Źródłoznawstwo ceramiczne 05-ZCE-12-Arch-1b
Zajęcia poświęcone są przede wszystkim umiejętności przeprowadzenia typowej dla analizy archeologicznej czynności, jaką jest makroskopowy opis ceramiki − najistotniejszy w opracowywaniu materiałów neolitycznych.
Obejmują one opis przykładowego wyposażenia stanowiska badawczego i sposoby jego zastosowania w praktyce − zajęcia prowadzone są na próbkach zróżnicowanej pod względem chronologicznym i kulturowym ceramiki neolitycznej. Omawiana jest identyfikacja różnych cech technologiczno-użytkowych ceramiki, a także sposoby ich opisu słownego lub za pomocą wybranych systemów kodowania. Kolejnym etapem jest rozpoznawanie elementów konstrukcyjnych naczyń, na przykładzie wybranych fragmentów ceramiki o charakterystycznych formach mikromorfologicznych, oraz metody ich opisu. Następnie analizowane są na konkretnych przykładach techniki i typy wątków zdobniczych oraz sposoby ich opisu i kodowania w oparciu o wybrane propozycje różnych autorów. Podsumowaniem zajęć są przykładowe sposoby wykorzystania zgromadzonych informacji w aspekcie chronologii i funkcji stanowisk oraz znaczenia społecznego ceramiki.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student:
1) uzyskuje zaawansowaną wiedzę na temat technologii stylistyki i zdobnictwa ceramiki neolitycznej;
2) potrafi poprawnie wykorzystać podstawowe narzędzia umożliwiające analizę makroskopową ceramiki; posiada umiejętności rozpoznawania ceramiki neolitycznej pod względem funkcjonalnym (ceramika stołowa i kuchenna) oraz chronologiczno-kulturowym (główne cykle technologiczne: wczesnowstęgowy, pucharowy, późnowstęgowy, amforowy, sznurowy); umie zidentyfikować, opisać i zapisać z wykorzystaniem najpowszechniej stosowanych systemów technologiczno-użytkowe cechy badanej ceramiki, a także jest w stanie sporządzić poprawny pod względem formalnym opis zdobnictwa typowych fragmentów ceramiki, również z wykorzystaniem najpopularniejszych systemów sformalizowanego zapisu elementów i wątków zdobniczych.
3) Student rozumie znaczenie analizy ceramiki dla studiów nad okresem neolitu oraz różnorodne możliwości wykorzystania jej do studiów nad chronologią, zróżnicowaniem kulturowym, organizacją miejsc osadowych, badaniem problemów związanych z kontynuacją/dyskontynuacją osadnictwa na danym terenie, a nawet do studiów nad procesami demograficznymi i przemianami społecznymi.
Kryteria oceniania
test pisemny z notą
Literatura
J. Czebreszuk, A. Kośko, M. Szmyt, Zasady analizy źródeł ceramicznych z okresu późnego neolitu oraz interstadium epok neolitu i brązu na Kujawach, [w:] A. Kośko, M. Szmyt, Opatowice — Wzgórze Prokopiaka, t. I, Poznań 2006, s. 39–64.
O. Felczak, Wyniki badań wykopaliskowych na osadzie kultury rzucewskiej w Rewie, gm. Kosakowo, woj. Gdańsk, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. XXXV: 1984, s. 51–68.
U. Kobylińska, Z. Kobyliński, Kierunki etnoarcheologicznego badania ceramiki: przegląd problematyki, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, r. XXIX: 1981, s. 43–53.
A. Kośko, Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Grupa mątewska, Poznań 1981, s. 22−61.
S. Kukawka, Ceramika naczyniowa z osady ludności kultury pucharów lejkowatych w Szczecinie-Ustowie (stanowisko 1), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia”, t. VII: 1984, s. 41–86.
S. Kukawka, Archeologiczna struktura zbiorów ceramiki z osad neolitycznych, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, t. XIII/XIV: 2005, s. 311–321.
J. Wierzbicki, Łupawski mikroregion osadniczy ludności kultury pucharów lejkowatych, Poznań 1999, s. 51−140.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: