Językoznawstwo współczesne 03-JW-12LPDM-E

Treści programowe dla przedmiotu:
- typologie odmian współczesnej polszczyzny: język ogólny (narodowy, etniczny, literacki), oralność – piśmienność, ograniczenia zasięgu (społeczne, chronologiczne, stylistyczne, geograficzne, sytuacyjne, biologiczne etc.),
- kategoria tekstu; zadania tekstologii integralnej: definicje tekstu, segmentacja, metatekst, hipertekst, intertekstualność, gatunki (wzorce), spójność,
- semantyka tekstu (artystycznego): elementy składowe tekstów (artystycznych), przytoczenie, język tekstu artystycznego – parametry opisu, język literacki a język literatury, redakcja tekstu,
- stylistyka, style odbioru, idiostyl: styl – charakterystyka i definicja, problem idiostylu, cecha stylowa, decorum, stylizacja, intencja odbiorcza,
- antropologia słowa; antropolingwistyka; antropologia literatury: nowe propozycje badawcze i ich związki z językoznawczą analizą języka artystycznego, perspektywy badawcze pogranicza językoznawczego, próby interpretacyjne; onomastyka literacka,
- lingwistyka mentalna: formalne i kognitywne aspekty zdolności językowej, gramatyka a proces poznawania i opisywania zjawisk – kategoryzacja, psycholingwistyka, socjolingwistyka i neurolingwistyka – perspektywy badawcze,
- pragmatyka: deiktyczność, implikatura konwersacyjna, presupozycja, akty mowy, struktura konwersacyjna, dyskurs, perswazja i manipulacja,
- próba analityczna: omówienie wybranego tekstu literackiego (fragmentu) w odniesieniu do poznanych zjawisk i narzędzi językoznawczych.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - przekazanie niezbędnej wiedzy dotyczącej pogranicza literaturoznawczo-językoznawczego, przede wszystkim wskazanie źródeł, podstaw dyskursu oraz operatywnych narzędzi analizy i opisu współczesnych tekstów artystycznych, - przekazanie wiedzy na temat podstawowych szkół badawczych w obrębie współczesnego pogranicza językoznawstwa i innych dziedzin humanistyki, - rozwinięcie umiejętności analizy budowy tekstów literackich w ścisłej relacji z procesem interpretacji tekstu – wzrost lingwistycznej świadomości interpretatora, - rozwinięcie umiejętności krytycznego czytania tekstów artystycznych z wykorzystaniem narzędzi językoznawczych, - wyrobienie umiejętności prowadzenia dyskusji, argumentowania sądów, a także wypracowanie precyzji badawczej (szczególnie terminologicznej) - zwłaszcza przy podejmowaniu indywidualnych inicjatyw, - rozwinięcie umiejętności komunikacji i pracy w grupie z okazywaniem szacunku wobec innych uczestników zajęć; wzmacnianie samoświadomości, - popularyzacja gorliwego czytelnictwa oraz uczestnictwa w kulturze.

Kierunek studiów

literatura powszechna

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, praca z tekstem, metoda ćwiczeniowa, praca w grupach.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zdefiniować podstawowe terminy językoznawcze związane z rozszerzonym opisem tekstów artystycznych, potrafi wyliczyć parametry analizy tekstologicznej; umie zaprezentować i omówić elementarną literaturę przedmiotu,
- wyjaśnić trudności wynikające z tekstologicznej analizy tekstów literackich; rozróżnia i opisuje zjawiska semantyczne mogące konstytuować specjalne porządki tekstów; potrafi zakwalifikować poszczególne tekstowe przypadki zjawisk semantycznych do odpowiednich klas analitycznych (skorelowanych z narzędziami językoznawczej analizy), umie uogólnić klasyfikowane procesy, a także zilustrować to stosownymi przykładami tekstów artystycznych,
- budować projekty interpretacyjne, stosując poznane językoznawcze narzędzia analityczne,
- przedyskutować problematyczne zjawiska tekstowe i semantyczne, umie przy tym odnieść się do perspektyw innych nauk humanistycznych (wykazać graniczność metodologiczną na wybranych przykładach),
- uzasadnić swój pogląd na projekt interpretacyjny, nawiązując przy tym do poznanej literatury przedmiotu (stanowisk badawczych),
- podjąć próbę oceny poznawanych prac badawczych i stopnia zaawansowania analitycznego w przedkładanych (w trakcie zajęć) propozycjach metodologicznych,
- postrzegać lekturę jako indywidualne wyzwanie (wzmacnianie samoświadomości).

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do sproblematyzowanej pracy o charakterze filologicznym, wysoka świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych, wysoka kultura słowa.

dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym, świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych, kultura słowa.

dobry (db; 4,0): dobra wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym, świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych.

dostateczny plus (+dst; 3,5): dostateczna wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, elementarna sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym, elementarna świadomość relacji języka do kultury w odniesieniu do zróżnicowanych tekstów artystycznych.

dostateczny (dst; 3,0): dostateczna wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, podstawowa umiejętność konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, elementarna sprawność w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym.

niedostateczny (ndst; 2,0): niedostateczna wiedza z zakresu językoznawczej refleksji nad tekstami artystycznymi, brak podstawowej umiejętności konstruowania indywidualnych projektów interpretacyjnych w odniesieniu do odpowiedniej literatury przedmiotu, brak elementarnej sprawności w stosowaniu poznanych narzędzi do pracy o charakterze filologicznym.

Kryteria oceniania:
- obecność na zajęciach,
- aktywność w trakcie zajęć (przygotowanie merytoryczne i udział w dyskusji),
- prace pisemne, projekty interpretacyjne lub prezentacje,
- umiejętność zaprezentowania wiedzy i umiejętności podczas kolokwium zaliczeniowego.

Literatura

Zalecana literatura:
Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Tekstologia, Warszawa 2010.
Bińczyk E., Obraz, który nas zniewala. Współczesne ujęcia języka wobec esencjalizmu i problemu referencji, Kraków 2007.
Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 1990.
Levinson S., Pragmatyka, Warszawa 2010.
I. Kurcz, Psychologia języka i komunikacji, Warszawa 2005.
Miczka E., Kognitywne struktury sytuacyjne i informacyjne w interpretacji dyskursu, Katowice 2002.
Paveau M.-A., Sarfati G.-É., Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, Kraków 2009.
Polskie nazwy własne. Encyklopedia, pod red. E. Rzetelskiej-Feleszko, Warszawa-Kraków 1998.
Język a kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, pod red. J. Anusiewicza i J. Bartmińskiego, Wrocław 1998.
Tekst (w) sieci. Tekst. Język. Gatunki, pod red. D. Unickiej, Warszawa, 2009.
Wilkoń A., Typologia odmian współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.
Witosz B., Dyskurs i stylistyka, Katowice 2009.
Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin 2001.
Zdunkiewicz-Jedynak D., Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-JW-12LPDM-E w USOSweb