Wykład monograficzny: Bezpieczeństwo międzynarodowe na Bałkanach (XX-XXI w.) 05-BMnB-01wm

Orientacyjna tematyka wykładu:
• Bałkany. Problemy definicyjne.
• "Bałkany – inicjacja". Dwie Wojny Bałkańskie (1912-1913).
• "Jak rozpętano I wojnę światową na Bałkanach". Spory na temat zamachu sarajewskiego (1914).
• Państwa bałkańskie podczas I wojny światowej. Cele strategiczne, powiązania polityczno-militarne.
• Ład wersalski na Bałkanach. Nowe państwa, zadawnione antagonizmy.
• Bałkany w strategii mocarstw podczas II wojny światowej (1940-1945).
• Zimna wojna na Bałkanach. Podział wpływów polityczno-militarnych.
• Wewnętrzne i zewnętrzne czynniki kryzysu bezpieczeństwa na Bałkanach w latach 90. XX wieku.
• Problem bezpieczeństwa regionalnego w drugiej połowie lat 90. XX wieku
• Formy wpływu mocarstw i organizacji międzynarodowych (wspólnota międzynarodowa) na współczesną geopolitykę bałkańską (Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Macedonia).

Cele kształcenia

interpersonalne: umiejętność dyskutowania na tematy naukowe, rozwijanie zdolności krytycznych i umiejętności interdyscyplinarnej charakterystyki problemów politycznych. Rozumienie i docenianie wpływu różnorodności kulturowej i etniczno-religijnej na zmiany międzynarodowe; instrumentalne: zdolność krytycznej analizy i interpretacji procesów geopolitycznych w powiązaniu z charakterystyką etniczno-kulturową państw/społeczeństw bałkańskich. Rozumienie procesów, rządzących współczesnymi zachowaniami politycznymi na Bałkanach w kontekście wenątrzregionalnym i globalnym. systemowe: kojarzenie faktów z różnorodnych dziedzin humanistyki (nauki prawno-polityczne, socjologia, psychologia społeczna), umiejętność interpretacji tekstów prawnych i politycznych, rozumienie różnic i analogii między interesami narodowymi, odnoszącymi się do poszczególnych uczestników stosunków międzynarodowych.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Biblioteka Główna UAM, Biblioteka IH UAM, Internet

Kierunek studiów

Historia

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Wykład konwersatoryjny Wykład problemowy Dyskusja Praca z tekstem Metoda analizy przypadków

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

2 ECTS Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem 30 h Praca własna studenta* Czytanie wskazanej literatury 10h Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia 20h SUMA GODZIN 60h

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

nieobowiązkowe

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Wyniesiona wiedza z kursu studiów historycznych oraz własnych zainteresowań

Koordynatorzy przedmiotu

Jędrzej Paszkiewicz

Efekty kształcenia

Po zakończeniu wykładu student:
- rozpoznaje i potrafi opisać podstawowe pojęcia z zakresu wiedzy o stosunkach międzynarodowych.
- prawidłowo posługuje się terminami dotyczącymi stosunków międzynarodowych.
- charakteryzuje bieżące procesy polityczne na Bałkanach, posługując się fachową aparaturą pojęciową.
- weryfikuje koncepcje naukowe w oparciu o obserwację bieżących relacji międzypaństwowych w regionie bałkańskim.
- krytyczne i refleksyjnie postrzega relacje rządzące współczesnymi stosunkami międzynarodowymi.
- interpretuje problematykę regionalnych stosunków politycznych w powiązaniu z kwestiami społeczno-kulturowymi

Kryteria oceniania

Egzamin pisemny (podsumowanie materiału prezentowanego podczas zajęć, znajomość literatury, wskazanej podczas zajęć przez prowadzącego)

BARDZO DOBRY (BDB; 5,0): bardzo dobra znajomość omawianych zagadnień
potwierdzona na kolokwium; doskonała znajomość literatury przedmiotu;
stała aktywność na zajęciach;

DOBRY PLUS (+DB; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w
zakresie wiedzy sprawdzanej podczas kolokwium;

DOBRY (DB; 4,0): dobra znajomość omawianych zagadnień potwierdzona na
kolokwium; zadowalająca znajomość literatury przedmiotu;
niesystematyczna aktywność na zajęciach;

DOSTATECZNY PLUS (+DST; 3,5): zadowalająca znajomość omawianych
zagadnień; przeciętna znajomość literatury przedmiotu; przeciętna
aktywność na zajęciach;

DOSTATECZNY (DST; 3,0): wybiórcza znajomość zasadniczych zagadnień
omawianych podczas zajęć, braki w lekturze; słaba aktywność na zajęciach;

NIEDOSTATECZNY (NDST; 2,0): niezadowalająca znajomość zagadnień
realizowanych w trakcie zajęć; nieznajomość lektur; brak aktywności
na zajęciach.

Literatura

• U. Altermatt, Sarajewo przestrzega. Etnonacjonalizm w Europie, tłum. G. Sowiński, Kraków 1998.
• A. Balcer, Kosowo - przed ostatecznym rozwiązaniem. Proces uregulowania statusu międzynarodowego - uwarunkowania polityczne i historyczne, perspektywy rozwoju sytuacji, „Prace OSW”, 2008, nr 27 (http://www.osw.waw.pl).
• W. Balcerak, Powstanie państw narodowych w Europie środkowo-wschodniej, Warszawa 1974.
• Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. R. Zięba, Warszawa 2008.
• M. Bobrownicka, Narkotyk mitu. Szkice o świadomości narodowej i kulturowej Słowian zachodnich i południowych, Kraków 1995.
• M. Bobrownicka, Patologie tożsamości narodowej w postkomunistycznych krajach słowiańskich. Uwagi o genezie i transformacjach kategorii tożsamości, Kraków 2006.
• L. Boia, Rumuni – świadomość, mity, historia, tłum. K. Jurczak, Kraków 2003.
• Cetnarowicz, 2001: Odrodzenie narodowe w Dalmacji: od "slavenstva" do nowoczesnej chorwackiej i serbskiej idei narodowej.
• Čolović, Bałkany. Terror kultury, Warszawa 2007.
• Čolović, Polityka symboli, Kraków 2001.
• Demel, Historia Rumunii, Wrocław 1970.
• D. Gil, Prawosławie. Historia. Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005.
• M. Hroch, Małe narody Europy, tłum. G. Pańko, Wrocław-Warszawa 2003.
• B. Jelavich, Historia Bałkanów: wiek XVIII i XIX, Kraków 2005.
• B. Jelavich, Historia Bałkanów: wiek XX, Kraków 2007.
• B. Jezernik, Dzika Europa.Bałkany w oczach zachodnich podróżników, Kraków 2007.
• R. Kaplan, Bałkańskie upiory – podróż przez historię, Wołowiec 2008.
• Kategoria Europy w kulturach słowiańskich, red. T. Dąbek-Wirgowa, A. Z. Makowiecki, Warszawa 1992.
• Kategorie peryferii i centrum w kształtowaniu się kultur narodowych, red. T. Dąbek-Wirgowa, J. Wierzbicki, Warszawa 1986.
• M. Korzeniewska-Wiszniewska, Serbia pod rządami Slobodana Miloševicia. Serbska polityka wobec rozpadu Jugosławii w latach dziewięćdziesiątych XX w., Kraków 2008.
• M. Korzeniewska-Wiszniewska, Kształtowanie relacji między państwami byłej Jugosławii w ostatnim dziesięcioleciu – zarys problemu, Prace Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, t. XVIII, Lublin 2010.
• J. Kozeński, Agresja na Jugosławię 1941, Poznań 1980.
• F. Lubonja, Albania – wolność zagrożona, tłum. D. Horodyska, Sejny 2005.
• M. Łakota-Mickier, Proces akcesji Republiki Chorwacji do Unii Europejskiej, Łódź 2011.
• C. Juda, Pod znakiem BRL-u. Kultura i literatura bułgarska w pułapce ideologii, Kraków 2003.
• Mity narodowe w literaturach słowiańskich, red. M. Bobrownicka, Kraków 1992.
• M. Mihajić, Bałkański kompleks niestabilności i bezpieczeństwa, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. R. Zięba, Warszawa 2008.
• Narody i stereotypy, red. T. Walas, Kraków 1995.
• Narodowy i ponadnarodowy model kultury. Europa i Półwysep Bałkański, red. B. Zieliński, Poznań 2002.
• J. Paszkiewicz, Exodus Serbów z Chorwacji i główne problemy związane z ich powrotem (1991–2002), w: Europa–Polska–migracja, red. S. Wojciechowski, R. Fiedler, Poznań 2003.
• J. Paszkiewicz, Polityka Włoch wobec ziem chorwackich w latach 1941–1943, „Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, t. XLI, 2005.
• J. Paszkiewicz, Grecja a bezpieczeństwo międzynarodowe na Bałkanach 1923-1936, Poznań 2012.
• J. Paszkiewicz, Jugosławia w polityce Włoch w latach 1914-1941, Poznań 2004.
• K. Pawłowski, Kosowo. Konflikt i interwencja, Lublin 2008.
• D. Pavličević, Historia Chorwacji, Poznań 2004.
• L. Podhorodecki, Jugosławia. Dzieje narodów, państw, rozpad konfederacji, Warszawa 2000.
• N. Popov, Serbski dramat. Od faszystowskiego populizmu do Miloševicia, tłum. M. Księżak, Warszawa 1994.
• J. Rapacka, Godzina Herdera. O Serbach, Chorwatach i idei jugosłowiańskiej, Warszawa 1995.
• J. Rapacka, Leksykon tradycji chorwackich, Warszawa 1997.
• Słowianie wobec integracji Europy, red. M. Bobrownicka, Kraków 1998.
• Raporty Tadeusza Mazowieckiego z byłej Jugosławii, Warszawa 1997.
• J. Skowronek, M. Tanty, T. Wasilewski, Historia Słowian Południowych i Zachodnich, Warszawa 1977.
• W. Stanisławski, M. Szpala, Bośniacki chaos. Źródła kryzysu politycznego we współczesnej Bośni i Hercegowinie, „Prace OSW”, 2009, nr 31 (http://www.osw.waw.pl).
• W. Szulc, Przemiany społeczno-gospodarcze Jugosławii w okresie międzywojennym (1918–1941), Poznań 1980.
• Tanty, Bałkany XX wieku: dzieje polityczne, Warszawa 2003.
• Todorova, Bałkany wyobrażone, Wołowiec 2008.
• W poszukiwaniu nowego kanonu. Reinterpretacje tradycji kulturalnej w krajach postjugosłowiańskich po 1995 roku, red. M. Dąbrowska-Partyka, Kraków 2005.
• Waldenberg, Rozbicie Jugosławii. Jugosłowiańskie lustro międzynarodowej polityki, Warszawa 2005.
• W. Walkiewicz, Jugosławia: państwa sukcesyjne, Warszawa 2009.
• W. Walkiewicz, Jugosławia. Byt wspólny i rozpad, Warszawa, 2000.
• T. Wasilewski, W. Felczak, Historia Jugosławii, Wrocław 1985.
• T. Wasilewski, Historia Bułgarii, Wrocław 1983.
• Wolność i bezpieczeństwo narodów Europy Środkowo-Wschodniej w XIX-XX wieku, „Obóz”, R. LII, 2009, nr 1, 2.
• Współcześni Słowianie wobec własnych tradycji i mitów, red. M.Bobrownicka, Kraków 1997.
• J. Zacharias, Komunizm–federacja–nacjonalizmy. System władzy w Jugosławii 1943–1991. Powstanie–przekształcenia–rozkład, Warszawa 2004.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 05-BMnB-01wm w USOSweb