Prowadzony w cyklach: 2021/SL, 2022/SL, 2023/SL, 2024/SL, 2025/SL

Punkty ECTS: 3

Język: język polski

Organizowany przez: Instytut Filologii Polskiej

Literatura i życie literackie po roku 1918 03-WK-38I

Treści programowe dla przedmiotu:
- literatura i życie literackie po 1918; charakterystyka dwudziestolecie międzywojennego, przełom 1910, figura Kobiety Nowej, programowość i manifesty, nowe formy kontaktu z czytelnikiem,
- twórczość ugrupowań poetyckich dwudziestolecia międzywojennego oraz najważniejszych poetów pozostających poza ugrupowaniami (futuryści, Awangarda Krakowska, skamandryci, kobiety wokół Skamandra, Bolesław Leśmian), najważniejsze nurty w poezji współczesnej (poezja wojny i okupacji, przełom lingwistyczny, strategia pacjenta, Nowa Fala, Krystyna Miłobędzka, Teresa Ferenc, Anna Świrszczyńska, Czesław Miłosz, Tadeusza Różewicz, Wisława Szymborska),
- proza po 1918 (Kaden-Bandrowski, Strug, Żeromski, Dąbrowska, Nałkowska, Boguszewska, Gojawiczyńska, Szelburg-Zarembina oraz Dąbrowska, Nałkowska w kobiecych odsłonach) i proza współczesna (Konwicki, Kofta, Nurowska, Oryszyn, Tokarczuk),
- czasopisma dwudziestolecia międzywojennego i krytyka literacka w dwudziestoleciu międzywojennym – szeroka perspektywa,
- wielcy nowatorzy (w perspektywie filozoficznej) - Witold Gombrowicz, Bruno Schulz, Witkacy,
- literatura dla dzieci w dwudziestoleciu międzywojennym oraz współczesna polska literatura dla dzieci – najważniejsze tendencje i zjawiska.

W cyklu 2022/SL:

Agnieszka Kwiatkowska
Literatura i życie literackie po 1918 r. – semestr wiosenny 2021/2022

Wykład podejmuje istotne zagadnienia z historii literatury polskiej XX wieku (w założeniu ma być pomocą w przygotowaniu do egzaminu z historii literatury), chciałabym jednak położyć szczególny nacisk na tematy związane z pisarstwem kobiet oraz poświęcić nieco uwagi twórczości dla dzieci (m. in. aby pokazać, że granica między literaturą bezprzymiotnikową a literaturą dla dzieci nie jest wyrazista).

1. Wojna i baśń. Krzysztof Kamil Baczyński na tle innych strategii poetyckich.
2. Socrealizm – w życiu kulturalnym i w literaturze. Socrealizm w pisarstwie kobiet. Socrealizm w literaturze dla dzieci.
3. Przełom ’56 – poezja lingwistyczna (Białoszewski, Wirpsza, Karpowicz). Przed tekstem i poza tekstem – tajemnicze „przedzero” mowy.
4. Turpizm i strategia pacjenta (Grochowiak, Bursa). Polemiki literackie wokół postulatów estetycznych (spór o turpizm) i tradycji romantycznej (czy karabela powinna zostać na strychu).
5. Wokół Nowej Fali – program poetycki, twórczość Barańczaka (ewolucja lingwizmu), wobec tradycji awangardy. Kontynuacje – neolingwizm (również w poezji dla dzieci – Joanna Mueller, Anna Podczaszy).
6. Twórczość Wisławy Szymborskiej – poważna, żartobliwa, tłumaczona, ironiczna, z ekfrazami, eks-centryczna, niepozorna, kunsztowna…
7. Powojenna proza: pisarki PRL-u (Kofta, Nurowska, Bojarska, Kowalska, Oryszyn) wobec męskich wzorców prozy (na przykładzie Tadeusza Konwickiego i innych).
8. Miłobędzka, Ferenc, Świrszczyńska, Pollakówna - osobne, niszowe, przypisane do…? Poezja kobiet a porządki historii literatury.
9. Realizm prawie magiczny – Paweł Huelle, Olga Tokarczuk, Dorota Terakowska. Czy istnieje kobiecy i męski model realizmu magicznego? Czy istnieje realizm magiczny w odsłonie dla dorosłych i dla dzieci?
10. Twórczość Zbigniewa Herberta – próba uporządkowania chronologicznego
11. Twórczość Czesława Miłosza – przedwojenny katastrofizm, emigracyjne kontrowersje, wątki autobiograficzne (w poezji i prozie), chrześcijanin wobec Zagłady.
12. Różne koncepcje autobiografizmu w dziennikach pisarzy i pisarek: Maria Dąbrowska, Anna Kowalska, Gustaw Herling-Grudziński, Sławomir Mrożek, Tadeusz Różewicz i inni.
13. Tadeusz Różewicz – Nic i to drugie. O poszukiwaniach ponadczasowych wartości w poezji i dramacie.
14. O przełamywaniu tabu. Trudne tematy we współczesnej polskiej prozie dla dzieci (wojna, śmierć, choroba, niepełnosprawność).
15. Relacja z odbiorcą. Autotematyzm i autobiografizm we współczesnej polskiej poezji na przykładzie wierszy dla dzieci.

W cyklu 2023/SL:

Agnieszka Kwiatkowska
Literatura i życie literackie po 1918 r. – semestr wiosenny 2022/2023

1. Wojna i baśń. Krzysztof Kamil Baczyński na tle innych strategii poetyckich (wojennych i powojennych).
2. Socrealizm – w życiu kulturalnym i w literaturze. Socrealizm w pisarstwie kobiet. Socrealizm w literaturze dla dzieci.
3. Przełom ’56 – poezja lingwistyczna (Białoszewski, Wirpsza, Karpowicz). Przed tekstem i poza tekstem – tajemnicze „przedzero” mowy.
4. Turpizm i strategia pacjenta (Grochowiak, Bursa). Polemiki literackie wokół postulatów estetycznych (spór o turpizm) i tradycji romantycznej (czy karabela powinna zostać na strychu).
5. Wokół Nowej Fali – program poetycki, twórczość Stanisława Barańczaka (ewolucja lingwizmu), wobec tradycji awangardy. Kontynuacje – lingwizm i neolingwizm (również w poezji dla dzieci – Wanda Chotomska, Danuta Wawiłow, Joanna Mueller, Anna Podczaszy, Paweł Beręsewicz).
6. Twórczość Wisławy Szymborskiej – poważna, żartobliwa, tłumaczona, ironiczna, z ekfrazami, eks-centryczna, niepozorna, kunsztowna…
7. Powojenna proza: pisarki PRL-u (Kofta, Nurowska, Bojarska, Kowalska, Oryszyn, Ożogowska, Krüger) wobec męskich wzorców prozy (na przykładzie Tadeusza Konwickiego i innych).
8. Miłobędzka, Ferenc, Świrszczyńska, Pollakówna - osobne, niszowe, przypisane do…? Poezja kobiet a porządki historii literatury.
9. Realizm prawie magiczny – Paweł Huelle, Olga Tokarczuk, Dorota Terakowska. Czy istnieje kobiecy i męski model realizmu magicznego? Czy istnieje realizm magiczny w odsłonie dla dorosłych i dla dzieci?
10. Twórczość Zbigniewa Herberta – próba uporządkowania chronologicznego.
11. Twórczość Czesława Miłosza – przedwojenny katastrofizm, emigracyjne kontrowersje, wątki autobiograficzne (w poezji i prozie), chrześcijanin wobec Zagłady.
12. Różne koncepcje autobiografizmu w dziennikach pisarzy i pisarek: Maria Dąbrowska, Anna Kowalska, Gustaw Herling-Grudziński, Sławomir Mrożek, Tadeusz Różewicz i inni.
13. Tadeusz Różewicz – Nic i to drugie. O poszukiwaniach ponadczasowych wartości w poezji i dramacie.
14. Najważniejsze tendencje rozwojowe we współczesnej polskiej literaturze dla dzieci. Gatunki, tematy, idee.
15. Najważniejsze książki XX wieku. O przewartościowaniu kanonu.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: Zdobycie i usystematyzowanie wiedzy o życiu literackim i literaturze dwudziestolecia międzywojennego (specyfika epoki, najważniejsze ugrupowania, przedstawiciele, utwory).

Kod ECTS

W cyklu 2019/SL:

03-WK-38I

W cyklu 2020/SL:

03-WK-38I

Liczba godzin przedmiotu

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład problemowy.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

2 lub 3 (w zależności od kierunku)

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

monograficzne

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2019/SL:

Agnieszka Kwiatkowska
Krzysztof Skibski

W cyklu 2025/SL:

Agnieszka Kwiatkowska

W cyklu 2022/SL:

Agnieszka Kwiatkowska

W cyklu 2020/SL:

Agnieszka Kwiatkowska

W cyklu 2021/SL:

Agnieszka Kwiatkowska

W cyklu 2024/SL:

Agnieszka Kwiatkowska

W cyklu 2023/SL:

Agnieszka Kwiatkowska

W cyklu 2018/SL:

Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- wymienić i scharakteryzować najważniejsze zjawisk, nurty, twórczości istotnych pisarzy i pisarek funkcjonujące po 1918 roku,
- opisać kontekst filozoficzny wybranych dzieł literackich,
- scharakteryzować najważniejsze teksty literackie z zakresu pisarstwa kobiet,
- wymienić i krótko opisać szczególnie istotne działa literatury dla dzieci omawianego okresu,
- scharakteryzować życie literackie omawianego okresu (m. in. publicystykę i polemiki literackie).

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania:

bardzo dobry (bdb; 5,0): student/studentka potrafi sprawnie rekonstruować treści omawiane na wykładzie, umie je problematyzować, konstruuje opinie, sprawnie porównuje wybrane zjawiska i osadza je w szerokim kontekście historycznoliterackim.

dobry plus (+db; 4,5): student/studentka potrafi sprawnie rekonstruować treści omawiane na wykładzie, umie je problematyzować z niewielkimi uchybieniami, konstruuje opinie, sprawnie porównuje wybrane zjawiska i osadza je w szerokim kontekście historycznoliterackim.

dobry (db; 4,0): student/studentka potrafi dość sprawnie rekonstruować treści omawiane na wykładzie, umie je problematyzować w ogólnym zarysie, konstruuje opinie, dość sprawnie porównuje wybrane zjawiska i osadza je w kontekście historycznoliterackim.

dostateczny plus (+dst; 3,5): student/studentka potrafi rekonstruować treści omawiane na wykładzie, umie je problematyzować w ogólnym zarysie, konstruuje opinie, podejmuje próbę porównania wybranych zjawisk i osadzenia ich w kontekście historycznoliterackim.

dostateczny (dst; 3,0): student/studentka potrafi rekonstruować najistotniejsze zagadnienia omawiane na wykładzie, podejmuje próby problematyzowania oraz wyrażania opinii.

niedostateczny (ndst; 2,0): student/studentka nie spełnia powyższych wymogów.

Kryteria oceniania: test zaliczeniowy (krótkie pytania otwarte), kolejne podejścia możliwe w formie ustnej.

Literatura

Zalecana literatura:
Jerzy Kwiatkowski, Dwudziestolecie międzywojenne.

Wskazówki bibliograficzne podają wykładowcy na kolejnych zajęciach. Wskazywana literatura stanowi uzupełnienie wykładu, jej znajomość nie jest elementem zaliczenia.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-WK-38I w USOSweb