserwacji).
Metody statystyczne stosowane w monitoringu środowiska przyrodniczego.
Organizacja i struktura PMŚ oraz ZMŚP w Polsce.
Koncepcja organizacji systemu pomiarowego MŚP dla wybranych geoekosystemów.
Funkcjonowanie wybranych geoekosystemów w warunkach zmian klimatów i narastającej antropopresji.
Metrologiczne podstawy monitoringu środowiska przyrodniczego.
Charakterystyki metrologiczne i kalibracja układu pomiarowego.
Tor pomiarowy, charakterystyki metrologiczne układu pomiarowego, wybrane elementy automatyzacji pomiarów, komputer jako element toru pomiarowego.
Monitoring atmosfery.
Interpretacja wyników obserwacji monitoringu meteorologicznego.
Monitoring jakości powietrza.
Opracowanie i interpretacja wyników monitoringu jakości powietrza atmosferycznego.
Monitoring hydrosfery. Monitoring chemizmu wód.
Opracowanie i interpretacja wyników monitoringu hydrosfery.
Monitoring litosfery.
Opracowanie i interpretacja wyników monitoringu litosfery.
Bio- i geowskaźniki w monitoringu środowiska przyrodniczego.
Projektowanie sieci monitoringu środowiska przyrodniczego.
Projekt systemu pomiarowego obiegu wody w zlewni.
Powiązanie ZMŚP z programami krajowymi i międzynarodowymi dotyczącym ochrony środowiska.
Internetowe źródła informacji o monitoringu środowiska przyrodniczego oraz innych danych monitoringowych.

Cele kształcenia

Zapoznanie słuchaczy z mechanizmem funkcjonowania środowiska przyrodniczego, zmiennością przestrzenną i czasową jako podstawą do organizacji terenowego systemu pomiarowego wybranych elementów środowiska. Przedstawienie podstaw teoretycznych funkcjonowania geoekosystemu i ich zastosowanie w koncepcji Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Przedstawienie możliwości metrologicznych w zakresie monitoringu środowiska przyrodniczego. Zapoznanie studentów z metodyką monitoringu obiegu wody w zlewni. Uzyskanie przez studentów umiejętności metod przetwarzania i analizy danych pochodzących z monitoringu środowiska przyrodniczego. Opanowanie umiejętności wnioskowania o stanie środowiska przyrodniczego i zależnościach między jego komponentami. Opanowanie interpretacji związków przyczynowo-skutkowych funkcjonowania środowiska przyrodniczego na przykładzie zlewni badawczej. Przedstawienie terenowego systemu pomiarowego monitoringu środowiska przyrodniczego w wybranych stacjach terenowych MŚP. Zaprezentowanie systemów pomiarowych i zasad pozyskiwania danych. Zdobycie przez studenta umiejętności w zakresie prowadzenia monitoringu środowiska przyrodniczego według standardów MŚP. Zdobycie przez studenta kompetencji społecznych w zakresie odpowiedzialności za powierzany sprzęt, bezpieczeństwo pracy własnej i innych, a także za sumienną i punktualną realizację podjętych zadań.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Materiały do zajęć dostępne są u prowadzącego, wskazana literatura - w zasobach bibliotecznych Biblioteki Wydziałowej oraz Biblioteki Uniwersyteckiej. Szeroki dostęp do artykułów naukowych zapewniają internetowe bazy danych.

Kierunek studiów

Geografia, specjalność Hydrologia, meteorologia i klimatologia

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

- wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień; - rozwiązywanie zadań (obliczeniowych i praktycznych); - metoda ćwiczeniowa; - metoda projektu; - praca w grupach.

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

Nie

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Nakład pracy studenta - godziny zajęć z prowadzącym: wykład 15 godzin, ćwiczenia 15 godzin. Nakład pracy studenta - praca własna: czytanie wskazanej literatury, przygotowanie sprawozdań i projektu, przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 45 godzin. Punkty ECTS: 3

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Wiedza z zakresu geografii fizycznej na poziomie kursu podstawowego realizowanego w trakcie I roku studiów licencjackich.

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student:
- zna podstawy teoretyczne funkcjonowania geoekosystemu i ich przydatność w organizacji MŚP;
- rozumie zastosowanie teorii funkcjonowania systemu do organizacji terenowego systemu pomiarowego;
- potrafi stosować metody statystyczne w monitoringu środowiska przyrodniczego;
- zna organizację i strukturę PMŚ oraz ZMŚP w Polsce;
- rozumie koncepcje organizacji systemu pomiarowego MŚP dla wybranych geoekosystemów;
- zna funkcjonowanie wybranych geoekosystemów w warunkach zmian klimatów i narastającej antropopresji;
- rozumie metrologiczne podstawy monitoringu środowiska przyrodniczego;
- potrafi wyznaczyć charakterystyki metrologiczne i przeprowadzić kalibrację układu pomiarowego;
- zna tor pomiarowy oraz rozumie potrzebę automatyzacji pomiarów;
- zna systemy pomiarowe monitoringu atmosfery;
- umie interpretować wyniki obserwacji monitoringu meteorologicznego;
- zna podstawy monitoringu jakości powietrza;
- potrafi opracować i zinterpretować wyniki monitoringu jakości powietrza atmosferycznego;
- zna systemy pomiarowe monitoringu hydrosfery;
- umie interpretować wyniki obserwacji monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych;
- zna systemy pomiarowe monitoringu litosfery;
- umie interpretować wyniki obserwacji monitoringu litosfery;
- zna najważniejsze bio- i geowskaźniki stosowane w monitoringu środowiska przyrodniczego;
- zna zasady projektowania sieci monitoringu środowiska przyrodniczego;
- potrafi wykonać projekt systemu pomiarowego obiegu wody w zlewni;
- rozumie powiązanie ZMŚP z programami krajowymi i międzynarodowymi dotyczącym ochrony środowiska;
- zna internetowe źródła informacji o monitoringu środowiska przyrodniczego oraz innych danych monitoringowych.

Kryteria oceniania

Warunki i tryb uzyskiwania zaliczenia: podano dla danego cyklu dydaktycznego w informacjach dotyczących poszczególnych grup zajęciowych.
Kryteria oceniania: zgodnie ze skalą ocen stosowaną w UAM.
Warunki usprawiedliwiania i odrabiania nieobecności na zajęciach: podano dla danego cyklu dydaktycznego w informacjach dotyczących poszczególnych grup zajęciowych.

Praktyki zawodowe

Nie

Literatura

Abramowicz H., 1992: Jak analizować wyniki pomiarów? Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Bajkiewicz-Grabowska E., Magnuszewski A., Mikulski Z., 1993: Hydrometria. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Kostrzewski A., 1993: Geoekosystem obszarów nizinnych. Koncepcja metodologiczna, W: A. Kostrzewski (red.), Geoekosystem obszarów nizinnych, Polska Akademia Nauk, Kom. Nauk. Prez. PAN „Człowiek i Środowisko”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 11-17.
Piotrowski J., 1976: Podstawy metrologii. PWN, Warszawa.
Stan Środowiska w Polsce – raport PIOŚ, 1998: Bibl. Monit. Środ., Warszawa.
Szczepańska J., Kmiecik E., 2005: Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych. Uczelniane Wydawnictwa Nauk.-Dydakt. AGH, Kraków.
Śnieżek T.R., 1978: Przyrządy i metody pomiarowe w metrologii i hydrologii. PWN, Warszawa.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 07-MSP-HMiK2-DL w USOSweb