Historia doktryn literackich (do końca XIX wieku) 03-HDL-11PDM-E

Treści kształcenia:
Przedmiot zainteresowań HDL do k. XIX w. (jako prolegomenów do MBL) i jej miejsce wśród dziedzin nauki o literaturze oraz w filozofii nauki i wobec estetyki.
Kształtowanie się refleksji o twórczości słownej, o poezji i wymowie, ich istocie i zadaniach.
Rozwój pojęcia literatury piękniej na tle pojęć o pięknie i sztuce od antyku greckiego przez narodziny estetyki w XVIII w. do przełomu antypozytywistycznego.
Zaczątki i rozwój autotelicznej teorii literatury w kontekście krytyki literatury, rozmaite formy wypowiedzi metaliterackich.
Dzieje retoryki do XVIII w. jako systemu refleksji antropologiczno-komunikacyjnej i teorii prozy.
Zależność refleksji teoretycznej od praktyki nauczania i uprawiania literatury w różnych epokach i nurtach ideowo-estetycznych (accessus ad auctores, poetriae, wiedza a ćwiczenie, reguły, normatywizm, doktryna klasycystyczna).
Literatura a rzeczywistość (mimesis, fikcja, prawdopodobieństwo, alegoria). Literatura jako działanie twórcze (imitatio i aemulatio, kreacja, ingenium, imaginacja, konceptyzm). Literatura i jej oddziaływanie (przyjemność estetyczna, katharsis, decorum, iluzja).Osąd dzieła literackiego (władze i kryteria, gust i czucie).
Konsekwencje przełomu romantycznego dla refleksji o literaturze: określenia celu sztuki, koncepcje języka poetyckiego, wybrane aspekty polemiki z klasycyzmem.
Teorie literackie romantyków jenajskich oraz ich recepcja w wieku XIX (np. Kierkegaard i Hegel) i XX (np. Finlay, Miller, de Man).
Od biografizmu i genetyzmu do kulturowej teorii literatury (m.in. filozofia sztuki H. Taine’a) oraz krytyka pozytywistycznej teorii sztuki literackiej (Dilthey, Nietzsche).

Cele kształcenia

- pozyskanie wiedzy z zakresu ewolucji europejskich doktryn literackich od starożytności greckiej do k. XIX wieku jako propedeutycznej wobec metodologii badań literackich - rozszerzenie i pogłębienie znajomości pojęć literaturoznawczych, z uwzględnieniem ich interdyscyplinarności i znaczenia we współczesnych procedurach interpretacyjnych - pozyskanie wiedzy o związkach doktryn literackich z koncepcjami filozoficznymi i estetycznymi - kształtowanie umiejętności rozpoznawania w tekstach źródłowych i interpretowania refleksji teoretyczno- i metaliterackiej - kształtowanie umiejętności przygotowania samodzielnych wypowiedzi, odwołujących się do świadomości metaliterackiej omawianych epok

Kierunek studiów

filologia polska

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:
- scharakteryzować najważniejsze doktryny literackie do końca XIX wieku i określić ich wzajemne relacje (zależności, wpływy, powiązania)
- dokonać analizy źródłowego tekstu metaliterackiego oraz uzasadnić własną hipotezę interpretacyjną (z użyciem właściwej terminologii i odwołaniami do literatury przedmiotu)
- zauważyć i opisać zależność doktryn literackich od zmian w systemie idej filozoficznych, a szczególnie estetycznych
- interpretować rozproszone założenia i twierdzenia metaliterackie w relacji do odpowiednich doktryn estetycznoliterackich
- dostrzec i wskazać związki między doktrynami estetycznoliterackimi a praktyką krytycznoliteracką i twórczą wybranych pisarzy (do k. XIX stulecia)
- wyprowadzać wybrane pojęcia współczesnej nauki o literaturze z ich genetycznego zaplecza w dawnych doktrynach literackich
- czytać ze zrozumieniem prace naukowe z zakresu HDL i odnieść się krytycznie do ich głównych tez
- kategoryzować typy wypowiedzi zawierających treści metaliterackie lub wykład doktryn literackich
- wykorzystywać znajomość pojęć dyskursu metaliterackiego i dynamiki ich rozwoju w formułowaniu hipotez oraz argumentów i rozwiązywaniu problemów badawczych

Kryteria oceniania

Metody oceniania stopnia osiągnięcia założonego efektu kształcenia:
- ocena aktywności w części ćwiczeniowej zajęć (w tym ćwiczeń pisemnych)
- egzamin pisemny.

Kryteria oceniania:
- merytoryczna ocena poziomu wiedzy
- ocena umiejętności formułowania zwartej pisemnej wypowiedzi problemowej lub analityczno-interpretacyjnej.

Literatura

1. W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1976 i/lub idem, Droga przez estetykę. Warszawa 1972
2. E. Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica. Warszawa 1995
3. T. Michałowska, Średniowieczna teoria literatury w Polsce, Wrocław 2007
4. J. Z. Lichański, Retoryka od średniowiecza do baroku. Warszawa 1992 i/lub idem, Retoryka. Od renesansu do współczesności, Warszawa 2000, i/lub M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990 i nast.; i/lub M. Meyer, M.M. Carrilho, B. Timmermans. Historia retoryki od Greków do dziś , przeł. Z. Baran, Warszawa 2010 i/lub J.Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990 i nast.
5. S. Pietraszko, Doktryna literacka polskiego klasycyzmu. Wrocław 1966 i/lub Z. Rejman, Świadomość literacka polskiego oświecenia, Warszawa 2005
6. M.H. Abrams, Zwierciadło i lampa. Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. M.B. Fedewicz, Gdańsk 2003.
7. M. Stanisz, Wczesnoromantyczne spory o poezję, Kraków 1998.
8.K. Löwith, Od Hegla do Nietzschego. Rewolucyjny przełom w myśli XIX wieku, przeł. S. Gromadzki, Warszawa 2001.

Szczegółową listę lektur, zwłaszcza zalecane antologie i edycje źródeł, podają prowadzący zajęcia.
Materiały dostępne w bibliotece Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej oraz innych humanistycznych i akademickich.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-HDL-11PDM-E w USOSweb