Historia filmu polskiego 03-HFP-12FKMDL
Zajęcia wprowadzające. Periodyzacja polskiego kina od pierwszej projekcji filmowej do przełomu 1989 roku.
Sytuacja społeczno-kulturowa i społeczno-polityczna na ziemiach polskich u progu XX wieku. Konsekwencje społeczno-kulturowe procesu industrializacji i urbanizacji oraz nowych osiągnięć cywilizacyjnych. Znamiona kultury masowej na ziemiach polskich.
Pierwsze próby „ożywienia fotografii” na ziemiach polskich. Osiągnięcia polskich wynalazców: D. Zonera, P. Lebiedzieńskiego, J. i J. Popławskich, J. Szczepanika. Kazimierz Prószyński – konstruktor i wynalazca. Pierwsze pokazy kinematograficzne na ziemiach polskich: Warszawa, Łódź, Kraków, Poznań. Pierwsi widzowie widowisk kinematograficznych: reakcje, oczekiwania, oceny, prognozy.
Bolesław Matuszewski – pionier teorii filmu – film jako źródło historyczne. Film jako źródło informacji, rozrywka, forma spędzania wolnego czasu. Czy kinematograf był rozrywką jarmarczną?
Pierwsze kina na ziemiach polskich. Pierwsze realizacje filmowe, filmy dokumentalne, początki produkcji fabularnej.
Literatura na ekranie: pierwsze adaptacje utworów literackich na ziemiach polskich. Pierwociny krytyki filmowej, literaci o filmie.
Polska myśl filmowa okresu młodopolskiego; Włodzimierz Perzyński, Leo Belmont, Zygmunt Wasilewski, Tadeusz Dąbrowski, Marian Stępowski. Znaczenie tekstu Karola Irzykowskiego Śmierć kinematografu? (1913).
Sytuacja polskiej kinematografii w okresie pierwszej wojny światowej w kontekście społeczno-politycznym. Rozkwit filmu patriotycznego i melodramatu.
Polska u progu niepodległości. Krajobraz społeczno-polityczno-kulturowy początków II Rzeczpospolitej.
Początek kinematografii polskiej w niepodległym kraju, tematy i gatunki dominujące, rola i znaczenie adaptacji polskiej klasyki literackiej. Indywidualności twórcze: F. Zyndram-Mucha, W. Biegański, L. Trystan. Film żydowski na ziemiach polskich w latach 20.
Polska myśl filmowa lat 20. Autorzy: J.S. Bystroń, L. Trystan, T. Peiper, J. Jedlicz, K. Estreicher, A. Świętochowski, A. Stern, S. Zahorska.
Sytuacja społeczno-polityczna w Polsce u progu lat 30.
Przełom dźwiękowy w polskiej kinematografii; pierwszy polski dźwiękowiec, pierwsze reakcje na wprowadzenie dźwięku do filmu.
Twórczość filmowa lat 30. Filmy o tematyce historyczno-martyrologicznej: wojna 1920 r. I rewolucja 1905 r. Jako tematy filmowe. Rozkwit komedii filmowej, związki filmu z kabaretem.
Polska komedia filmowa – w kręgu inspiracji muzyką i kabaretem literackim.- dwa zajęcia
Kino gatunków w latach trzydziestych: melodramat.
Kino gatunków w latach trzydziestych: film historyczny.
Kreacje obrazu w polskim filmie międzywojnia: inspiracje plastyczne, działalność operatorów filmowych, folklor na ekranie, teoria Jana Bułhaka, Biały ślad A. Krzeptowskiego
Kulturowa specyfika filmów melodramatycznych z lat 30. Aktorstwo filmowe lat 30., wielkie gwiazdy polskiego kina.
W stronę filmu artystycznego; hasło walki o film społecznie użyteczny. Działalność START-u, twórczość A. Forda, J. Gardana, pierwsze filmy folklorystyczne. Filmy młodych z kręgu START-u.
Film polski w okresie II wojny światowej.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Efekty kształcenia
HFP-01 zna najważniejsze kierunki i nurty w historii kina polskiego, twórców i dzieła je reprezentujących, K_W04, K_W06, K_W13, K_W14
HFP_02 potrafi wskazać przyczyny i skutki ewolucji rodzimej kinematografii na tle przemian kulturowych, społecznych i politycznych K_W13, K_W14, K_U15,
HFP_03 potrafi ilustrować dane zjawiska społeczne, polityczne, kulturowe konkretnymi dziełami filmowymi lub wytłumaczyć je w odniesieniu do nurtów i kierunków filmowych K_W10, K_U15,
HFP_04 potrafi zanalizować daną sytuację historyczną w relacji z konkretnym kierunkiem filmowym lub twórczością artysty K_W10, K_U05, K_U15,
HFP_05 potrafi uzasadnić swoje wybory i oceny wobec poszczególnych dzieł filmowych rodzimej kinematografii K_U05, K_K09,
HFP_06 potrafi interpretować dzieła filmowe polskiego kina K_W03, K_W07, K_U04, K_U05, K_U06, K_U10, K_K09,
HFP_07 ma świadomość roli polskiego dziedzictwa kulturowego i z szacunkiem odnosi się do niego K_K02, K_K03,
Kryteria oceniania
• praca semestralna – analiza i interpretacja wybranego polskiego dzieła filmowego z okresu omawianego na zajęciach (praca złożona pod koniec semestru w terminie określonym przez prowadzącego)
• egzamin ustny po trzech semestrach
Literatura
I Lektury obowiązkowe
1. Historia filmu polskiego (właściwe tomy)
2. Jerzy Toeplitz: Historia sztuki filmowej (właściwe tomy i rozdziały).
3. Małgorzata Hendrykowska: Kronika kinematografii polskiej 1895-1991 (właściwe hasła).
4. Tadeusz Lubelski: Historia kina polskiego, Katowice 2009.
5. Leksykon polskich filmów fabularnych, red. Jan Słodowski, Warszawa 1997.
II Lektury dodatkowe (minimum 6 do wyboru)
1. E. Zajiček: Poza ekranem..., Warszawa 1992.
2. M. Hendrykowska: Śladami tamtych cieni..., Poznań 1993.
3. M. Giżycki: Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce, Warszawa 1989.
4. M. Giżycki: Awangarda wobec kina, Warszawa 1996.
5. A. Madej: Mitologie i konwencje. O polskim kinie fabularnym XX-lecia międzywojennego, Kraków 1994.
6. K. Irzykowski: X muza, Kraków 1982.
7. B. Matuszewski: Nowe źródło historii. Ożywiona fotografia, Warszawa 1995.
8. J. Semilski, J. Toeplitz: Owoc zakazany.
9. B. Gierszewska: Czasopiśmiennictwo filmowe w Polsce do roku 1939.
10. B. Gierszewska: Mniszkówna... i co dalej w polskim kinie? Wybór tekstów z czasopism filmowych XX-lecia międzywojennego.
11. N. Gross: Film żydowski w Polsce, Kraków 2002.
12. S. Janicki: Polskie filmy fabularne 1902-1988 (właściwe rozdziały).
13. W. Otto: Literatura i film w kulturze polskiej XX-lecia międzywojennego, Poznań 2007.
14. A. Madej: Kino-władza-publiczność. Kinematografia polska w latach 1944-1949.
15. T. Lubelski: Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945-1961, Kraków 1992.
16. K. Eberhardt: O polskich filmach, Warszawa 1982.
17. S. Ozimek: Film polski w wojennej potrzebie, Warszawa 1974.
18. P. Zwierzchowski: Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu, Warszawa 2000.
19. M. Hendrykowski: Polska szkoła filmowa jako formacja artystyczna, „Kwartalnik Filmowy” 1997, nr 17.
20. „Szkoła polska”. Powroty, Red. E. Nurczyńska-Fidelska, Łódź 1998.
21. Polska szkoła filmowa. Poetyka i tradycja, red. J. Trzynadlowski, Wrocław 1976.
22. Syndrom konformizmu? Kino polskie lat sześćdziesiątych, Katowice 1984.
23. „Kwartalnik Filmowy” 1994, nr 6 (socrealizm a film).
24. T. Sobolewski: Za duży blask. O kinie współczesnym, Tu: Filmowa polska (Skolimowski, Munk, Kutz, Has- 2x)), Kraków 2004.
25. Polskie kino lat 1918-1939. Zagadnienia wybrane, Red. Z. Wyszyński, Warszawa 1980.
26. Grażyna Stachówna, Polański od A do Z, Kraków 2002.
27. D. Dabert: Kino moralnego niepokoju, Poznań 2003.
28. Analizy i interpretacje. Film polski, pod red. A. Helman i T. Miczki, Katowice 1984.
29. Człowiek z ekranu. Z antropologii postaci filmowej, pod red. M. Jankun-Dopartowej i M. Przylipiaka, Kraków 1996.
30. Cz. Dondziłło: Młode kino polskie lat siedemdziesiątych, Warszawa 1985.
31. A. Insdorf: Podwójne życie, powtórne szanse. O filmach Krzysztofa Kieślowskiego, Kraków 2001.
32. Kino Krzysztofa Kieślowskiego, red. T. Lubelski, Kraków 1997.
33. M. Kornatowska: Wodzireje i amatorzy, Warszawa 1990.
34. Widziane po latach. Analizy i interpretacje filmu polskiego, pod red. M. Hendrykowskiej, Poznań 2000.
35. S. Bobowski: Dyskurs filmowy Zanussiego, Wrocław 1996.
36. Twórczość Andrzeja Wajdy, „Kwartalnik Filmowy” 1996/1997, nr 15/16.
37. Filmowy świat Andrzeja Wajdy, red. E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków 2003.
38. M. Hendrykowski: Film jako źródło historyczne, Poznań 2000.
39. „Kwartalnik Filmowy” 1997 nr 17 i 18. Numery monograficzne: Kino polskie.
40. Poloniści o filmie, red. M. Hendrykowski, Poznań 1997.
Kanon filmowy:
1. Dziewczęta z Nowolipek – J. Lejtes
2. Granica – J. Lejtes
3. Strachy – E. Cękalski, K. Szołowski
4. Znachor – M. Waszyński
5. Trędowata – J. Gardan
6. Ostatni etap – W. Jakubowska
7. Piątka z ulicy Barskiej – A. Ford
8. Celuloza – J. Kawalerowicz
9. Film socrealistyczny – jeden do wyboru
10. Pokolenie – A. Wajda
11. Człowiek na torze – A. Munk
12. Eroica – A. Munk
13. Zezowate szczęście – A. Munk
14. Popiół i diament – A. Wajda
15. Kanał – A. Wajda
16. Niewinni czarodzieje – A. Wajda
17. Ostatni dzień lata – T. Konwicki
18. Zaduszki – T. Konwicki
19. Nikt nie woła – K. Kutz
20. Krzyż Walecznych – K. Kutz
21. Pociąg – J. Kawalerowicz
22. Matka Joanna od aniołów – J. Kawalerowicz
23. Do widzenia, do jutra – J. Morgenstern
24. Jak być kochaną – W. J. Has
25. Nóż w wodzie – R. Polański
26. Rysopis – J. Skolimowski
27. Komedia lat sześćdziesiątych – jedna do wyboru
28. Faraon – J. Kawalerowicz
29. Popioły – A. Wajda
30. Rękopis znaleziony w Saragossie – W. J. Has
31. Panny z Wilka – Andrzej Wajda
32. Świadectwo urodzenia – Stanisław Różewicz
33. Struktura kryształu – K. Zanussi
34. Barwy ochronne – K. Zanussi
35. Aktorzy prowincjonalni – A. Holland
36. Wodzirej – F. Falk
37. Amator – K. Kieślowski
38. Przypadek – K. Kieślowski
39. Człowiek z marmuru – A. Wajda
40. Ziemia obiecana – A. Wajda
41. Dekalog I – K. Kieślowski
42. Żywot Mateusza – W. Leszczyński
43. Dreszcze – W. Marczewski
44. Bez końca – K. Kieślowski
45. Kornblumenblau – L. Wosiewicz
46. Pożegnania – W. J. Has
47. Pętla – W. J. Has
48. Pasażerka – Andrzej Munk
49. Przesłuchanie – Ryszard Bugajski
50. Matka Królów – Janusz Zaorski
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: