Psychologiczne, pedagogiczne i neurobiologiczne uwarunkowania uczenia się i nauczania języków obcych 03-PPN-11JPO

Obszar zainteresowań neuro- i psycholingwistyki i jej związki oraz znaczenie dla praktyki glottodydaktycznej.
Proces nabywania pierwszego języka. Umowne etapy i ich chronologia. Rozwój językowy a rozwój poznawczy, intelektualny i społeczny.
Wybrane zjawiska związane z nauką i nabywaniem języka obcego (dane dostarczone a dane przetworzone, transfer, fosylizacja, atrycja).
Główne podejścia teoretyczne do nabywania/uczenia się języka obcego: behawioryzm, natywizm, kognitywizm, koneksjonizm, interakcjonizm, konstruktywizm.
Wielojęzyczność. Zasięg i znaczenie. Procesy submersji i imersji. Odmiany wielojęzyczności. Psycholingwistyczne aspekty wychowania dziecka wielojęzycznego.
Psychologiczna charakterystyka osoby uczącej się języka obcego. Funkcjonowanie pamięci i uwagi. Kompetentny uczeń.
Wykonanie zespołowej analizy i interpretacji wybranego zjawiska językowego na podstawie wiedzy zdobytej na zajęciach. Badanie może dotyczyć wypowiedzi monologowych lub sytuacji komunikacyjnych związanych z posługiwaniem się językiem obcym.
Zespołowe przygotowanie prezentacji teoretycznej lub prezentacji wyników badania eksperymentalnego dotyczącego neuro- i psycholingwistycznych aspektów nabywania, nauki oraz komunikacji w języku obcym.

Cele kształcenia

przekazanie uczestnikom kursu wiedzy o podstawowych mechanizmach neuro- i psycholingwistycznych uczestniczących w procesie akwizycji, nauki i używania języka obcego oraz umiejętności posługiwania się tą wiedzą w przygotowaniu i krytycznej analizie procesu glottodydaktycznego, jak i w analizie zachowań językowych w języku obcym. Uczestnicy kursu zdobędą wiedzę ogólną, dotyczącą związków neuro- i psycholingwistyki z glottodydaktyką, niektórych związków języka z kulturą, jak i bardziej szczegółową wiedzę o neuro- i psycholingwistycznych podstawach funkcjonowania podstawowych podsystemów języka (system pojeć i leksykon umysłowy, system fonetyczno-fonologiczny, przetwarzanie na poziomie składniowym) oraz kluczowych cechach procesów nabywania pierwszego języka oraz nabywania lub uczenia się kolejnych języków. Interaktywny charakter kursu oraz rodzaj zadań przewidzianych dla uczestników pozwoli im zoperacjonalizować zdobytą wiedzę i nauczyć się stosowania jej w praktyce glottodydaktycznej.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

biblioteki naukowe

Kierunek studiów

studia podyplomowe nauczania języka polskiego jako obcego

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

wykład konwersatoryjny, lektura indywidualna, realizacja projektu badawczego, praca zespołowa

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

suma godzin: 30 ETCS: 1

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

wiedza o języku (poziom szkoły średniej)

Koordynatorzy przedmiotu

Izabela Wieczorek

Efekty kształcenia

słuchacz rozumie i potrafi opisać przebieg nabywania pierwszego języka, wskazać jego umowne stadia, opisać i wskazać na podstawowe podobieństwa i różnice między nabywaniem a nauką języka oraz nabywaniem języka pierwszego i uczeniem się lub nabywaniem kolejnych.
Potrafi wyjaśnić zróżnicowanie podejść do definiowania wielojęzyczności, wskazać jej podstawowe odmiany i określić, w jakich warunkach mogą się rozwinąć. Zna sposoby świadomego sterowania rozwojem dwujęzyczności, rozumie wynikające z niej potencjalne korzyści i zagrożenia.
Zna i potrafi przedstawić wybrane psycholingwistyczne opisy lub modele funkcjonowania poszczególnych podsystemów języka (dostępu leksykalnego, przetwarzania składniowego oraz fonetyczno-fonologicznego) dla języka rodzimego i oraz wskazać na różnice lub cechy szczególne w przypadku języka obcego.
Rozumie i potrafi opisać uwarunkowania związane z wpływami poszczególnych podsystemów języka rodzimego (pierwszego) na naukę lub nabywania języka obcego. Potrafi dokonać analizy w przypadku danego języka rodzimego i docelowego i przełożyć ją na praktyczne wskazania dla procesu glottodydaktycznego.

Kryteria oceniania

- wiedza merytoryczna w zakresie procesów przetwarzania językowego u człowieka w kontekście nabywania pierwszego języka oraz nabywania i uczenia się języka obcego; wiedza o specyficznych zjawiskach neuro- i psycholingwistycznych związanych z opanowywaniem języka obcego i posługiwaniem się nim; podstawowa orientacja w głównych teoretycznych podejściach do nabywania i uczenia się języka obcego,
- wartość merytoryczna zrealizowanego projektu o charakterze teoretycznym lub obserwacyjnym oraz projektu eksperymentalnego – jako wykładniki umiejętności zoperacjonalizowania wiedzy i posłużenia się nią w praktyce badawczej i dydaktycznej; jakość prezentacji wyników zrealizowanego projektu.

Literatura

Brown, H.D. 2007. Principles of Language Learning and Teaching, 5thEdition. White Plains, NY: Pearson Education.
Dąbrowska, E., Kubiński, W. (red.) 2003. Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego. Warszawa: Universitas.
Gleason, J. B., Ratner, N. B. 2005. Psycholingwistyka. Gdańsk: GWP.
Kurcz, I., Okuniewska, H. (red.) 2011. Język jako przedmiot badań psycholingwistycznych. Psycholingwistyka ogólna i neurolingwistyka. Warszawa: SWPS Academica.
Lenneberg, E. H. 1980. Biologiczne aspekty języka [w:] Stanosz, B. (red.) Język w świetle nauki, Warszawa: Czytelnik.
Lewicka, G. 2007. Glottodydaktyczne aspekty akwizycji języka drugiego a konstruktywistyczna teoria uczenia się. ATUT.
Piaget, J. 2005. Mowa i myślenie dziecka. Warszawa: PWN.
Studenska, A. 2005. Strategie uczenia się a opanowanie języka niemacierzystego. WA Żak.
Sujecka-Zając, J. 2016. Kompetentny uczeń na lekcji języka obcego. Wyzwania dla glottodydaktyki mediacyjnej. Warszawa: UW.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-PPN-11JPO w USOSweb