Dziewiętnastowieczna fantastyka naukowa - tradycje, inspiracje, idee 03-ZF-DFN
Treści programowe dla przedmiotu:
- specyfika dziewiętnastowiecznej fantastyki naukowej,
- odziedziczone po dawniejszych epokach i nowe idee ożywiające ówczesną literaturę spod znaku SF (wielość światów, wyprawy na Księżyc i inne podróże kosmiczne, wielkie wynalazki zmieniające bieg dziejów, wizje futorologiczne, wyobrażenia końca świata, fantazje ewolicjonistyczne, projekty antropologiczne),
- literackie reminiscencje i ciągi dalsze teorii naukowych; metaforyczny potencjał astronomii,
- relacje wzajemne nauki i literatury; konsekwencje scjentyzmu w refleksji o literaturze i praktyce pisarskiej; transpozycja osiągnięć nauki na wartości poetyckie - parnasizm francuski i echa polskie,
- literacki namysł nad instrumentarium badawczym nauki; estetyczne walory mikroskopu,
- klasyfika dziewiętnastowiecznej SF i autorzy zapomniani: Mary Shelley, Edgar Poe, Camille Flammarion, Jules Verne, Georg H. Wells, Albert Robida. Auguste Villiers de L’Isle- Adam, Edward Bellamy, Gabriele Tarde oraz polscy reprezentanci ówczesnej fantastyki naukowej - m.in. Bolesław Prus, Antoni Lange, Jerzy Żuławski).
Cele kształcenia
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- rozumie specyfikę dziewiętnastowiecznej literatury fantastycznonaukowej; potrafi określić jej pozycję na tle tradycji literackiej oraz wobec zjawisk charakterystycznych dla wieku XIX,
- identyfikuje szereg zjawisk właściwych dla prezentowanego przedmiotu (np. idea wielości światów, literacka selenografia, fascynacje odkryciami astronomii, biologii, geologii, medycyny, fizyki, futurologia literacka, wizje katastroficzne),
- zna przykłady dzieł stanowiących klasykę SF, jak i utworów zapomnianych, mniej znanych,
- zna konteksty etyczne literatury fantastycznonaukowej,
- zna meandry dziewiętnastowiecznej relacji między nauką a literaturą i sztuką (estetyczne aspekty nauki, kondycja i status sztuki wobec ekspansji scjentyzmu.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu.
dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu.
dobry (db; 4,0): dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu.
dostateczny (dst; 3,0): zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu.
Literatura
Zalecana literatura:
M.H. Abrams, Zwierciadło i lampa. Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. M.B. Fedewicz, Gdańsk 2003.
B. Bobrowska, Małe narracje Prusa, Warszawa 2003.
Droga do science fiction, oprac. J. Gunn, [Część 1: Od Gilgamesza do Wellsa, część 2: Od Wellsa do Heinleina, Warszawa 1985 i 1986].
R. Caillois, W sercu fantastyki. Przeł. M. Ochab, Gdańsk 2005.
H. Dubowik, Fantastyka w literaturze polskiej. Dzieje motywów fantastycznych w zarysie, Bydgoszcz 1999.
Fantastyka, fantastyczność, fantazmaty, red. A. Martuszewska, Gdańsk 1994.
Fantastyka XIX i XX wieku. Granice i pogranicza, red. J. Szcześniak,Lublin 2007.
R. Handke, Polska proza fantastyczno-naukowa. Problemy poetyki, Wrocław 1969.
Holmes R., Wiek cudów. Jak odkrywano piękno i grozę nauki, przeł. E. Morycińska-Dzius, Warszawa 2010.
E. Kochanowska, Romantyczna literatura wobec nauki. „Henryk Ofterdingen” Novalisa i „Genezis z ducha” Słowackiego, Wrocław 2002.
L. Miodoński, Całość jako paradygmat rozumienia świata w myśli niemieckiej przełomu romantycznego, Wrocław 2001.
Nowa Biblioteka Romantyczna (seria).
D. Oramus, Darwinowskie paradygmaty. Mit teorii ewolucji w kulturze współczesnej, Kraków 2015.
D. Oramus, Stany splątane. Fizyka a literatura współczesna, Kraków 2020.
Poezja i astronomia, red. B. Burdziej, G. Halkiewicz-Sojak, Toruń 2006
A. Pruszyński, Budowniczowie gwiazd, cz.2, Warszawa 1984.
A. Smuszkiewicz, Zaczarowana gra. Zarys dziejów polskiej fantastyki naukowej, Poznań 1982.
J. Tomkowski, Juliusz Verne – tajemnicza wyspa? Warszawa 1987.
J. Włodarczyk, Księżyc w nauce i kulturze Zachodu, Poznań 2012.
J. Włodarczyk, Sherlock Holms i kod wszechświata, Warszawa 2006.
J. Szcześniak, Pozytywistyczne inne światy. Utopia i antyutopia w refleksji pisarzy postyczniowych, Lublin 2008.
Zgorzelski, Fantastyka. Utopia. Science fiction. Ze studiów nad rozwojem gatunku, Warszawa 1980.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: