Praca z uczniem o specjalnych potrzebach - spec. nauczycielska 03-USP-33zl

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- wie, czym są specjalne potrzeby edukacyjne, zna akty prawne regulujące sytuację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrafi omówić przykłady dysfunkcji edukacyjnych, podejmuje analizę zagadnienia specjalnych potrzeb edukacyjnych w kontekście przedmiotu język polski: uczeń z niepełno-sprawnością, z dysleksją, z innymi dysfunkcjami, uczeń pochodzący z rodziny innej niż polska, uczeń zdolny, itp.,
- ma wiedzę, jak przebiega procedura diagnostyczna w przypadku uczniów z ryzykiem dysleksji, potrafi wskazać, jakie dokumenty i materiały powinien otrzymać uczeń kierowany do poradni pedagogiczno-psychologicznej oraz potrafi je przygotować, posiada informacje o podstawowych narzędziach diagnostycznych, zna zasady współpracy nauczyciela języka polskiego z rodzicami, ekspertami i instytucjami wspomagającymi ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
- umie rozpoznać symptomy dysleksji rozwojowej, posługuje się podstawową terminologią, wie, w jaki sposób powinna / powinien poddać analizie opinię z poradni pedagogiczno-psychologicznej,
- ma świadomość konieczności dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb uczniów z trudnościami w czytaniu i/lub pisaniu, potrafi przełożyć zalecenia poradni pedagogiczno-psychologicznej na działania dydaktyczne oraz uaktywnić podstawowe środki minimalizujące negatywne konsekwencje dysfunkcji,
- potrafi określić typowe błędy w przypadku trudności w czytaniu i/lub pisaniu, dostrzega potrzebę podjęcia indywidualizacji nauczania uczniów z dysleksją rozwojową i doboru metod kształcenia do specjalnych potrzeb uczniów w celu stworzenia warunków sprzyjających efektywności kształcenia polonistycznego na II etapie edukacyjnym,
- dysponuje wiedzą, jak organizować pracę w klasie na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej z uwzględnieniem nauczania zindywidualizowanego, potrafi zaprojektować konspekt / scenariusz działań dydaktycznych z uczniem z dysleksją rozwojową, zna zasady oceniania i motywowania uczniów z trudnościami w czytaniu i/lub pisaniu,
- wie, w jaki sposób i w jakich miejscach może znaleźć potrzebne informacje, dzięki którym podejmie bardziej skuteczne działania na rzecz indywidualizacji nauczania dzieci i młodzieży z dysleksją,
- rozumie potrzebę indywidualizacji nauczania ucznia z szczególnie zdolnego, dostrzega konieczność doboru właściwych form pracy i metod kształcenia podczas pracy z dzieckiem zdolnym na lekcjach języka polskiego oraz potrafi je zaprojektować,
- potrafi rozpoznać problemy edukacyjne dziecka pochodzącego z innej rodziny niż polska podczas edukacji polonistycznej w szkole podstawowej, dysponuje wiedzą o sposobach indywidualizacji nauczania uczniów z tej grupy i potrafi ją zastosować do celów dydaktycznych.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć; bardzo dobra znajomość zagadnień dotyczących edukacji polonistycznej uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; bardzo dobra znajomość literatury obowiązkowej; prawidłowe wykonanie zadań i ćwiczeń zleconych podczas trwania zajęć; przygotowanie kompletnego i uszczegółowionego projektu zaliczeniowego, spełniającego wysokie wymagania metodyczne i językowe; aktywny udział w zajęciach.

dobry plus (+db; 4,5): studentka/student spełnia wymagania na ocenę 4,0, ale czasami i nierównomiernie potrafi zrealizować kryteria wymagane na ocenę 5,0.

dobry (db; 4,0): uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć; dobra znajomość zagadnień dotyczących edukacji polonistycznej uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; dobra znajomość literatury obowiązkowej; prawidłowe wykonanie zadań i ćwiczeń zleconych podczas trwania zajęć, ale przedłożone prace wymagają rozwinięcia, uzupełnień lub korekty merytorycznej, językowej i poprawnościowej w niewielkim stopniu; przygotowanie projektu zaliczeniowego na poziomie dobrym, spełniającego wymagania metodyczne i językowe, ale bez pogłębionej refleksji i z pominięciem inwencji twórczej; aktywny udział w zajęciach.

dostateczny plus (+dst; 3,5): studentka/student zasadniczo spełnia wymagania na ocenę 3,0, ale sporadycznie i częściowo udaje się mu/jej spełnić również kryteria wymagane na ocenę 4,0.

dostateczny (dst; 3,0): uczestnictwo w wymaganej liczbie zajęć; dostateczna znajomość zagadnień dotyczących edukacji polonistycznej uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych; dostateczna znajomość literatury obowiązkowej; wykonanie zadań i ćwiczeń zleconych podczas trwania zajęć na poziomie umożliwiającym zaliczenie, ale przedłożone prace wymagają rozwinięcia, uzupełnień lub rzetelnej korekty merytorycznej, językowej i poprawnościowej; przygotowanie projektu zaliczeniowego na poprawnym poziomie, zasadniczo spełniającego wymagania metodyczne i językowe, ale bez refleksji metodycznej i z pominięciem inwencji twórczej; aktywność na zajęciach w stopniu dostatecznym.

niedostateczny (ndst; 2,0): studentka/student nie spełnia kryteriów na ocenę dostateczną.

Zalecana literatura:
Literatura obowiązkowa:
Podstawa programowa kształcenia ogólnego[www.men.gov.pl].
Huget P., Specyficzne trudności w uczeniu się – dysleksja, dysgrafia i dysortografia, [w:] Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005, s. 15-39.
Jak organizować edukację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Przewodnik. Warszawa 2010 (oprac. MEN), s. 45-50.
Jurek A., Dysortografia jako jedna z postaci dysleksji rozwojowej, w: Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją, Gdańsk 2008, s. 40-50.
Jurek A., Metody polisensoryczne, w: Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją, Gdańsk 2008, s. 80-88.
Jurek A., Nauczanie pisowni, w: Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją, Gdańsk 2008, s. 114-173.
Podemska-Kałuża A., Wyzwanie dla szkolnego polonisty: ocenianie uczniów z dysleksją, „Polonistyka” 2018, nr 5, s. 8-13.
Wantuch W., Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w: Innowacje i metody. Tom I: W kręgu teorii i praktyki. Podręcznik akademicki dydaktyki kształcenia polonistycznego, red. M. Kwiatkowska-Ratajczak, Poznań 2011, s. 199-218.

Literatura uzupełniająca (do wyboru):
Bogdanowicz M., Rożyńska M., Ortograffiti. Piszę coraz ładniej. Od dysgrafii do kaligrafii. (Seria 2 zeszytów ćwiczeń dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej), Gdynia 2010.
Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji: problem i diagnozowanie, Gdańsk 2003.
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia 2004.
Boksa E., Zbróg Z., Ćwiczenia grafomotoryczne dla klas IV-VIII, Kielce 2018.
Boraczyńska M., Dzierzgowska I., Pasich L., Łysak K., Sadzińska B., Uczeń zdolny. Metody pracy, Warszawa 2012.
Chwastniewska D., Czabaj R., Ortograffiti. Czytam, rozumiem, piszę. (Poziom pierwszy seria 4 zeszytów ćwiczeń dla uczniów klas IV-V szkoły podstawowej). Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.
Grygier U., Sikorska I., Mój uczeń pracuje inaczej. Wskazówki metodyczne, Kraków 2008.
Huget P., Terapia specyficznych trudności w nauce czytania i pisania – zajęcia korekcyjno – kompensacyjne, w: Doskonalenia warsztatu nauczyciela polonisty, red. A. Janus-Sitarz, Kraków 2005, s. 41-59.
Kalinowska E., Pojęcie dysleksji, jej rodzaje i przyczyny, [w:] Terapia pedagogiczna. T. 1, Zaburzenia rozwoju psychoruchowego dzieci, red.. E. M. Skorek, Kraków 2005, s. 23-27.
Kazienko-Szczerbak M., Specyfika pracy z uczniem dyslektycznym na lekcji, [w:] Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. T. 2, red. A. Guzy oraz B. Niesporek-Szamburska, Kielce 2013, s. 183-192.
Klim-Klimaszewska Anna, Praca z dzieckiem ryzyka dysleksji i dysgrafii, Warszawa 2015.
Krasowicz-Kupis G., Język, czytanie i dysleksja, Lublin 2001.
Limont W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Poznań 2005.
Mickiewicz J., Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji w starszym wieku szkolnym, Toruń 1995.
Piechnik-Kaszuba A., Czabaj R., Ortograffiti. Czytam, rozumiem, piszę. (Poziom drugi seria 4 zeszytów ćwiczeń dla uczniów klas V-VI szkoły podstawowej, Gdynia 2008.
Podemska-Kałuża A., Dyktando w nowej odsłonie, „Uczyć lepiej”, 2013, nr 1/2013-2014, s. 5-6.
Pomirska Z., Wokół czytania: proces czytania i jego zaburzenia oraz drogi do efektywnego czytania, Warszawa 2011.
Pomirska Z., Wygraj z dysleksją. Zbiór ćwiczeń usprawniających umiejętność czytania, Kielce 2004.
Pomirska Z., Wygraj z dysortografią. Zbiór ćwiczeń, Kielce 2005.
Pomirska Z., Wieczorek D., Wygraj z dysgrafią. Zbiór ćwiczeń dla uczniów z trudnościami w pisaniu, Kielce 2006.
Selikowitz M., Dysleksja i inne trudności w uczeniu się, przeł. A. Wierzejewska, Warszawa 1999.
Taraszkiewicz M., Karpa A., Jak wspierać zdolnego ucznia?, Warszawa 2009.
Trudności w czytaniu i pisaniu: rozważania teoretyczne i praktyczne, red. I. Pietras, Warszawa 2012.
Uczeń zdolny wyzwaniem dla współczesnej edukacji, red. J. Łaszczyk, M. Jabłonowska, Warszawa 2008.
Wiatrowska L., Pokonywanie trudności w uczeniu się dzieci z dysleksją, Kraków 2013.
Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu: modele ćwiczeń, Warszawa 1996.

+ inne pozycje bibliograficzne wskazane podczas zajęć przez Prowadzącego.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 03-USP-33zl w USOSweb