Ewolucja mowy - od komunikacji zwierząt do języka 03-ZW-EM
Treści programowe dla przedmiotu:
- język z perspektywy diachronicznej, teorie na temat pochodzenia języka,
- komunikacja zwierząt – typy komunikacji od najbardziej prostych o charakterze nieuświadomionym do komunikacji symbolicznej,
- ewolucja człowieka, od australopiteków do homo sapiens sapiens,
- budowa i ewolucja aparatów mowy i słuchu,
- neuroanatomia w perspektywie ewolucyjnej, zmiany w budowie układu nerwowego od naczelnych po człowieka współczesnego,
- język a mózg – relacje między zmianami neuroanatomicznymi a pojawieniem się i rozwojem języka,
- początki mowy – powstawanie i różnicowanie się języków w świetle odkryć genetycznych i archeologicznych,
- kształtowanie się sytemu językowego – od pojęć pierwotnych (holistycznych) do złożonych struktur zdaniowych,
- język jako narzędzie kultury.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- potrafi wyjaśnić rolę wiedzy o historycznym rozwoju języka w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej oraz znaczenie interdyscyplinarnego podejścia dla budowania wiedzy o języku,
- potrafi wymienić obszary w mózgu odpowiedzialne za wytwarzanie i rozumienie mowy, opisać budowę aparatu mowy i słuchu oraz scharakteryzować ich rozwój,
- potrafi wymienić podstawowe różnice w komunikacji ludzkiej i zwierzęcej, opisać sposoby komunikacji zwierząt,
- potrafi omówić hipotezy na temat pochodzenia mowy, które pojawiały się od starożytności po czasy współczesne,
- potrafi wskazać relacje, jakie zachodzą między procesami natury biologicznej i psychologicznej a zmianami w strukturze języka z perspektywy historycznej,
- potrafi wytłumaczyć, w jaki sposób wiedza na temat przyswajania języka przez dzieci pomaga wytłumaczyć zmiany zachodzące w języku,
- potrafi wyjaśnić wpływ pisma i innych mediów na zmiany zachodzące w języku.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra wiedza na temat prezentowanego zagadnienia, precyzyjne przedstawienie tematu, bardzo dobra umiejętność argumentowania na rzecz przedstawionych tez, bardzo dobra wiedza z zakresu treści kształcenia.
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie wymagającym szczegółowej wiedzy faktograficznej.
dobry (db; 4,0): dobra wiedza na temat prezentowanego zagadnienia, jasne przedstawienie tematu, dobra umiejętność argumentowania na rzecz przedstawionych tez, dobra wiedza z zakresu treści kształcenia.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca wiedza na temat prezentowanego zagadnienia, zadowalające przedstawienie tematu, zadowalająca wiedza z zakresu treści kształcenia.
dostateczny (dst; 3,0): ogólna wiedza na temat prezentowanego zagadnienia, dostateczna wiedza z zakresu treści kształcenia.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza na temat prezentowanego zagadnienia, nieumiejętność przedstawienia tematu, niezadowalająca wiedza z zakresu treści kształcenia.
Literatura
Zalecana literatura:
J. Aitchison, Ziarna mowy, Warszawa 2002.
D.R. Griffin, Umysły zwierząt, Gdańsk 2004.
J.B. Gleason, N.B. Ratner, Psycholingwistyka, Gdańsk 2005.
H. Rudolph Schaffer, Psychologia dziecka, Warszawa 2007.
N. Minissi, A człowiek wybrał słowo, Katowice 2002.
R. Dunbar, Nowa historia ewolucji człowieka, Kraków 2014.
M. Tomasello, Kulturowe źródła ludzkiego poznania, Warszawa 2002.
R. Leakey, Pochodzenie człowieka, Warszawa 1995.
P. Żywiczyński, S. Wacewicz, Ewolucja języka. W stronę hipotez gesturalnych, Toruń 2015.
D.L. Everett, Język. Narzędzie kultury, Kraków 2018.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: