Literatura pozytywizmu i Młodej Polski 03-LPM-12PDM

- dzieła literatury polskiej epok pozytywizmu i Młodej Polski na tle procesów rozwojowych literatury rodzimej i powszechnej.
- wielopłaszczyznowy przebieg procesu historycznoliterackiego w pozytywizmie i Młodej Polsce oraz jego jednostki: formacje, epoki, prądy, kierunki, nurty, style.
- proces historycznoliteracki w pozytywizmie i Młodej Polsce na szerokim tle kultury rodzimej i powszechnej, w tym takich zjawisk, jak np.: realizm, parnasizm, scjentyzm, darwinizm, nietzscheanizm, dekadentyzm, ekspresjonizm.
- historia jako złożony kontekst zjawisk światopoglądowych i literackich pozytywizmu i Młodej Polski, np. tradycja irredentystyczna, organicznikostwo, ruchy narodowe, emigracja.
- wielowymiarowe związki literatury z historią idei – ich wzajemne relacje (m.in. gnostycyzm, katastrofizm, franciszkanizm).
- wielopłaszczyznowe związki literatury pozytywizmu i Młodej Polski z innymi sztukami (zjawiska synestezji, transpozycji, synkretyzmu, asocjacjonizmu).
- różnorodność i złożoność form wypowiedzi krytycznych i filozoficzno–estetycznych w pozytywizmie i Młodej Polsce
- egzystencjalny wymiar i konsekwencje etyczne literatury pozytywizmu i Młodej Polski
- biografie wybitnych twórców okresów pozytywizmu i Młodej Polski jako kontekst literacki
- literatura pozytywizmu i Młodej Polski jako wyraz przeżyć zbiorowych oraz źródło wzorców społecznych i patriotycznych
- literatura pozytywistyczna i młodopolska w pogłębionym ujęciu komparatystycznym (europejskość i swojskość)
- gruntowny obraz życia literackiego pozytywizmu i Młodej Polski – centra, ośrodki, instytucje (m.in. czasopisma literackie, magazyny artystyczne, redakcje, kawiarnie, kabarety)
- przygotowanie pracy semestralnej poświęconej szczegółowym zagadnieniom literatury pozytywizmu i Młodej Polski.

Cele kształcenia

1. Zaznajomienie studentów ze znaczącymi dziełami literatury polskiej pozytywizmu i Młodej Polski i kształcenie kompetencji w sytuowaniu ich w jak najszerszym kontekście historycznym i kulturowym. 2. Doskonalenie umiejętności analizy, interpretacji i wartościowania dzieła literackiego z wykorzystaniem zaawansowanej wiedzy teoretyczno– i historycznoliterackiej, z uwzględnieniem szczególnego charakteru tekstów powstałych w epokach pozytywizmu i Młodej Polski. 3. Poszerzanie, pogłębianie i porządkowanie wiedzy o kategoriach historyczno– i estetycznoliterackich oraz doskonalenie umiejętności w operowaniu nimi, przy uwzględnieniu kompetencji z zakresu innych modułów kształcenia polonistycznego (w tym „Nauki pomocnicze”, „Poetyka z analizą dzieła literackiego”, „Teoria literatury”, „Literatura powszechna”, „Wiedza o historycznym rozwoju polszczyzny”). 4. Rozwijanie umiejętności formułowania dojrzałych wypowiedzi pisemnych i ustnych na temat literatury oraz kultury epok pozytywizmu i Młodej Polski, kształcenie teoretycznej i praktycznej znajomości form prac historycznoliterackich, przydatnych w trakcie przygotowywania rozprawy magisterskiej. 5. Pogłębianie świadomości komparatystycznego oraz interdyscyplinarnego statusu wiedzy o literaturze i kulturze w epokach pozytywizmu i Młodej Polski, w tym szczególne zwrócenie uwagi na połączenia historii literatury z historią innych sztuk: malarstwa, rzeźby, muzyki, baletu, teatru i innych. 6. Formowanie wrażliwości humanistycznej oraz postawy dojrzałego uczestnictwa w kulturze.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej

Kierunek studiów

filologia polska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

konwersatorium (zaprojektowana i moderowana przez prowadzącego zajęcia dyskusja w grupach, na podstawie przeczytanych uprzednio dzieł literackich i opracowań naukowych), elementy wykładu, konsultacje indywidualne

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Koordynatorzy przedmiotu

Radosław Okulicz-Kozaryn
Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:
- wskazać arcydzieła i kluczowe utwory literackie epok pozytywizmu i Młodej Polski, a także zreferować ich problematykę oraz kształt estetyczny z użyciem zaawansowanej terminologii literaturoznawczej
- analizować, interpretować i wartościować utwory literackie oraz inne teksty kultury powstałe w czasie pozytywizmu i Młodej Polski z wykorzystaniem pogłębionej wiedzy z zakresu wybranych metodologii badań literackich
- odróżniać i charakteryzować historyczne systemy komunikacji literackiej, w tym obiegi literackie, formy gatunkowe, struktury podawcze, języki artystyczne
- rozpoznawać i charakteryzować różnorodne idee filozoficzne i estetyczne oddziałujące na literaturę oraz kulturę pozytywizmu i Młodej Polski
- posługiwać się rozbudowaną wiedzą o ważnych wydarzeniach i zjawiskach historycznych i wyjaśnić ich wpływ na genezę oraz problematykę utworów literackich, a także na rozwój kultury okresu pozytywizmu i Młodej Polski
- korzystać z różnych metod periodyzacji historii literatury pozytywizmu i Młodej Polski, umieszczać obie epoki w szerszym kontekście kulturowym, także wobec innych okresów historycznoliterackich lub formacji intelektualnych
- odkrywać różne związki literatury pozytywizmu i Młodej Polski z kulturą powszechną
- samodzielnie zrealizować skomplikowane zadanie badawcze z praktycznym zastosowaniem warsztatowych procedur historycznoliterackich: doboru i analizy źródeł, rozpoznania stanu badań, zdefiniowania i analizy problemów poznawczych, określenia metod, skonstruowania spójnego wywodu argumentacyjnego, wyprowadzania wniosków i dalszych postulatów badawczych
- samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować informacje dotyczące literatury epok pozytywizmu i Młodej Polski, dobierać właściwe edycje tekstów, posługiwać się słownikami i kompendiami literaturoznawczymi, bazami danych, bazami czasopism, bibliotekami cyfrowymi itd.
- posługiwać się różnymi pisemnymi formami wypowiedzi naukowych, sporządzić prezentację multimedialną, przygotować wystąpienie w dyskusji, uzasadniać swoje stanowisko z samodzielnym wykorzystaniem stanu badań, wysuwać argumenty polemiczne
- lub wskazywać oryginalne propozycje nowych ujęć, formułować pogłębione wnioski
- pracować w zespole nad rozwiązywaniem złożonych problemów, podziałem oraz koordynacją zadań; realizować i propagować potrzebę ustawicznego uczenia się
- dostrzegać i w sposób wieloaspektowy wyjaśniać rolę literatury i kultury pozytywizmu i Młodej Polski w budowaniu więzi społecznych i tożsamości narodowej oraz wykorzystać tę rozległą kompetencję w – osobistym, angażującym etyczną wrażliwość i odpowiedzialność – udziale w różnych formach życia zbiorowego (w tym we własnej pracy zawodowej), a także w pielęgnowaniu dziedzictwa kulturowego Europy, Polski i Wielkopolski.

Kryteria oceniania

Ocenie podlega:
- aktywność w trakcie zajęć i sprawność analityczno-interpretacyjna (udział w dyskusji i w pracy zespołowej);
- wartość merytoryczna i projekt prezentacji oraz sposób jej przedstawienia;
- wartość merytoryczna referatu (jakość doboru i analizy źródeł, poziom analizy i interpretacji tekstu literackiego, sprawność językowa);
- umiejętność zaprezentowania na egzaminie wiedzy nabytej w ramach przedmiotu oraz poziom tej wiedzy;

Literatura

Pozytywizm
- Michał Bałucki, Grube ryby – Dom otwarty, opr. T. Weiss, Wrocław: Ossolineum 1981, BN I 236.
- Adolf Dygasiński, Zając [dowolne wydanie].
- Wiktor Gomulicki, Ciury, wstęp W. J. Gomulicki, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985.
- Eliza Orzeszkowa, Dziurdziowie [dowolne wydanie].
- Bolesław Prus, Emancypantki [dowolne wydanie].
- Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, oprac. T. Żabski, BN I 298.
- Stańczycy: antologia myśli społecznej i konserwatystów krakowskich, wybór i opr. M. Król, Warszawa: PAX 1982 lub Teka Stańczyka, opr. A. Dziadzio, Kraków: Universitas 2007.
- Adam Szymański, Szkice, opr. B. Burdziej, Kraków: Universitas 1998.
- Stanisław Witkiewicz, Sztuka i krytyka u nas, opr. M. Olszaniecka, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, [Pisma wybrane, t. I].
Młoda Polska
- Stanisław Brzozowski, Eseje i studia o literaturze, opr. H. Markiewicz, Wrocław: Ossolineum 1990, BN I 258 (tam w szczególności: Legenda Młodej Polski).
- Ignacy Dąbrowski, Śmierć. Studium, opr. T. Lewandowski, Kraków: Universitas 2001.
- Karol Irzykowski, Pałuba – Sny Marii Dunin, opr. A. Budrecka, Wrocław: Ossolineum 1981, BN I 240.
- Bolesław Leśmian, Sad rozstajny, Łąka, w: tegoż, Poezje zebrane, opr. J. Trznadel, Warszawa: PIW 2010.
- Władysław Reymont, Ziemia obiecana, t. 1-2, opr. M. Popiel, Wrocław: Ossolineum 1996, BN I 286.
- Stanisław Wyspiański, Achilleis – Powrót Odysa, opr. J. Nowakowski, Wrocław: Ossolineum 1984, BN I 248.
- Kazimiera Zawistowska, Utwory zebrane, opr. L. Kozikowska-Kowalik, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982 lub Maryla Wolska, Poezje wybrane, opr. K. Zabawa, Kraków 2003 lub Bronisława Ostrowska, Poezje wybrane, opr. A. Wydrycka, Kraków 1999.
- Stefan Żeromski, Dzienniki. Wybór, opr. J. Kądziela, Wrocław: Ossolineum 1980, BN I 238.
- Tenże, Popioły, oprac. I. Maciejewska, BN I 289.
Podręczniki
1. Henryk Markiewicz, Literatura pozytywizmu
2. Maria Podraza-Kwiatkowska, Literatura Młodej Polski

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-LPM-12PDM w USOSweb