System polityczny Federacji Rosyjskiej 05-SPFR-11-WschU
Opis treści kształcenia
„Pierestrojka” w ZSRR. Ustrój polityczny ZSRR. Początek transformacji ustrojowej w ZSRR. Reformy Michaiła Gorbaczowa. Reformy polityczne (model przywództwa partyjnego, nowe prawo wyborcze, zjazd deputowanych ludowych, prezydentura). Prezydentura związkowa i prezydentury republikańskie.
Postępująca regionalizacja ZSRR. Koncepcja nowego układu związkowego. Ogłaszanie suwerenności państwowej przez republiki. Deklaracja o suwerenności państwowej RSFRS (1990). Wybór prezydenta RSFRS (1991). Wzrastająca rola RSFRR w ZSRR. Borys Jelcyn i jego polityczna kariera.
Upadek ZSRR. Zamach stanu G. Janajewa w sierpniu 1991 roku – konsekwencje. Jelcyn jako obrońca demokracji. Umowa białowieska – rozpad ZSRR – powstanie WNP. Rosja jako kontynuator ZSRR.
Federacja Rosyjska – Rosja (1991-1993). Kształtowanie się systemu politycznego. Pierwsze lata niepodległości Rosji – ewolucyjny proces kształtowania systemu politycznego. Konflikt władzy wykonawczej (prezydenta Jelcyna) z władzą ustawodawczą. Kryzys polityczny - problem uchwalenia nowej konstytucji, siłowe rozwiązanie parlamentu (1993).
Konstytucja 1993. Referendum konstytucyjne. Cechy charakterystyczne konstytucji. Podstawowe zasady ustroju konstytucyjnego Federacji Rosyjskiej. Procedura zmiany konstytucji.
Prezydent Federacji Rosyjskiej. Pozycja prawno-ustrojowa, kompetencje i uprawnienia prezydenta FR, odpowiedzialność prezydenta, procedura usunięcia prezydenta FR, tryb i zasady wyboru, dotychczasowe wybory prezydenta FR. Charakterystyka systemu prezydenckiego w FR. Prezydentura rosyjska a model semiprezydencjalizmu.
Władza ustawodawcza (Rada Federacji i Duma Państwowa). Rada Federacji (skład, tryb wyboru, kompetencje). Duma Państwowa (skład, tryb wyboru, organy, kompetencje, działalność ustawodawcza, rozwiązanie Dumy przed upływem kadencji). Zgromadzenie Federalne. Ustawodawstwo. Obecny układ sił politycznych w Dumie.
Władza wykonawcza (Rząd i Administracja Federalna). Pozycja ustrojowa rządu, tryb powołania, skład rządu, odpowiedzialność, kompetencje, zasady funkcjonowania. Pozycja ustrojowa premiera. Dualizm władzy wykonawczej – Rada Ministrów i Administracja Prezydenta.
System partyjny i wyborczy Federacji Rosyjskiej. Formowanie się systemu partyjnego w Rosji. System partyjny w pierwszym okresie niepodległości. Ewolucja systemu partyjnego. Stan obecny. Największe partie. Prawo wyborcze i jego ewolucja. Wybory jako czynnik demokratyzacji systemu politycznego. Ograniczanie praw wyborczych i podmiotów uprawnionych do udziału w wyborach. Ewolucja partii władzy od modelu dualnego do modelu monopartii. Rola opozycji.
Struktura terytorialna Federacji Rosyjskiej. Federacyjna struktura państwa. Jednostki podziału terytorialnego – obwody, republiki, kraje, okręgi autonomiczne, obwody autonomiczne, miasta federalnego znaczenia. Pozycja prawna, kompetencje. Podział kompetencji między regiony i federację. Okręgi federalne. Kwestia usamodzielniania się regionów i reakcja centrum.
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Skutki rozpadu ZSRR, geopolityczna pozycja FR. Terytorium, bezpośrednie otoczenie, położenie przestrzenne w skali regionu i globalne. Zmiany w strategii politycznej, główne koncepcje polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, realizacja koncepcji polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa. Stosunki dyplomatyczne z państwami europejskimi.
Polityka Federacji Rosyjskiej wobec obszaru WNP. Znaczenie WNP dla Rosji. Koncepcje i instrumenty polityki Rosji wobec WNP. Sukcesy i porażki.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Posiada wiedzę teoretyczną i faktograficzną z zakresu antropologii politycznej na temat tradycyjnych systemów politycznych oraz ich przemian i wpływu na współczesną rzeczywistość społeczeństwa Federacji Rosyjskiej
Rozumie i interpretuje zmiany w stosunkach międzynarodowych ze szczególnym uwzględnieniem obszaru postradzieckiego, rozpoznaje praktyczny wpływ globalizacji na życie polityczne i społeczne współczesnego świata, rozumie mechanizmy polityki zagranicznej współczesnych państw, ze szczególnym uwzględnieniem Federacji Rosyjskiej, Europa Wschodnia (Ukraina, Białoruś, Mołdawia), państwa bałtyckie, Kaukaz, Azja Środkowa.
Wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje dotyczące obszaru postradzieckiego w zasobach informacji pisanych i elektronicznych
Potrafi przeprowadzić krytyczną analizę tworów współczesnej myśli politycznej, społecznej, filozoficznej i religijnej obszaru postradzieckiego
Dostrzega problemy etyczne związane z pracą badawczą i publikacyjną, ma świadomość złożoności historycznych i współczesnych stosunków polsko-rosyjskich, polsko-litewskich, polsko-białoruskich i polsko-ukraińskich, znaczenia dobrosąsiedzkich stosunków z państwami obszaru postradzieckiego dla polskiej racji stanu, ma świadomość konieczności kierowania się naukowym obiektywizmem oraz ogólnoludzkimi i europejskimi wartościami demokracji i tolerancji w życiu zawodowym.
Literatura
W. Baluk, A. Czajowski (red.), Ustroje polityczne krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, Wrocław.
S. Gardocki, Instytucja prezydenta w polityce Federacji Rosyjskiej, Toruń 2009.
E. Zieliński, System konstytucyjny Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2005.
A. Stelmach, Zmiana i stabilność w systemie politycznym współczesnej Rosji, Poznań 2003.
B. J. Albin, W. Baluk (red.), Europa Wschodnia - dekada transformacji. Rosja, Wrocław 2003.
A. Czarnocki, I. Topolski (red.) Federacja Rosyjska w stosunkach międzynarodowych, Lublin 2006.
S. Bieleń, Tożsamość międzynarodowa Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2006.
J. Potulski, System partyjny Rosji. Tradycja i współczesność, Gdańsk 2007.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: