Wprowadzenie do filozofii nowożytnej 03-WFN-21PFDL-E

Treści programowe dla przedmiotu:
- nowożytność - różnice i ciągłość z filozofią klasyczną, różnice i kontynuacje we współczesności,
- przewrót kartezjański, jego konsekwencje i krytyki,
- rozwój epistemologii i edukacji na rzecz wiedzy,
- od filozofii przyrody do współczesnej nauki,
- powstanie nowoczesnej podmiotowości i jej rozwój,
- psychologia filozoficzna i rozwój dyskursu o życiu wewnętrznym,
- jednostka, państwo, władza - nowożytna filozofia polityczna i filozofia prawa,
- rozwój etyki i edukacji etycznej,
- Bóg i religia w rozwoju filozofii.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - zapoznanie Studentki i Studentów ze specyfiką filozofii nowożytnej i myślenia nowożytnego w ogólności, - przekazanie Student/k/om podstawowej wiedzy związanej z pojawieniem się i ukonstytuowaniem pojęcia podmiotu, renesansem podmiotu 'transcendentalnego' i jego znaczeniem w epistemologii; eksploracja pojęcia podmiotu oraz intersubiektywności w fenomenologii i hermeneutyce, - zapoznanie Studentek i Studentów z podstawowymi ideami nowożytnej filozofii politycznej oraz społecznej, które oddziałują, choć w zmienionej już nieco formie, do czasów współczesnych, - zapoznanie Studentek i Studentów z podstawową terminologią języka etyki, która została wypracowana w dobie refleksji nowożytnej, - zapoznanie Studentek i Studentów z najważniejszymi nowożytnymi osiągnięciami z zakresu filozofii prawa, które oddziałują w pewnym sensie jeszcze na współczesną refleksję normatywną, - uświadomienie Student/k/om powiązań (zależności, wpływów, opozycji etc.), mających miejsce na gruncie filozofii praktycznej (etyka, filozofia prawa, filozofia polityczna, filozofia społeczna) oraz epistemologii, filozofii umysłu i filozofii języka – na przykładzie filozofii nowożytnej.

Kierunek studiów

polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2021/SZ:

Danuta Michałowska

W cyklu 2019/SL:

Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- potrafi kompetentnie posługiwać się terminem podmiot w kontekście epistemologii, etyki i filozofii praktycznej i rozumie, na czym polega upodmiotowione traktowanie człowieka. Wyciąga wnioski istotne dla praktyki edukacyjnej,
- potrafi scharakteryzować podstawowe założenia racjonalizmu, empiryzmu oraz idealizmu oraz wymienić ich głównych przedstawicieli,
- potrafi zdefiniować pojęcie rozumu i rozumności, odróżniając je od racjonalności i racjonalizmu. Jest świadom znaczenia tej różnicy dla edukacji etycznej/filozoficznej,
- potrafi wymienić, definiować i odróżniać podstawowe koncepcje umowy społecznej i partycypacji upodmiotowionej jednostki (obywatela) w życiu zbiorowym – zna, wyjaśnia i poprawnie używa terminów: stan natury, umowa społeczna, ius civile, konstytucja, ius gentium, ius cosmopoliticum, reguły rozumu,
- potrafi rekonstruować podstawowe sposoby uzasadniania przekonań etycznych, które charakteryzują nowożytność (norma moralna/deontologia; przyjemność, korzyść/utylitaryzm; uczucia moralne, moralny egoizm etc.), a także wskazać głównych przedstawicieli nowożytnych nurtów etycznych. Stosuje te sposoby w praktyce edukacyjnej,
- zna i rozumie ideę uspołecznienia oraz problem emancypacji społecznej i samodzielnie formułować problemy w odniesieniu do tych zagadnień, z uwzględnieniem historycznych zmian społeczno-gospodarczych. Zna jej doniosłość m.in. dla prawa do edukacji dla każdego człowieka.
- umie rozróżnić podstawowe nurty myśli politycznej i rozumie ich nazwy,
- zna i rozumie związki między zachodzącymi w epoce nowożytnej zmianami sposobów myślenia w następujących dziedzinach refleksji filozoficznej: etyka, epistemologia, filozofia społeczna; filozofia edukacji.

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): widoczne regularne, pełne, bardzo dobre przygotowanie z lektury, pełna znajomość i rozumienie treści przedmiotowych, umiejętność starannego wykonania zadanych prac (90-100% wiedzy i umiejętności).

dobry plus (+db; 4,5): nieregularne/niepełne przygotowanie, niepełna znajomość i rozumienie etc., 80-90% wiedzy i umiejętności.

dobry (db; 4,0): nieregularne, wybiórcze, przygotowanie, 70-80% znajomości i rozumienia treści przedmiotowych i umiejętności.

dostateczny plus (+dst; 3,5): bardzo nieregularne, wybiórcze przygotowanie, 60-70% znajomości i rozumienia treści przedmiotowych i
umiejętności.

dostateczny (dst; 3,0): słabe przygotowanie, najwyżej 60% znajomości i rozumienia treści przedmiotowych i umiejętności.

niedostateczny (ndst; 2,0): brak minimalnego przygotowania, znajomości i rozumienia treści przedmiotowych i umiejętności (poniżej 60% wiedzy i umiejętności).

Literatura

Zalecana literatura (wybór):
Literatura podstawowa:
Buksiński Tadeusz, Moderność, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2001.
Cassirer Ernst, Filozofia oświecenia.
Copleston Frederic, Historia filozofii, t. IV.
Heller Michał, Filozofia przyrody. Zarys historyczny, ZNAK, Kraków 2005.
Hobbes Thomas, Lewiatan, tł. Czesław Znamierowski, ALETHEIA, 2009.
Kant Immanuel, Metafizyka moralności, PWN, Warszawa 2007.
Kant Immanuel, Krytyka czystego rozumu, PWN, Warszawa 1957.
Kant Immanuel, Krytyka praktycznego rozumu, PWN, Warszawa.
Kant Immanuel, Uzasadnienie metafizyki moralności, PWN, Warszawa.
Kartezjusz, Rozprawa o metodzie.
Kuderowicz Zbigniew, Filozofia nowożytnej Europy, Warszawa 1989.
John Locke, Dwa traktaty o rządzie.
Machiavelli Niccolo, Książę.
Monteskiusz, O duchu praw.
Pascal Blaise, Myśli.
Porębski Czesław, Umowa społeczna. Renesans idei, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
Rousseau Jean-Jacques, Umowa społeczna, Kęty 2002.
Spinoza Baruch, Etyka, PWN, Warszawa.
Spinoza Baruch, Traktat teologiczno-polityczny, PWN, Warszawa.
Schöndorf Coreth, Filozofia XVII i XVIII wieku, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2006.
Voltaire, Kandyd czyli optymizm.

Literatura uzupełniajaca:
N. Condorcet, Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje, Warszawa 1957.
P. Hazard, Myśl europejska w XVIII w. Od Monteskiusza do Lessinga, Warszawa 1972.
D. Hume, Traktat o naturze ludzkiej.
Kartezjusz, Medytacje o pierwszej filozofii.
G. W. Leibniz, Monadologia.
J. Locke, List o tolerancji.
J. Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego.
M. de Montaigne, Próby, przekł. T. Boy-Żeleński.
A. Nowicki (red.), Filozofia włoskiego Odrodzenia, PWN, Warszawa 1967.
Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, Warszawa 2001.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-WFN-21PFDL-E w USOSweb