Etnografia Polski 05-EPL-23-Etn

http://zajecia-zajecia.blogspot.com/

1. Metody rejestrowania różnorodności kulturowej (źródła do badań etnograficznych, metoda historyczno-geograficzna, monografia etnograficzna, metoda etnokartograficzna, Polski Atlas Etnograficzny)
2. Kształtowanie krajobrazu kulturowego (krajobraz naturalny a krajobraz kulturowy, region etnograficzny i kryteria jego wyznaczania, historyczne uwarunkowania przemian krajobrazu kulturowego)
3. Krajobraz kulturowy wsi (etnograficzny podział Polski wg. H. Kołłątaja, Ł. Gołębiowskiego, O. Kolberga, A. Fischera, St. Bystronia, J. Grabowskiego; mniejszość etniczna i narodowa, język regionalny)
4. Przemiany kultury ludowej (źródła kultury ludowej, determinanty kształtujące kulturę, cechy kultury ludowej, kultura typu ludowego i kultura postludowa)
5. Prawa osadnicze i systemy własności ziemi (układy pól, typy wsi)
6. Formy aktywności gospodarczej (gospodarka przyswajająca, rolnictwo, pasterstwo, rybołówstwo)
7. Zajęcia ludności (determinizm geograficzny, rzemiosło, chałupnictwo, rękodzieło)
8. Wielkopolska z Kujawami (granice etnograficzne regionu, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
9. Pomorze (granice etnograficzne regionu, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
10. Mazowsze (granice etnograficzne regionu, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
11. Śląsk (granice etnograficzne regionu, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
12. Małopolska (granice etnograficzne regionu, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
13. Podlasie, Lubelszczyzna, Podkarpacie (granice etnograficzne regionu, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
14. Ziemie Zachodnie i Północne (granice etnograficzne regionów, główne nurty badań, instytucje kultury, produkty regionalne, współczesna aktywność kulturalna)
15. Współczesne regiony a regionalizm (tradycja i dziedzictwo kulturowe, ruch regionalny, polityka regionalna)

Cele kształcenia

1. Przekazanie wiedzy z zakresów: przyczyn zróżnicowania regionalnego Polski, tradycyjnej kultury ludowej i jej przemian, warunków kształtowania się krajobrazu kulturowego polskiej wsi oraz poszczególnych działów etnografii dot. kultury materialnej, społecznej i duchowej 2. Przygotowanie do krytycznej analizy wybranych zjawisk kulturowych oraz przyczyn zróżnicowania regionalnego Polski w kontekście współczesnych ruchów regionalnych i polityki regionalnej 3. Rozwinięcie umiejętności opisywania i interpretowania wybranych zjawisk kulturowych

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Wykaz literatury dostępny na stronie: http://zajecia-zajecia.blogspot.com/ Wszystkie pozycje z literatury dostępne są w Bibliotece Uniwersyteckiej lub Bibliotece Wydziału Historycznego, a także on-line.

Kierunek studiów

etnologia

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

Nie dotyczy

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem - 30 h Czytanie wskazanej literatury - 15 h Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia - 15 h

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Nie dotyczy

Koordynatorzy przedmiotu

Anna Weronika Brzezińska

Efekty kształcenia

1. Zna podstawowe terminy i pojęcia związane z etnografią Polski
2. Orientuje się w determinantach kształtujących wybrane dziedziny tradycyjnej kultury ludowej w Polsce
3. Prawidłowo wskazuje na mapie fizycznej Polski podstawowe regiony etnograficzne i je charakteryzuje
4. Wskazuje na źródła wiedzy z zakresu kształtowania się tradycyjnej kultury ludowej w Polsce w układzie regionalnym i potrafi z nich korzystać

Kryteria oceniania

Kolokwium ustne
Egzamin ustny

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Antyborzec E. (2015). Monografie regionalne Oskara Kolberga. Założenia i realizacja. Poznań: Instytut im. Oskara Kolberga, rozdział 4, s. 165-240.
Berendt E. (2014). Ale dom płynie…region wymyślony – historie prawdziwe. W: B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa – teorie, praktyki, polityki. Warszawa: ISNS, s. 189-222 [dostęp on-line: http://ozkultura.pl/files/kultura_ludowa.pdf]
Bohdanowicz J. (1987). Regiony etnograficzne Polski w świetle wyników badań PAE, „Etnografia Polska” t. 31, z. 2, s. 161-191. [dostęp: http://cyfrowaetnografia.pl]
Bohdanowicz J. (1993). Polski Atlas Etnograficzny – wykładnia zadań i metod pracy, w: J. Bohdanowicz, Z. Kłodnicki, Rolnictwo i hodowla, Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 1, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, s. 7-49
Braun K. (1999). Oblicze etnograficzne współczesnego województwa mazowieckiego, „Rocznik mazowiecki”, t. 11, s. 39-55.
Brencz, A. (1996). Wielkopolska jako region etnograficzny. Poznań: UAM.
Brencz, A. (1996). Wielkopolska jako region etnograficzny. Poznań: UAM.
Brzezińska A. W. (2009). Kultura regionu – tradycja czy kreacja?, w: Edukacja kulturowa: przestrzeń-kultura-przekaz, A. W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska, Wrocław: Wyższa Szkoła Zarządzania "Edukacja" we Wrocławiu, s. 35-46 [dostęp on-line w Repozytorium AMUR]
Brzezińska A. W. (2010). Rola społeczności lokalnej w kreowaniu współczesnej kultury regionalnej, „Twórczość Ludowa”, r. XXV (69) 2010 nr 1-2, s. 17-21 [dostęp on-line w Repozytorium AMUR]
Bursza, J. (1958). Od osady słowiańskiej do wsi współczesnej. Wrocław: Ossolineum [dostęp on-line w Cyfrowym Archiwum im. Józefa Burszty]
Bursza, J. (1958). Od osady słowiańskiej do wsi współczesnej. Wrocław: Ossolineum [dostęp on-line w Cyfrowym Archiwum im. Józefa Burszty]
Burszta J. (1967). Region i regionalne monografie etnograficzne. „Lud”, t. 51, s. 599-614 [dostęp: http://cyfrowaetnografia.pl]
Burszta, J. (1985). Chłopskie źródła kultury. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [dostęp on-line w Cyfrowym Archiwum im. Józefa Burszty]
Bystroń, J. St. (1947). Etnografia Polski. Warszawa: Czytelnik.
Bystroń, J. St. (1947). Etnografia Polski. Warszawa: Czytelnik.
Dyskusja wokół pojęcia „kultura ludowa” (1991), „Lud”, t. 4, s. 175 – 213.
Etnografia Lubelszczyzny: http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/etnografia-lubelszczyzny-region-lubelski-i-jego-granice/
Etnograficzna mapa Podkarpacia: http://pld-wsch.blogspot.com/2015/04/etnograficzna-mapa-podkarpacia-niedawno.html
Fatyga B. (2014). Kultura ludowa: z ludem czy bez ludu. W: B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa – teorie, praktyki, polityki. Warszawa: ISNS, s. 173-188 [dostęp on-line: http://ozkultura.pl/files/kultura_ludowa.pdf]
Fischer, A. (1932). Lud polski. Podręcznik etnografji Polski. Warszawa: Ossolineum [dostęp on-line w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej]
Gołębiowski Ł. (1830). Lud polski, jego zwyczaje i zabobony. Warszawa [dostęp on-line w Federacji Bibliotek Cyfrowych]
Gomolec L. (1964). Wielkopolskie grupy regionalne i lokalne nazwy ludności wiejskiej. w: J. Burszta (red.), Kultura ludowa Wielkopolski, t. 2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 11-52.
Jasiewicz, Z. (1972). Rodzina wiejska na Ziemiach Zachodnich i Północnych jako przedmiot badań etnograficznych, „Lud”, t. 56, s. 34-55.
Kłodnicki Z. (2001). Polski Atlas Etnograficzny – historia, stan obecny i perspektywy. „Lud”. t. 85 , s. 239-275 [dostęp: http://cyfrowaetnografia.pl]
Małopolska: http://www.mcksokol.pl/410,1177,ETNOGRAFIA.htm
Nasze Kujawsko-pomorskie: http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/
Nawosz W. (1976). Zajęcia rolnicze i hodowlane. W: Biernacka M., Kopczyńska-Jaworska B., Kutrzeba-Pojnarowa, Paprocka A. (red.) (1976). Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej. Wrocław: Ossolineum, s. 185-245.
Paprocka W. (1976), Przemysł domowy, rzemiosło i chałupnictwo. W: Biernacka M., Kopczyńska-Jaworska B., Kutrzeba-Pojnarowa, Paprocka A. (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej. Wrocław: Ossolineum, s. 246-277.
Podlaski Portal: http://www.zielonewrota.pl/index.php?art=3310&p=50&k=8
Skanseny.net: http://skanseny.net/lista-skansenow
USTAWA z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
Zaborski B. (1927), O kształtach wsi w Polsce i ich rozmieszczeniu. Kraków: PAU [publikacja dostępna on-line w Bibliotece Cyfrowej UMCS]
Zróżnicowanie etnograficzne obecnego województwa śląskiego [dostęp on-line na stronie http://www.scdk.pl/new/]

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 05-EPL-23-Etn w USOSweb