Rodzaje i gatunki filmowe 03-RGF-11FKMDL

1. Rodzaj a gatunek – wstęp do genologii filmowej. Rodzaje filmowe – film faktu i film fikcji oraz przykłady graniczne. Podstawowa terminologia genologiczna: dominanta gatunkowa, hybryda gatunkowa, odmiana gatunkowa, konstelacja gatunków, konwencja gatunkowa, prototyp.

M. Hendrykowski, Leksykon gatunków filmowych (wybrane hasła), Wrocław: Studio Filmowe MONTEVIDEO, 2001
D. Bordwell, K. Thompson, Zrozumieć gatunek [w:] Film Art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie, Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec, 2014

Walc z Baszirem, 2008, Ari Forman
Co robimy w ukryciu, 2014, Jemaine Clement, Taika Waititi
Powstanie Warszawskie, 2014, Jan Komasa

2. Teoria gatunków filmowych. Najważniejsze realizacje w kinie fabularnym. Tożsamość, ewolucja i cechy wspólne gatunków filmowych.

Ch. F. Altman, W stronę teorii gatunku filmowego, przeł. A. Helman, „Kino”, 1987, nr 6
R. Altman, Co zwykło się określać mianem gatunku filmowego [w:] Gatunki filmowe, przeł. M. Zawadzka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012

3. Western – konwencja i konteksty. Western i jego gatunkowe odmiany – od klasycznej opowieści o Dzikim Zachodzie po spaghetti westerny i końskie opery. Antywestern jako demaskacja westernowych mitów.

J. Ostaszewski, Umarli nie umierają albo, co przytrafiło się westernowi [w:] Kino gatunków wczoraj i dziś, red. Krzysztof Loska, Kraków: Rabid, 1998
S. Morawski, Spagetti western według Leone, „Kino”, 1970, nr 6
W. Wierzewski, Ameryka potrzebuje kowboja, „Kino”, 1980, nr 11
T. Jopkiewicz, „Kino”, Grabarze westernu – garść uwag o ewolucji gatunku, 1984, nr 6

Tombstone, 1993, George P. Cosmatos
Zabójstwo Jesse'ego Jamesa przez tchórzliwego Roberta Forda, 2009, Andrew Dominik
Django, 2012, Quentin Tarantino

4. Struktura musicali filmowych na przykładzie sztandarowych realizacji oraz reinterpretacje konwencji musicalowej.
Klasyczny musical filmowy a jego funkcje propagandowe i kulturotwórcze.
Antymusical, musical postmodernistyczny – próba przełamania konwencji.

W. Godzic, Jak umiera gatunek? Przypadek musicalu, [w:] red. K. Loska, Kino gatunków wczoraj i dziś, red. Krzysztof Loska, Kraków: Rabid, 1998
R. Koschany, Realistyczny musical? Allen – Resnais – von Trier, „Kwartalnik Filmowy”, 2011, nr 75-76
M. Kinder, Moulin Rouge, „Flim Quarterly”, 2002, nr 55

Chicago, 2002, Rob Marshall
Tańcząc w ciemnościach, 2001, Lars von Trier
Moulin Rouge!, 2001, Baz Luhrmann
Jesus Christ Superstar, 1973, Norman Jewison

5. Genologiczne wyróżniki horroru. Lęk jako istota gatunku. Estetyka grozy.

Blair Witch Project, 1999, Daniel Myrick, Eduardo Sanchez
Dom w głębi lasu, 2012, Drew Goddard
Martwica mózgu, 1992, Peter Jackson

I. Kolasińska, Kobieta i demony: o widzu horroru filmowego, Kraków: Rabid, 2003
N. Carroll, Filozofia horroru albo paradoksy uczuć, tł. M. Przylipiak, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz/terytoria, 2004
J. Mikina, Moc dźwięku – czemu ucho przeraża nas bardziej niż oko? [w:] Spotkania z gatunkami filmowymi. Horror, red. B. Fiołek-Lubczyńska, A. Barczyk, R. Nolbrzak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014
M. Krzekotowski, Absurd w japońskich filmach gore – stylistyka ero-guro-nonsensu [w:] Spotkania z gatunkami filmowymi. Horror, red. B. Fiołek-Lubczyńska, A. Barczyk, R. Nolbrzak

6. Od Alfreda Hitchcocka do Christophera Nolana – motyw zbrodni i śledztwa w filmie kryminalnym. Różnorodność odmian gatunkowych filmu kryminalnego.

J. K. Zarębski, O współczesnych szwedzkich filmach kryminalnych, „Kino”, 2009, nr 11
M. Jankun-Dopart, Film kryminalny [w:] Kino gatunków wczoraj i dziś, red. K. Loska, Kraków: Rabid, 1998
Hitchcock/Truffaut, Izabelin: Świat Literacki, 2005
Millennium: mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet, 2009, Niels Arden Oplev
Memento, 2000, Christopher Nolan
Szał, 1972, Alfred Hitchcock

7. Humor jako wyznacznik gatunkowy komedii. Sposób prezentowania rzeczywistości w komedii filmowej i jej odmiany gatunkowe.

M. Hendrykowski, Komedia filmowa – wczoraj i dziś [w:] Kino gatunków wczoraj i dziś, red. K. Loska, Kraków: Rabid, 1998
J. Agee, Złoty wiek komedii, „Film na Świecie”, 1976, nr 6

Dzień świstaka, 1993, Harold Ramis
Miłość i śmierć, 1995, Woody Allen
Delicatessen, 1991, Jean-Pierre Jeunet, Marc Caro

8. Filmy fantasy i science-fiction jako przykład konwencji fantastycznej. Nadprzyrodzony charakter świata przedstawionego. Kino superbohaterskie.

K. Loska, Czekając na apokalipsę – wizje przyszłości w filmie science fiction [w:] Kino gatunków
wczoraj i dziś, red. Krzysztof Loska, Kraków: Rabid, 1998
R. Caillois, Od baśni do science fiction, [w:] idem, Odpowiedzialność i styl, Warszawa, 1967, tł. Jan Błoński
J. Walters, Fantasy Film, United Kingdom: Bloomsbury UK A & C Black, 2011

Watchmen. Strażnicy, 2009, Zack Snyder
Łowca androidów, 1982, Ridley Scott
Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia, 2001, Peter Jackson

9. Kino progresywne – demistyfikowanie konwencji gatunkowych. Wstęp do zagadnienia. Trzy rodzaje postmodernizmu w kinie fabularnym na podstawie wybranych przykładów. Pojęcie supergatunku, stylizacji, parodii, pastiszu i trawestacji.

A. Pitrus, Progresywne gatunki filmowe [w:] Kino gatunków wczoraj i dziś, red. Krzysztof Loska, Kraków: Rabid, 1998

A. Lewicki, Sztuczne światy. Postmodernizm w filmie fabularnym, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007

Fargo, 1996, Ethan Coen, Joel Coen
Blue Velvet, 1986, David Lynch
Bękarty wojny, 2009, Quentin Tarantino, Eli Roth
Wszystko o mojej matce, 1999, Pedro Almódovar

10. Animowana baśń filmowa. Różne odmiany gatunkowe baśni filmowej. Progresywny charakter baśni, zrealizowanych przez studia Disney i Pixar.

D. Bordwell, K. Thompson, Film animowany, [w:] Sztuka filmowa. Wprowadzenie, tłum. B. Rosińska, Warszawa 2010
W. Kostecka, Baśń postmodernistyczna – przeobrażenia gatunku: intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, 2014

Shrek, 2001, Andrew Adamson, Vickey Jenson
Kraina lodu, 2013, Chris Buck, Jennifer Lee
Lawa, 2014, James Ford Murphy

11. Mock-documentary jako przykład filmowej mistyfikacji. Autorefleksyjność łże-dokumentu i jego status w obrębie rodzajów filmowych.

B. Kosińska–Krippner, Mock-documentary a dokumentalne fałszerstwa, „Kwartalnik Filmowy”, 2006, nr 54-55
B. Kosińska–Krippner, Parodystyczna natura przywłaszczeń faktualnych kodów i konwencji w mock-dokumentach, „Kwartalnik Filmowy”, 2006, nr 56

Zelig, 1983, Woody Allen
Oto Spinal Tap, 1984, Robert Reiner
Rok diabła, 2002, Peter Zelenka

12. Kino poetyckie jako przykład wypowiedzi ponadgatunkowej. Gatunki i odmiany gatunkowe wykorzystywane w kinie poetyckim. Ekspresjonizm, impresjonizm, surrealizm a kino poetyckie.

D. Szczerucha, Tango, czyli nowe spojrzenie na kino, „Kino”, 1983, nr 194
T. Sobolewski, Fantazja na żywo. Rozmowa ze Zbigniewem Rybczyńskim, „Kino”, 1991, nr 2
E. Szponar, Holy Motors: elegia o ruchu, „Ekrany” 2012, nr 6
P. Czerkawski, Ekstaza świętego Leosa, „Film”, 2013, nr 1

Holy Motors, 2012, Leos Carax
20 000 dni na Ziemi, 2014, Jan Pollard, Iain Forsyth
Orkiestra, 1990, Zbigniew Rybczyński

13. Próba przeniesienia kina gatunków na grunt innych mediów – wykorzystanie konwencji kina gatunków w grach cyfrowych.

M. Nikodem, Silent Hill jako propozycja realizacji cech gatunkowych konwencji horroru w grach komputerowych – studium komparatystyczne [w:] Spotkania z gatunkami filmowymi. Horror, red. B. Fiołek-Lubczyńska, A. Barczyk, R. Nolbrzak, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014
B. Augustynek, Potencjał narracyjny gier wideo [w:] Olbrzym w cieniu. Gry wideo w kulturze audiowizualnej, red. A. Pitrus, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012

14. Remake, reboot, prequel i sequel – jak kino radzi sobie z popularnością? Przykłady filmowych kontynuacji. Cenzura, bariera językowa i kulturowa – powody, dla których powstaje remake. Przykłady autoremake'ów.

M. Oleksiewicz, Przenikanie kultur, „Kino”, 1986, nr 225
K. Klimek, Powtórki z rozrywki, czyli hollywoodzka retromania, „Ekrany”, 2012, nr 5
A. Nierecka-Ćwikiel, Wobec kategorii filmowego remake'u, „Kwartalnik Filmowy”, 2014, nr 85

Człowiek, który wiedział za dużo, 1956, Alfred Hitchcock
Człowiek z blizną, 1983, Brian de Palma
Carrie, 2013, Kimberly Peirce
Planeta małp, 2001, Tim Burton

15. Queer cinema. Najbardziej charakterystyczne odmiany gatunkowe w filmach, biorących na warsztat tematykę homoseksualną. Melodramat gejowski. Thriller gejowski.

M. Radkiewicz, Oblicza kina queer, Kraków: Korporacja Ha!Art, 2013
M. Radkiewicz, Eksperymenty z tożsamością w kinie queer, „Kwartalnik Filmowy”, 2013, nr 82

Tajemnica Brokeback Mountain, 2005, Ang Lee
Na zawsze Laurence, 2012, Xavier Dolan
Tom, 2013, Xavier Dolan
Nieznajomy nad jeziorem, 2013, Alain Guiraudie