Nauka o współczesnym języku polskim cz. 1 03-NWJP1-22PFDL
Treści programowe dla przedmiotu:
- definicje języka; język a wypowiedź; koncepcje badań językoznawczych,
- funkcje języka i tekstu w świetle teorii aktów mowy,
- podstawowe wiadomości z fonetyki współczesnego języka polskiego (charakterystyka głosek, samogłoski nosowe w języku polskim, koartykulacja i upodobnienia, wyjaśnianie wybranych zjawisk fonetycznych, akcentowanie),
- fonetyczna reprezentacja współczesnych tekstów polskich (regionalizacja wymowy, instrumentalizacja głoskowa),
- podsystem fonologiczny współczesnej polszczyzny; fonem i opozycje fonologiczne,
- klasyfikacje wyrazów do poszczególnych części mowy; leksem a wyraz tekstowy,
- podsystem morfonologiczny (morfem, klasyfikacja funkcjonalna morfemów; charakterystyka wymian morfonologicznych),
- podsystem słowotwórczy (typy derywacji i derywatów, produktywność typów słowotwórczych we współczesnej polszczyźnie, pochodność synchroniczna i diachroniczna, zjawisko leksykalizacji, analiza słowotwórcza),
- słowotwórstwo rzeczownika, czasownika, przymiotnika i przysłówka; formacje słowotwórcze w różnych tekstach współczesnych w aspekcie komunikacyjnym i kognitywnym.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Efekty kształcenia
Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zna i właściwie stosuje terminologię związaną ze współczesną polską gramatyką,
- posiada wiedzę o języku jako systemie oraz języku jako narzędziu komunikacji, którą potrafi wykorzystać praktycznie w edukacji,
- potrafi poprawnie posługiwać się językiem polskim w mowie i w piśmie,
- potrafi wyjaśniać zjawiska językowe i terminy językoznawcze, posiłkując się poprawnie dobranym przykładem ilustracyjnym,
- potrafi interpretować i analizować wybrane rodzaje tekstów na podstawie wiedzy o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego,
- potrafi powiązać badania językoznawcze z wynikami badań innych dyscyplin naukowych i potrafi zastosować tę wiedzę w praktyce edukacyjnej,
- analizując tekst, potrafi określić jego funkcje, rolę jako środka komunikacji, tematykę oraz wpływ kontekstu na jego interpretację,
- zna podstawowe pojęcia z zakresu fonetyk i fonologii, a także zjawiska fonetyczne charakterystyczne dla współczesnego języka polskiego i - potrafi zanalizować tekst pod kątem występujących w nim zjawisk fonetycznych w odniesieniu do literatury przedmiotu,
- potrafi wyjaśnić różnice między leksemem a wyrazem tekstowym i zna typy klasyfikacji wyrazów do poszczególnych części mowy,
- potrafi wskazać zjawiska alternacji morfonologicznych, a także przedstawić analizę morfemową wyrazu i umie wykorzystać tę wiedzę w praktyce edukacyjnej,
- zna podstawowe pojęcia z zakresu słowotwórstwa polskiego, a także potrafi samodzielnie wskazać charakterystyczne zjawiska z zakresu słowotwórstwa występujące w różnych tekstach współczesnych,
- na podstawie materiałów źródłowych przygotowuje i prowadzi dyskusję, potrafi bronić swoich tez, przygotowuje prezentacje i analizy indywidualnie, a także podczas pracy zespołowej,
- poprawnie wykorzystuje opracowania naukowe podczas zajęć oraz w pracy własnej, także planując dalsze samokształcenie.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie gramatyki współczesnego języka polskiego, bardzo dobra znajomość zasad analizy i interpretacji różnych tekstów na podstawie wiedzy o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, wysoka świadomość w zakresie poprawności językowej oraz bardzo dobre kompetencje w posługiwaniu się językiem polskim zarówno w mowie, jak i w piśmie, bardzo duża aktywność w trakcie zajęć (uczestniczenie w dyskusji, przygotowywanie prezentacji indywidualnych i zespołowych, bardzo dobre oraz systematyczne przygotowanie merytoryczne do zajęć).
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, szczególnie w zakresie analiz tekstowych.
dobry (db; 4,0): dobra znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie gramatyki współczesnego języka polskiego, dobra znajomość zasad analizy i interpretacji różnych tekstów na podstawie wiedzy o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, wysoka świadomość w zakresie poprawności językowej, dobra sprawność w posługiwaniu się językiem polskim zarówno w mowie, jak i w piśmie, aktywność w trakcie zajęć (uczestniczenie w dyskusji, przygotowywanie prezentacji indywidualnych i zespołowych, dobre i systematyczne przygotowanie merytoryczne do zajęć).
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadawalająca znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie gramatyki współczesnego języka polskiego, zadowalająca znajomość zasad analizy i interpretacji różnych tekstów na podstawie wiedzy o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, dobra świadomość w zakresie poprawności językowej, dobre kompetencje w posługiwaniu się językiem polskim zarówno w mowie, jak i w piśmie, aktywność w trakcie zajęć (uczestniczenie w dyskusji, przygotowywanie prezentacji indywidualnych i zespołowych, dobre przygotowanie merytoryczne do zajęć).
dostateczny (dst; 3,0): zadawalająca szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie gramatyki współczesnego języka polskiego zadowalająca znajomość zasad analizy i interpretacji różnych tekstów na podstawie wiedzy o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, niska świadomość i słabe kompetencje w zakresie poprawności językowej, słaba aktywność w trakcie zajęć (uczestniczenie w dyskusji, przygotowywanie prezentacji indywidualnych i zespołowych, dostateczne przygotowanie merytoryczne do zajęć).
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadawalająca znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie gramatyki współczesnego języka polskiego, niezadowalająca znajomość zasad analizy i interpretacji różnych tekstów na podstawie wiedzy o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, niska świadomość i bardzo słabe kompetencje w zakresie poprawności językowej, brak aktywności w trakcie zajęć (nieuczestniczenie w dyskusji, brak angażowania się do pracy indywidualnej i zespołowej, brak lub bardzo słabe przygotowanie merytoryczne do zajęć).
Kryteria oceniania:
- aktywność w trakcie zajęć (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),
- wartość merytoryczna i estetyczna prezentacji przedstawiającej m.in. wyniki projektu oraz sposób jej przedstawienia,
- systematyczne przygotowywanie się do zajęć,
- stopień opanowania wiedzy i umiejętności analizy i interpretacji omawianych zagadnień przedstawionych podczas kolokwium pisemnego i egzaminu ustnego,
- jakość prezentacji z zakresu słowotwórstwa,
- sprawność językowa, umiejętność poprawnego posługiwania się językiem polskim zarówno w mowie, jak i w piśmie, umiejętność samodzielnej pracy z różnorodnymi tekstami, ich językowej analizy,
- obecność na zajęciach.
Literatura
Zalecana literatura:
Pprowadzący wybiera po jednym podręczniku dla każdego z omawianych podsystemów językowych: 1. fonologicznego, 2. morfologicznego, 3. leksykalnego:
I. Bobrowski, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998.
Części mowy, pod red. J. Bartmińskiego, M. Nowosad-Bakalarczyk, Lublin 2003.
Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego, H. Wróbla, Warszawa 1998.
R. Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa 1979.
H. Jadacka, Kultura języka polskiego: fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2007.
H. Jadacka, System słowotwórczy polszczyzny 1945-2000, Warszawa 2001.
L. Madelska, M. Witaszek-Samborska, Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, wyd. 6, Poznań 2003.
A. Nagórko, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2005.
D. Ostaszewska, J. Tambor, Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Katowice 1999.
M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2000.
Platforma Moodle https://maius89.maius.amu.edu.pl/
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: