Wiedza o współczesnym języku polskim 03-WJP-11ZU-W
Przedmiot Wiedza o współczesnym języku polskim jest kontynuacją zajęć ze studiów I stopnia (Nauka o współczesnym języku polskim). Treści kształcenia dobrane zostały w taki sposób, by Student poznał różne metodologie językoznawcze, a także nauczyć się wykorzystywać umiejętności zdobyte na zajęciach z I stopnia podczas analizy różnorodnych tekstów językowych pod kątem następującej problematyki:
- język polski – jego cechy, relacja względem innych języków świata;
- komunikacja werbalna i niewerbalna, alternatywne metody komunikacji;
- pojęcie tekstu, dyskursu i komunikacji;
- koncepcje znaczenia, semantyka a pragmatyka, relacje znaczeniowe między jednostkami leksykalnymi, konotacja i emocjonalność a składniki budujące znaczenie;
- metodologia językowego obrazu świata, prototyp i stereotyp w języku i tekście;
- wartościowanie w języku i tekście;
- perswazja i manipulacja w różnych tekstach;
- typologie odmian językowych współczesnej polszczyzny (ze szczególnym uwzględnieniem odmian regionalnych, terytorialnych, a także funkcjonalnych);
- język a styl; stylowe odmiany języka;
- współczesne media jako miejsce dialogu, nowe media – nowe gatunki.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Efekty kształcenia
student potrafi:
- wskazać miejsce języka polskiego na tle innych języków świata, określić cechy i istotę języka;
- wskazać stereotypy kulturowe i kulturowe obrazy świata zawarte w języku;
- określić relację między komunikacją werbalną a niewerbalną i zależności między nimi w różnych tekstach, wskazać kulturowe aspekty komunikacji niewerbalnej;
- zinterpretować i zanalizować dowolny tekst, korzystając z różnych metodologii językoznawczych (w tym strukturalizm, pragmatyka, kognitywizm);
- poprawnie korzystać z przedstawianej na zajęciach terminologii językoznawczej;
- czytać artykuły dotyczące różnych sposobów analizy i interpretacji wybranych tekstów, dyskutując z przyjętymi założeniami; wskazywać ich zastosowanie w praktyce;
- samodzielnie zinterpretować, zanalizować i opisać wybrany problem językoznawczy w różnych tekstach kultury;
- przygotować prezentację lub pracę o charakterze teoretycznym i analitycznym;
- powiązać wiedzę z zakresu językoznawstwa z elementami wiedzy historycznoliterackiej i teorii literatury, a także etnolingwistyki, socjolingwistyki i psycholingwistyki;
- wskazać najważniejsze tendencje współczesnej polszczyzny;
- dokonać samodzielnej analizy tekstu ze względu na podaną powyżej problematykę.
Kryteria oceniania
7. Kryteria oceniania
- obecność na zajęciach;
- aktywny udział w zajęciach wykładowych i ćwiczeniowych (udział w dyskusji i w pracy zespołowej);
- wartość merytoryczna i projekt prezentacji/ pracy pisemnej oraz sposób jej przedstawienia;
- umiejętność samodzielnej analizy i interpretacji tekstu w ramach wskazanych w treściach kształcenia problemów;
- czynne korzystanie z narzędzi opisu językoznawczego podczas opisu badanego materiału;
- umiejętność zaprezentowania na egzaminie wiedzy nabytej w ramach nauki przedmiotu oraz poziom tej wiedzy.
Przykładowe projekty do samodzielnego opracowania na zaliczenie przedmiotu:
1. Przygotowanie opisu rodzajów komunikacji niewerbalnej zaobserwowanej na podstawie analizy dowolnego (lub wskazanego przez prowadzącego) fragmentu wypowiedzi osoby publicznej.
2. Przygotowanie opisu tendencji słowotwórczych charakterystycznych dla kategorii nazw żeńskich we współczesnej polszczyźnie.
3. Przygotowanie opisu i omówienie funkcji środków charakterystycznych dla stylu potocznego w homiliach, języku polityki, reklamie itp.
Przykładowe zagadnienia na egzamin:
1. Koncepcje znaczenia, semantyka a pragmatyka, relacje znaczeniowe między leksemami.
2. Stereotypy kulturowe i narodowe we współczesnej polszczyźnie.
3. Zjawisko perswazji i manipulacji w mediach masowych.
4. Zróżnicowanie socjolektalne współczesnej polszczyzny.
Skala ocen:
5,0 – bardzo dobra umiejętność samodzielnej analizy i interpretacji wybranego tekstu kultury pod kątem poruszanych na zajęciach problemów badawczych; umiejętność nazwania wskazanych środków językowych i określenia ich funkcji, bardzo dobra znajomość podstawowych metodologii językoznawczych, a także znajomość terminologii językoznawczej i umiejętność zastosowania jej w praktyce;
4,5 – jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie praktycznych umiejętności dotyczących analizy i interpretacji tekstów;
4,0 – możliwy szerszy zakres niedociągnięć: słabsze umiejętności analizy i interpretacji, dobra znajomość podstawowych metodologii językoznawczych, a także znajomość terminologii językoznawczej i umiejętność zastosowania jej w praktyce;
3,5 – zadowalająca znajomość terminologii językoznawczej i umiejętność zastosowania jej w praktyce; zadowalająca umiejętność analizy i interpretacji wybranego tekstu kultury pod kątem poruszanych na zajęciach problemów badawczych (wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą);
3,0 - zadowalająca znajomość terminologii językoznawczej i umiejętność zastosowania jej w praktyce; słaba umiejętność analizy i interpretacji wybranego tekstu kultury pod kątem poruszanych na zajęciach problemów badawczych (wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą);
2,0 - niezadowalająca znajomość terminologii językoznawczej i umiejętność zastosowania jej w praktyce; niewystarczająca umiejętność analizy i interpretacji wybranego tekstu kultury pod kątem poruszanych na zajęciach problemów badawczych oraz wynikające z niej dalsze braki w zakresie efektów kształcenia zdefiniowanych dla przedmiotu.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
1. E. Łuczyński, J. Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2002.
2. C. Lachur, Zarys językoznawstwa ogólnego, Opole 2004.
3. R. Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.
4. R. Przybylska, Wstęp do nauki o języku. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2003.
5. E. Jerzyk, M. Michalik, Mowa ciała jako element komunikacji niewerbalnej,
w: Komunikowanie się w marketingu, Warszawa 2004, s. 282-292.
6. S. P. Morreale, B. H. Spitzberg, J. K. Barge, Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności, przeł. P. Izdebski, A. Jaworska, D. Kobylińska, Warszawa 2007, s. 172-205.
7. P. Tomaszewski, Polski Język Migowy – mity i fakty, „Poradnik Językowy” 2004, z. 6, s. 59-72.
8. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2009.
9. J. Bartmiński, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2007.
10. R. Grzegorczykowa, Pojęcie językowego obrazu świata, w: Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin 1990, s. 39-46.
11. R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2000.
12. Profilowanie w języku i tekście, red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Lublin 1998.
13. Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, red. J. Bartmiński, Lublin 2003.
14. J. Warchala, Horyzonty manipulacji: perswazja, manipulacja, interpretacja, w: Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin 2004.
15. K. Ożóg, Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych, Rzeszów 2004.
16. K. Ożóg, Kategorie semantyczne często używane w tekstach reklamowych, w: idem, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku, Rzeszów 2001. (wybór, np. np. s. 83-106; 239-245).
17. D. Dabert, Mowa kontrolowana. Szkice o języku publicznym w Polsce po 1989 roku, Poznań 2003. (wybór – np. s. 9-26; 69-108; 109-126)
18. M. Rutkowski, K. Skowronek, Media i nazwy, 2005
19. Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001.
20. A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 1987 (wybór)
21. D. Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.
22. S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2001.
23. J. Grzenia, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa 2006.
24. Dyskurs religijny w mediach, red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: