Nazwy w języku i kulturze 03-NJK-12PKKDM

Przedmiot obejmuje następujące treści kształcenia:

1. Po co nazywanie - czy nazwy własne mają znaczenie?
2. Onim i jego granice – system proprialny i apelatywny i ich wzajemne przenikanie.
3. Funkcje nazw własnych w języku i tekście.
4. Polski system antroponimiczny – etapy rozwoju, modele polskich nazwisk, czynniki wpływające na modę imienniczą, zmiany imion i nazwisk, tabu onimiczne.
5. Nazwy firm i produktów – chrematonim jako element kampanii marketingowej.
6. Strategie i gry onimiczne w tekstach reklamowych.
7. Nazwy miasta – nazwy w mieście: ujęcie językoznawcze (czynniki kształtujące i destabilizujące system nazewnictwa miejskiego, onimiczna tożsamość miasta).
8. Nazwy miasta – nazwy w mieście: ujęcie kulturoznawcze (mapa mentalna, miasto globalne i peryferyjne, narracje miejskie, kategoria nie-miejsca).
9. Onomastyka literacka – podstawowe założenia metodologiczne, interdyscyplinarność.
10. Miasto w utworze literackim (na przykładzie literackich obrazów Poznania).
11. Analiza onomastykonu jako model czytania tekstu literackiego – zajęcia warsztatowe.

Cele kształcenia

1. Uzyskanie podstawowej wiedzy o sposobach kreowania nazw własnych, na przykładzie kształtowania się rodzimego systemu antroponimicznego (imiona i nazwiska) oraz systemu urbonimicznego (nazewnictwo miejskie). W efekcie Student nabędzie umiejętność: • wyjaśnienia pochodzenia wybranych nazw własnych (np. nazwisk), • zaprezentowania i krytycznej oceny najnowszych tendencji nazewniczych (np. nazw produktów). 2. Zwrócenie uwagi na współczesny system onimiczny jako efekt działań kulturotwórczych człowieka odzwierciedlonych np. w urbanonimii (nazewnictwie miejskim) i chrematonimii (zwłaszcza marketingowej). 3. Wskazanie podstawowych założeń onomastyki tekstu i dyskursu (na przykładzie roli nazw w dyskursie reklamowym i politycznym). 4. Zwrócenie uwagi na inter- i transdyscyplinarność badań onimicznych (na przykładzie onomastyki literackiej)

Kierunek studiów

Polonistyka w kontekstach kultury

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2019/SL:

Marta Nowak

W cyklu 2018/SL:

Marta Nowak
Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Student swobodnie posługuje się terminologią onomastyczną. Wie, w jaki sposób przebiega proces kreacji nazw i potrafi zastosować teoretyczne ustalenia przy tworzeniu wybranego typu nazwy lub w ocenie jej trafności czy poprawności. Jest świadomy interdyscyplinarności badań onomastycznych, zwłaszcza onomastyki literackiej. Formułuje wnioski na temat onimicznej interpretacji – zarówno rzeczywistości, jak i świata przedstawionego – wykorzystując w tym celu pozaonomastyczne i pozajęzykoznawcze konteksty interpretacyjne.

Kryteria oceniania

Podstawą oceny jest aktywny udział w zajęciach oraz praca pisemna (obejmująca analizę wybranego typu nazw z wyzyskaniem określonego kontekstu interpretacyjnego, np. Perswazyjność nazw herbat, Nazwy ulic a miejska fonosfera, Analiza onomastykonu wybranego tekstu literackiego).

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

J. Bubak, Księga naszych imion, Wrocław 1993. (wstęp)
I. Calvino, Niewidzialne miasta, tłum. A. Kreisberg, Kraków 2005.
Chrematonimia jako fenomen współczesności, pod red. M. Biolik i J. Dumy, Olsztyn, 2011. (wybrane fragmenty)
B. Czopek-Kopciuch, Frekwencja i geografia imion najrzadziej nadawanych w Polsce w latach 1995-2010, Onomastica LVII, 2013, s. 71-93.
M. Graf, Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej, Poznań 2015 [wybrane fragmenty]
E. Jędrzejko, Strategia tekstotwórcza a gry językowe w literackich nazwach własnych, [w:] Gry w języku, literaturze i kulturze, pod red., E. Jędrzejko, U. Żydek-Bednarczuk, Warszawa 1997, s.65-75.
Z. Kaleta, Nazwisko w kulturze polskiej, Warszawa 1998. (wybrane fragmenty)
M. Kucała, Co już jest a co jeszcze nie jest nazwą własną? [w:] Idem, Polszczyzna dawna i współczesna, Kraków 2000.
Miasto w sztuce – sztuka miasta, pod red. E. Rewers, Kraków 2010. (wybrane fragmenty)
Nazewnictwo geograficzne Poznania. Zbiór studiów, red. naukowa Z. Zagórski, Poznań 2008. (wybrane fragmenty)
Polskie nazwy własne. Encyklopedia, pod red. E. Rzetelskiej-Feleszko, Warszawa-Kraków 1998. (wybrane fragmenty)
M. Rutkowski, Apelatywna interpretacja nazw własnych w tekście, [w:] Onimizacja i apelatywizacja, pod red. Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz, Białystok 2006, s. 201-211.
M. Rutkowski, Wstępna charakterystyka funkcji nazw własnych, „Onomastica” XLVI 2001, s.7-29.
M. Rutkowski i K. Skowronek, Onomastyka dyskursu: zakres, problematyka i metody badawcze, [w:] Nazwy własne a społeczeństwo, t.1., pod red. R. Łobodzińskiej, Łask 2010, s.87-95.
A. Siwiec, Nazwy własne obiektów handlowo-usługowych w przestrzeni miasta, Lublin 2012.
P. Swoboda, Imiona częste w Polsce w latach 1995-2010 oraz ich zróżnicowanie w czasie i przestrzeni, Onomastica LVII, 2013, s.19-69.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-NJK-12PKKDM w USOSweb