Podstawy psychologii dla nauczycieli cz. 2 03-PSN-r1PFDU

Treści programowe dla przedmiotu:
- proces funkcjonalnej i dysfunkcjonalnej adaptacji adolescenta do świata dorosłych; sytuacja konfliktu zewnętrznego i wewnętrznego; dynamika sytuacji psychologicznej adolescenta,
- dynamika i struktura wieku rozwojowego adolescenta: kryzys 13 r.ż., okres stabilny dorastania, kryzys funkcjonalny tożsamość versus pomieszanie tożsamości; proces formowania tożsamości; faza: rozproszenia tożsamości, tożsamości negatywnej, osiągniętej tożsamości, statusy tożsamości (tradycyjne i współczesne podejścia),
- kierowanie sytuacją szkolną adolescenta; fizyczne i społeczne aspekty sytuacji szkolnej; rola moratorium społecznego; rozbudzanie zainteresowań i wyobraźni; stymulowanie twórczego i krytycznego myślenia,
- samokontrola i samoopanowywanie; identyfikacja z „innymi” i uczenie się zgodnie z własnymi zainteresowaniami; podejmowanie decyzji i zachowywanie wierności sobie i innym; dynamika i struktura funkcji psychicznych w okresie adolescencji (centralna rola funkcji myślenia pojęciowego),
- projektowanie jako najważniejsza rozwojowo forma działalności w okresie adolescencji; tworzenie pojęć teoretycznych; myślenie hipotetyczno-dedukcyjne,
- niezmienniki funkcjonalne; ideologie, wartości, teorie.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: Zajęcia poświęcone są zrozumieniu funkcji okresu adolescencji w cyklu życia i rozwoju człowieka. Na plan pierwszy w tym okresie wybijają się zjawiska związane z procesem indywiduacji. Młody człowiek poszukuje własnej drogi samorealizacji eksperymentując z alternatywami. W procesie tym ważne jest, aby potrafił uchwycić ciągłość i spójność własnego doświadczenia ze swoimi doświadczeniami z wcze-śniejszych lat jak i z doświadczeniami innych ludzi - przedstawicieli własnej grupy pokoleniowej i grup pokoleniowo wcześniejszych (tradycją). Dodatkowy problem to umieszczenie całego tego konstruktu w perspektywie przyszłości. Ma to wszystko razem zagwarantować młodemu człowiekowi odnalezienie dla siebie wartościowego miejsca w życiu społecznym. Rozwijająca się w okresie adolescencji indywidualność młodego człowieka skutkuje przeważnie jedynie czasowym poczuciem niespójności i nieciągłości doświadczeń (identyfikacji). Kluczową wtedy kwestią jest praca nad przeszłymi, aktualnymi i przyszłymi identyfikacjami, czyli proces określany jako formowanie tożsamości. Jego efektem jest poczucie psychospołecznej tożsamości, to znaczy poczucie ciągłości, spójności i indywidualności we własnym i innych doświadczeniu. Szczególną rolę w tym pro-cesie odgrywają normatywne konflikty dotyczące takich wątków tożsamość jak wartości, seksualność, przywództwo, zawód itd. Pomyślne poradzenie sobie z nimi zależne jest przede wszystkim od jakości funkcjonowania umysłu młodego człowieka. W okresie adolescencji młodemu człowiekowi powinno się więc tworzyć okazje do rozwoju, w kontrolowanych przez nauczycieli w roli „przewodników”, warunkach, w szeroko rozumianej szkole „życia”: 1. jego zainteresowań i wyobraźni, 2. krytycznego i twórczego zarazem myślenia. Integracja obu tych procesów umożliwia bowiem krytyczne odnoszenie się zarówno do własnych twórczych, innowacyjnych rozwiązań kluczowych kwestii życiowych (pomysłów, planów, projektów) jak i dokonywanie wyborów i ćwiczenie się w zachowywaniu wierności sobie i innym ludziom.

Kierunek studiów

polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, uczenie problemowe (problem-based learning), gra dydaktyczna/symulacyjna, metoda warsztatowa, demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące, praca w grupach.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Koordynatorzy przedmiotu

Danuta Michałowska

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zna i rozumie mechanizm psychicznej adaptacji adolescenta, identyfikuje charakterystyczny dla wieku rodzaj motywacji, mechanizm funkcjonowania osobowości, poznawczego ustosunkowywania się, komunikowania się, uczenia się i różnice indywidulane w tym zakresie oraz możliwe zaburzenia,
- rozumie centralne znaczenie w rozwoju adolescenta uczenie się zgodnie z zainteresowaniami, myślenia hipotetyczno-dedukcyjnego i pojęciowego, moralności postkonwencjonalnej, formowania się poczucia tożsamości, przyczyny nieprawidłowości w przebiegu procesu ich rozwoju oraz późniejsze rozwojowo skutki wynikające z tych nieprawidłowości,
- potrafi rozpoznać symptomy prawidłowego i nieprawidłowego przebiegu procesu rozwoju adolescenta w obszarze rozwoju osobowości, funkcji intelektualnych, funkcji społeczno-emocjonalnych, wolicjonalnych, moralności, komunikacji i współpracy,
- potrafi dostosować sytuację nauczania przedmiotu do możliwości uczenia się adolescenta,
- jest gotów do wspierania adolescenta w zakresie uczenia się przedmiotowej wiedzy, nabywania umiejętności i kształtowania nastawień,
- jest gotów do interweniowania w momencie rozpoznania sytuacji zagrażającej rozwojowi adolescenta.

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0)
dobry plus (+db; 4,5)
dobry (db; 4,0)
dostateczny plus (+dst; 3,5)
dostateczny (dst; 3,0)
niedostateczny (ndst; 2,0)

Kryteria oceniania:
- obecność na 80% zajęć,
- kolokwium zaliczone w wyniku uzyskania 51% łącznej sumy możliwych do uzyskania punktów.

Literatura

Zalecana literatura:
Bardziejewska, M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków. W: A. Brzezińska (red.). Portrety psychologiczne człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. (345-377). Gdańsk: GWP.
Smykowski, B. (2012). Okres dorastania. W: B. Smykowski. Psychologia kryzysów w kulturowym roz-woju dzieci i młodzieży. (172-181). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Smykowski, B. (2013). Wybory życiowe a radzenie sobie z poczuciem utraconych korzyści. Polityka społeczna, 2, 14-21.
Ziółkowska, B. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać. W: A. Brzezińska (red.). Portrety psychologiczne człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. (379-422). Gdańsk: GWP.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-PSN-r1PFDU w USOSweb