Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego 03-MNP-11JPO

Podejścia, metody i techniki w nauczaniu języków obcych.
Podejście komunikacyjne – jego zalety i wady, w kontekście nauczania języka polskiego jako obcego. Metodyka zadaniowa. Strategie w procesie nauczania i uczenia się języka polskiego. Standardy nauczania języka polskiego jako obcego; programy nauczania. Dobór metod, technik, materiałów dydaktycznych. Metoda komplementarna / eklektyczna w nauczaniu języka polskiego jako obcego.
Miejsce i rola gramatyki w poszczególnych metodach nauczania języków obcych. Problem metajęzyka w nauczaniu gramatyki języka polskiego jako obcego w kontekście ważniejszych metod nauczania. Gramatyka pedagogiczna a gramatyka naukowa.
Metodyka nauczania gramatyki języka polskiego. Zjawiska centralne i peryferyczne w zakresie nauczania gramatyki. Zasady nauczania gramatyki: zasada analogii modeli gramatycznych; zasada kontrastowania (na wszystkich poziomach / podsystemach językowych); zasada funkcjonalności; zasada prymatu reguł podstawowych, zasada jasnego wyjaśniania reguł. Prezentacja struktur gramatycznych. Tzw. „miejsca trudne” w gramatyce polskiej. Kompetencja gramatyczna. Gramatyka a sprawności językowe. Typy ćwiczeń gramatycznych. Układ materiału gramatycznego w podręcznikach do języka polskiego jako obcego. Analiza praktycznych zastosowań materiałów dydaktycznych w nauczaniu gramatyki.
Metodyka nauczania słownictwa i frazeologii. Nazwy własne - metody i techniki nauczania nazw własnych. Słownictwo specjalistyczne. Kompetencja leksykalna. Pomoce do nauczania słownictwa polskiego. Typy ćwiczeń leksykalnych. Słownictwo a sprawności językowe. Analiza praktycznych zastosowań materiałów dydaktycznych w nauczaniu słownictwa i frazeologii. Słowniki w nauce języka polskiego jako obcego
Zasady i techniki nauczania wymowy polskiej – typy ćwiczeń fonetycznych. Zjawiska centralne i peryferyczne w zakresie nauczania wymowy polskiej. Trudności cudzoziemców w przyswajaniu wymowy polskiej. Dostępne materiały do nauczania wymowy. Wymowa a sprawności językowe.
Zasady i techniki nauczania ortografii polskiej – typy ćwiczeń ortograficznych. Trudności cudzoziemców w przyswajaniu ortografii polskiej. Dostępne materiały do nauczania ortografii. Ortografia a sprawności językowe.
Zasady i techniki nauczania poszczególnych sprawności językowych (rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania, pisania). Komunikacja werbalna / niewerbalna. Metody nauczania języków obcych a poszczególne sprawności językowe.
Eksplikacja / objaśnianie błędnych struktur w wypowiedziach cudzoziemców i wskazanie przyczyn błędów: interferencja inter- i intralingwalna, niewłaściwa strategia, braki w zakresie kompetencji językowej, komunikacyjnej, socjokulturowej.

Cele kształcenia

- zaznajomienie słuchaczy ze Standardami wymagań egzaminacyjnych MEN, opisem kształcenia językowego Rady Europy (ESOKJ) oraz programami nauczania języka polskiego jako obcego; - zaznajomienie słuchaczy z podejściami, metodami oraz technikami nauczania języków obcych i możliwościami ich wykorzystania w nauczaniu języka polskiego, przy uwzględnieniu jego specyfiki jako języka fleksyjnego; - zaznajomienie słuchaczy z metodyką nauczania poszczególnych podsystemów języka; - zaznajomienie słuchaczy z metodyką nauczania sprawności językowych;

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

biblioteki naukowe

Kierunek studiów

studia podyplomowe nauczania języka polskiego jako obcego

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

wykład, lektura indywidualna, dyskusja w grupie praca indywidualna poza godzinami kontaktowymi, praca zespołowa w trakcie zajęć i poza godzinami kontaktowymi

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

suma godzin 136 ETCS 3

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

- wiedza o języku polskim (poziom szkoły średniej) - kompetencje językowe język polski – poziom rodzimego użytkownika polszczyzny; dobra znajomość 2 języków obcych (przede wszystkim angielskiego)

Koordynatorzy przedmiotu

Izabela Wieczorek

Efekty kształcenia

słuchacz potrafi:
wykorzystywać w toku nauczania języka polskiego znajomość metod i technik nauczania języków obcych dostosowanych do specyfiki polszczyzny jako języka fleksyjnego
właściwie ocenić przydatność i skuteczność poznanych metod i technik w konkretnej sytuacji glottodydaktycznej - dokonać adekwatnych wyborów, przy uwzględnieniu potrzeb uczących się języka polskiego jako obcego
wykorzystać w toku nauczania znajomość sposobu funkcjonowania państwowego systemu certyfikacji języka polskiego jako obcego
wykorzystać w toku nauczania języka polskiego jako obcego znajomość standardów wymagań dla poszczególnych poziomów zaawansowania językowego w zakresie wymowy, ortografii, morfologii, składni, słownictwa, frazeologii
ocenić przydatność podręczników i materiałów dydaktycznych do nauczania języka polskiego jako obcego (w perspektywie zakreślonej przez Standardy wymagań egzaminacyjnych MEN, opis kształcenia językowego Rady Europy oraz programy nauczania języka polskiego jako obcego)
samodzielnie planować, przygotowywać i prowadzić lekcję / kurs języka polskiego jako obcego (zajęcia indywidualne / zajęcia w grupie), zgodnie z oczekiwaniami wobec nauczyciela języka polskiego jako obcego w kontekście Europejskiego systemu opisu kształcenia językowego
wykorzystywać prace naukowe z zakresu metodyki nauczania języków obcych (szczególnie metodyki nauczania języka polskiego jako obcego) i z zakresu językoznawstwa oraz oceniać ich przydatność w pracy lektora;
przygotować wystąpienia związane z rolą lektora języka polskiego (wprowadzenie do lekcji, polecenia, wyjaśnienia gramatyczne i leksykalne, omówienie wyników sprawdzianów i testów, ocena), posługując się przy tym naukową terminologią glottodydaktyczną (metodyczną) i gramatyczną (w języku łacińskim, polskim i językach obcych)

Kryteria oceniania

sprawność w zakresie glottodydaktycznej analizy tekstów cudzoziemców formułowanych w języku polskim, polegająca na trafnej interpretacji i ocenie błędów z wykorzystaniem stosownej terminologii
sprawność w zakresie przygotowania materiałów dydaktycznych (ćwiczenia / zadania / testy)
wartość merytoryczna konspektu lekcji / prezentacji

Literatura

N. Ananiewa, Nomen proprium jako składnik kształcenia polonistycznego, w: Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej..., s. 99-103.
G. Balkowska, Nauczanie wymowy polskiej w grupie wielojęzycznej, w: Wrocławska dyskusja..., s. 247-254.
Europejski system opisu kształcenia językowego. Uczenie się, nauczanie, ocenianie, Warszawa 2003.
A. Dąbrowska, M. Pasieka, Odyseci, badawcy i lekkoatleci. O błędach językowych studentów zaawansowanych, w: Polonistyka na świecie.., s. 96-109.
A. Dąbrowska, M. Pasieka, Szyk wyrazów i jego zaburzenia spowodowane błędami cudzoziemców. Wybrane zagadnienia, w: Wrocławska dyskusja..., s. 229-242.
A. Dąbrowska, M. Pasieka, Błąd językowy – niedostatek kompetencji, luka w sprawności czy niewłaściwa strategia?, w: Sprawności przede wszystkim..., s. 15-38.
Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, Warszawa 2003.
Inne optyki. Nowe programy, nowe metody, nowe technologie w nauczaniu kultury polskiej i języka polskiego jako obcego, red. R. Cudak, J. Tambor, Katowice 2001.
L. A. Janda, Koncepcja przypadka i czasu w językach słowiańskich, Kraków 2004.
I. Janowska A., Przygotowanie kursu językowego – programy nauczania, w: Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego..., s. 155-175.
Język polski jako obcy. Programy nauczania na tle badań współczesnej polszczyzny. Zbiór materiałów opracowanych przez Komisję Ekspertów MEN, red. W. Miodunka, Kraków 1997.
A. Karolczuk, Sposoby nauczania aspektu czasowników polskich, w: Wrocławska dyskusja o języku polskim..., s. 203-210.
A. Karolczuk, Szyk wyrazów w języku polskim: jak go opisywać i jak go uczyć, w: Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej..., s. 142-148.
H. Komorowska, Metodyka nauczania języków obcych, Warszawa 2005.
L. Madelska, M. Warchoł-Schlottmann, Odkrywamy język polski. Gramatyka dla uczących (się) języka polskiego jako obcego. Hurra, Kraków 2008.
N. Nowakowska, Rola frazeologii w nauczaniu cudzoziemców języka polskiego, w: Wrocławska dyskusja..., s. 295-298.
A. Nowakowska, Problemy ortograficzne w nauczaniu cudzoziemców języka polskiego, „Poradnik Językowy” 1999, z.7, s. 45-50.
Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej. Materiały z VI Międzynarodowej Konferencji Glottodydaktycznej, red. P. Garncarek, Warszawa 2005.
E. Oberlan, Aspekt czasownika w nauczaniu początkujących, w: Wrocławska dyskusja o języku polskim..., s. 191-202.
Opisywanie, rozwijanie i testowanie znajomości języka polskiego jako obcego, Materiały z Międzynarodowej Konferencji Sekcji Glottodydaktycznej Stowarzyszenia „Bristol”, red. A. Seretny W. Martyniuk i E. Lipińska, Kraków 2004.
B. Ostromęcka-Frączak, Słowniki dydaktyczne do nauki języka polskiego jako obcego. Teoria i praktyka, w: Polonistyka w świecie..., s. 323-332.
P. Pałka, Związki frazeologiczne w perspektywie glottodydaktycznej, w: Wrocławska dyskusja..., s. 299-308.
Polonistyka w świecie. Nauczanie języka i kultury polskiej studentów zaawansowanych. Materiały z III Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia „Bristol”, red. J. Mazur, Lublin 2000.
K. Popowa, Kilka uwag na temat nauczania frazeologii polskiej jako obcojęzycznej, w: Polonistyka w świecie ..., s. 365-371.
Program nauczania JPJO dla nauczycieli kierowanych do krajów na Wschodzie (Rosja,, Ukraina, Białoruś, Kazachstan), A. Dąbrowska, A. Burzyńska, U. Dobesz, M. Pasieka, CODN, Warszawa 2003.
J. Pyzik, Przygoda z gramatyką. Fleksja i słowotwórstwo imion. Ćwiczenia funkcjonalno-gramatyczne dla cudzoziemców, Kraków 2000.
J. Pyzik, Przygoda z gramatyką, Kraków 2006.
I. Sarnowska-Giefing, Głos onomasty w kwestii nauczania słownictwa, w: Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej..., s. 183-192.
A. Seretny, Najnowsze słownictwo polskie a nauczanie języka polskiego jako obcego, w: Współczesne odmiany języka narodowego, red. K. Michalewski, Łódź 2004, s. 409-416.
A. Seretny, Strategie uczenia się słownictwa języka polskiego przez cudzoziemców – badania wstępne, w: Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej ..., s. 193-202.
A. Seretny, E. Lipińska, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków 2005.
A. Seretny, Metody nauczania języków obcych a nauczanie języka polskiego jako obcego, w: Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego..., s. 131-154.
Sprawności przede wszystkim, red. A. Seretny, E. Lipinska, Kraków 2006.
Standardy wymagań egzaminacyjnych, Państwowa Komisja Poświadczania Znajomości Języka Polskiego Jako Obcego, MENiS, 2003.
W. T. Stefańczyk, Kategoria rodzaju gramatycznego we współczesnym języku polskim, w: Nauczanie języka polskiego jako obcego i kultury polskiej w nowej rzeczywistości europejskiej..., s. 203-208.
Sukcesy, problemy i wyzwania w nauczaniu języka polskiego jako obcego, red. A. Mielczarek, A. Roter-Bourkane, M. Zduniak-Wiktorowicz, Poznań 2014.
Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia „Bristol”, pod red. A. Dąbrowskiej, Wydawnictwo WTN, Wrocław 2004,
Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska i A. Seretny, Kraków 2006.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-MNP-11JPO w USOSweb