Komunikacja z uwzględnieniem AAC - spec. logopedyczna 03-KZU-21PDM
Treści programowe dla przedmiotu:
- istota komunikacji alternatywnej i wspomagającej, jej cele i zastosowanie,
- sposoby właściwego doboru metody dla osób z określonymi typami zaburzeń w komunikowaniu,
- wybrane systemy alternatywnych i wspomagających metod komunikowania – charakterystyka ogólna,
- systemy znaków manulanych – język migowy, Makaton, Koghamo, fonogesty,
- systemy znaków graficznych – piktogramy (PIC), Bliss, Rebus, Makaton, Pictogram Communication Symbols (PCS),
- systemy znaków przestrzenno-dotykowych – klocki słowne Premacka, alfabet Lorma,
- diagnoza umiejętności bazowych i gotowości do komunikacji społecznej,
- strategie komunikacji stosowane w AAC i strategie wprowadzania znaków,
- zasady doboru i organizacji słownictwa dla różnych grup użytkowników AAC,
- tworzenie indywidualnych pomocy do komunikacji,
- Model Uczestnictwa jako podstawowa strategia komunikacyjna.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- charakteryzuje specyfikę alternatywnych i wspomagających metod komunikowania,
- rozumie cele komunikacji alternatywnej i wspomagającej,
- dokonuje oceny umiejętności komunikacyjnych kandydata na użytkownika AAC,
- wykorzystuje różnorodne systemy alternatywnych i wspomagających metod komunikowania z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjenta,
- potrafi znaleźć i krytycznie ocenić dostępne materiały wykorzystywane w metodach wspomagających komunikację,
- potrafi zaprojektować indywidualną pomoc/pomoce do komunikacji dla określonego pacjenta, z uwzględnieniem jego specjalnych potrzeb komunikacyjnych.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): słuchacz potrafi bardzo dobrze wykorzystać wiedzę z zakresu zajęć, sprawnie wyszukuje niezbędne materiały wykorzystywane w AAC, umie dokonać ich selekcji ze względu na potrzeby pacjentów potrafi ocenić umiejętności komunikacyjne kandydata na użytkownika AAC oraz zaprojektować pomoc do komunikacji z uwzględnieniem określonych strategii komunikacji wykorzystywanych w AAC.
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, zwłaszcza w zakresie doboru materiałów bądź praktycznych umiejętności ich zastosowania.
dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć, słabsza umiejętność doboru materiałów wykorzystywanych w komunikacji alternatywnej, niższa zdolność ich praktycznego zastosowania.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość systemów alternatywnego komunikowania oraz ich selekcji, zadowalająca zdolność poprawnego ich wykorzystania w zaplanowanym programie terapii.
dostateczny (dst; 3,0): podstawowa (z licznymi niedociągnięciami) znajomość systemów alternatywnego komunikowania oraz ich selekcji, poprawna zdolność właściwego ich wykorzystania w zaplanowanym programie terapii.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość systemów komunikowania alternatywnego i ich selekcji oraz praktycznego zastosowania.
Kryteria oceniania
- obecność i aktywność w trakcie zajęć (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),
- poziom merytoryczny i praktyczny pracy zaliczeniowej.
Literatura
Zalecana literatura:
J. Błeszyński (red.), 2006, Alternatywne i wspomagające metody komunikowania się. Praca zbiorowa, Kraków: Impuls.
A. Bondy, L. Frost (red.), 2015, The Picture Exchange Communication System. Podręcznik, tłum. M. Kaźmierczak, Poznań.
V. Cardinaux, H. Cardinaux, A. Löwe, 1993, Przygarnij mnie. Wychowanie dzieci głuchoniewidomych, Warszawa: PWN.
M. Grycman, A. Smyczek (red.), 2004, „Wiem, czego chcę!” Z praktyki polskich użytkowników i terapeutów AAC, Kraków: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.
M. Grycman, 2009, Sprawdź, jak się porozumiewam. Ocena efektywności porozumiewania się dzieci niemówiących wraz z propozycjami strategii terapeutycznych, Kwidzyn: RCRP.
B.B. Kaczmarek, 2007, Choroby uwarunkowane genetycznie a wspomagające i alternatywne sposoby porozumiewania się, w: Cytowska B., Winczura B. (red.), Dziecko chore. Zagadnienia biopsychiczne i pedagogiczne, Kraków: Impuls.
B.B. Kaczmarek, 2009, „Nie jak, ale dlaczego?” O własnym języku dzieci z autyzmem, w: Winczura B. (red.) Autyzm – na granicy zrozumienia, Kraków: Impuls.
B.B. Kaczmarek (red.), 2010, Trudna dorosłość osób z zespołem Downa – jak możemy wspomóc?, Kraków: Impuls.
B.B. Kaczmarek, A. Wojciechowska (red), 2015, Autyzm i AAC. Alternatywne i wspomagające sposoby porozumiewania się w edukacji osób z autyzmem, Kraków: Impuls.
B.B. Kaczmarek (red.), 2014, Makaton w rozwoju osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi, Kraków: Impuls.
B.B. Kaczmarek, M. Grycman 2017, Podręczny słownik terminów AAC, Kraków: Impuls.
M. Książek, 2003, Dziecko głuchonieme od urodzenia. Rozwijanie umiejętności komunikowania się. Wykorzystanie metod komunikacji wspomagającej i alternatywnej, Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym.
A. Lechowicz, 1993, O metodzie komunikacji symbolami Blissa, „Wspólna Troska” (kwartalnik), nr 2-3, 6-7.
A. Lechowicz, 2005, Komputerowe wspomaganie procesu komunikacji niewerbalnej dzieci z wieloraką niepełnosprawnością, Warszwa: WSiP.
W. Loebl, 1996, Uwagi o możliwościach poszerzania komunikacji interpersonalnej osób z ograniczonym systemem porozumiewania się, w: Loebl W. (red.) Dylematy pedagogiczne w rewalidacji osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
M. Loska, 1998, Niewerbalne metody porozumiewania się, w: Mazanek E. (red.) Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Wychowanie i nauczanie, Warszawa: WSiP.
K. Markiewicz, 2004, Możliwości komunikacyjne dzieci autystycznych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (red.), 1997, Mózgowe porażenie dziecięce. Problemy mowy. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pomagisterskie Studium Logopedyczne UW, Warszawa: Wyd. DIG.
H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (red.), 1997, Rozwój poznawczy i rozwój językowy dzieci z trudnościami w komunikacji werbalnej. Diagnozowanie i postępowanie usprawniające. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pomagisterskie Studium Logopedyczne UW, Warszawa: Wyd. DIG.
M. Łęcka-Orkan, 1999, Wczesne wspomaganie rozwoju komunikacji u dzieci niewidomych i słabowidzących ze złożoną niepełnosprawnością – model programu edukacyjnego, „Rewalidacja” 2(6)/99.
A. Pilch, E. Przebinda (red.), 2005, Gestem – Obrazem – Słowem. Materiały z III krajowej konferencji „Wspomagające sposoby porozumiewania się”, Kraków: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.
M. Piszczek (red.), 1997, Metody komunikacji alternatywnej w pracy z osobami niepełnosprawnymi, Warszawa: CMPPP MEN.
M. Przybysz-Piwkowa (red.), 2002, Metody wspomagające rozwój mowy w różnych jego opóźnieniach. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Pomagisterskie Studium Logopedyczne UW, Warszawa: Wyd. DIG.
A. Smyczek, 2006, Wspomaganie rozwoju komunikacji i języka dzieci niepełnosprawnych od 1. do 6. roku życia, w: Król M., Taczała J., Kryszczyńska J. (red.) Co? Jak? Kiedy? I dlaczego? Możliwości diagnostyki i terapii dzieci z wczesnym uszkodzeniem mózgu w wieku do 6. roku życia i wsparcia ich rodzin. Materiały konferencyjne. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym „Krok za krokiem”, Zamość.
A. Smyczek, J. Szwiec, Poszukiwanie sposobów porozumiewania się, w: Orkisz M., Piszczek M., Smyczek A., Szwiec J., 2000, Edukacja osób z głębokim upośledzeniem umysłowym. Przewodnik dla nauczycieli, Warszawa: CMPPP MEN.
A. Smyczek, J. Szwiec, Metodyka nauczania alternatywnych i wspomagających sposobów porozumiewania się i techniki posługiwania się symbolami, w: Piszczek M. (red.), 2001, Przewodnik dla nauczycieli uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i umiarkowanym. Część I, Warszawa: CMPPP MEN.
S. von Tetzchner, H. Martinsen, 2002, Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Warszawa: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.
A. Warrick, 1999, Porozumiewanie się bez słów, Warszawa: Stowarzyszenie „Mówić bez Słów”.
M. Zaorska, 2008, Komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
K. Ziątek, J. Jaszczuk, 2004, Dziecko niepełnosprawne ruchowo na drodze do niezależności, Warszawa: Stowarzyszenie „Spokojne Jutro”.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: