Legendy miast w filmie włoskim 03-F-LMFW
Idea miasta (2 godziny zajęć). Miasto jako synteza sztuki, technologii i organizacji. Rola podróży włoskich w edukacji europejskiej.
Przystanek 1: Wenecja (4 godziny zajęć). Miniona wielkość Serenissimy. Zmieszane żywioły jako doświadczenie miejsca i zadanie dla sztuki. Melancholia i romantyczność.
Przykłady z kina włoskiego: Śmierć w Wenecji (1971, reż. Luchino Visconti), Chleb i tulipany (2000, reż. Silvio Soldini).
Kontekst niewłoski: Urlop w Wenecji (1955, reż. David Lean), Duchy w Wenecji (2023, reż. Kenneth Branagh).
Przystanek 2: Florencja (4 godziny zajęć). W poszukiwaniu ideału piękna.
Przykłady z kina włoskiego: Kronika rodzinna (1962, reż. Valerio Zurlini),
Medyceusze: Władcy Florencji (2016 – 2019, reż. Sergio Mimica-Gezzan).
Kontekst niewłoski: Dżuma we Florencji (1919, reż, Otto Rippert), Obsesja (1976, reż. Brian De Palma), Pokój z widokiem (1985, koprodukcja reż. James Ivory).
Przystanek 3: Mediolan (4 godziny zajęć). Przemiany prywatności w nowoczesnym, bogatym mieście.
Przykłady z kina włoskiego: Cud w Mediolanie (1951, reż. Vittorio de Sica),
Rocco i jego bracia (1960, reż. Luchino Visconti), Superbohaterowie (2021, Paolo Genovese).
Kontekst niewłoski: Dom Gucci (2021, reż. Ridley Scott).
Przystanek 4: Rzym (6 godzin zajęć). Tchnienie historii i zwyczajna codzienność.
Przykłady z kina włoskiego: Rzym, miasto otwarte (1945, reż. Roberto Rossellini), Złodzieje rowerów (1948, reż. Vittoria De Sica), W ślepej uliczce (1959, reż. Pietro Germi), Rzym (1972, Federico Fellini), Odrażający, brudni, źli (1976, reż. Ettore Scola), Dziennik intymny (1993, reż. Nanni Moretti), Wielkie piękno (2013, Paolo Sorrentino).
Przystanek 5: Neapol (6 godzin zajęć). Esencjonalne piękno, stężona groza. Świętość i grzech
Przykłady z kina włoskiego: Podróż do Włoch (1954, reż. Roberto Rossellini), Piranie (2019, reż. Claudio Giovannesi), To była ręka Boga (2021, reż. Paolo Sorrentino), Nostalgia (2022, reż. Mario Martone).
Konteksty niewłoskie: Pogarda (1963, reż. Jean-Luc Godard).
Przystanek 6: Matera (2 godziny). Prehistoria i eschatologia.
Przykład z kina włoskiego: Ewangelia według świętego Mateusza (1964, reż. Pier Paolo Pasolini).
Konteksty niewłoskie: Pasja (2004, reż. Mel Gibson), Nie czas umierać (2021, reż. Cary Joji Fukunaga).
Przystanek 7: Palermo, Sycylia (2 godziny). W świetle i w mroku.
Przykłady z kina włoskiego: Lampart (1963, reż. Luchino Visconti), Il cacciatore (2018-2021, reż. Stefano Lodovichi, Davide Marengo, Fabio Paladini), Komisarz Montalbano (1999-2020).
Cele kształcenia
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU student/ka:
- zna i rozumie w pogłębionym stopniu specyfikę przedmiotową i metodologiczną nauk humanistycznych, w tym filmoznawstwa i historii, historii kultury, historii sztuki, historii literatury, historii architektury, urbanistyki oraz złożone zależności między nimi,
- zna i rozumie w pogłębionym stopniu specjalistyczną terminologię wykorzystywaną w badaniach tekstów kultury związanych z tematem miasta,
- zna i rozumie w pogłębionym stopniu dotyczące tematu miasta powiązania filmoznawstwa z innymi dziedzinami humanistyki,
- zna i rozumie w pogłębionym stopniu związki filmu z innymi sztukami i mediami oraz złożone zależności między nimi, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki obecnej w przestrzeni miejskiej oraz poruszającej tematykę urbanistyczną,
- zna i rozumie w pogłębionym stopniu specyfikę nowych i tradycyjnych mediów komunikacyjnych obecnych w życiu współczesnych miast, ich historię oraz uwarunkowania etyczne i społeczno-kulturowe,
- potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem nowej wiedzy (z zakresu filmoznawstwa i historii, historii kultury, historii sztuki, historii literatury, historii architektury, urbanistyki), a także formułować na tej podstawie krytyczne sądy dotyczące kultury miejskiej,
- potrafi w związku z tematyką urbanistyczną innowacyjnie analizować, syntetyzować i interpretować określone treści z zakresu filmoznawstwa, historii, historii sztuki, historii literatury, historii architektury, urbanistyki, z wykorzystaniem właściwych metod i narzędzi badawczych, pozwalających na oryginalne rozwiązywanie złożonych i nietypowych problemów w zakresie filmoznawstwa i dyscyplin pokrewnych,
- potrafi przeprowadzić zaawansowaną, krytyczną analizę, interpretację i syntezę różnych rodzajów wytworów kultury skupionych na temacie miasta i obecnych w przestrzeni miejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem kultury filmowej, medialnej, literackiej i artystycznej, z uwzględnieniem nowych osiągnięć humanistyki,
- jest gotów do inspirowania oraz organizowania działań mających na celu kultywowanie tradycji i dorobku swego regionu i kraju oraz zachowania dziedzictwa kulturowego w wymiarze lokalnym, ogólnopolskim i europejskim, ze szczególnym uwzględnieniem rozmaitych przejawów kultury miasta,
- jest gotów do świadomego kształtowania i pielęgnowania własnych upodobań kulturalnych, zwłaszcza malarskich, kolekcjonerskich, podróżniczych, architektonicznych, filmowych i literackich, wykorzystywania ich w ramach zainicjowanych przez siebie zadań naukowo-badawczych oraz popularyzatorskich.
Kryteria oceniania
Wykład zakończony testem. Każdy uczestnik zajęć ma prawo poprawić ocenę podczas rozmowy.
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): Studentka/student zna obecne w filmie włoskim rozmaite ujęcia kulturowego fenomenu miasta. Potrafi uzyskać wiedzę na temat sposobów istnienia w filmach pejzaży miejskich, typowych fabuł, postaci, a także rozmaitych przejawów kultury miasta. Rozumie rolę filmu jako medium relacjonującego, interpretującego i kreującego kulturę miast. Potrafi na przykładach filmowych wskazać i zinterpretować najważniejsze tematy i toposy związane z miastem.
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie zdobytej w ramach zajęć wiedzy i umiejętności ich prezentacji.
dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: mniej szczegółowa wiedza o obecnych w filmie włoskim rozmaitych ujęciach kulturowego fenomenu miasta, słabsza umiejętność prezentacji zdobytej wiedzy.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca wiedza o obecne w filmie włoskim rozmaitych ujęciach kulturowego fenomenu miasta i zadowalająca umiejętność prezentowania zdobytej wiedzy.
dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca wiedza o obecnych w filmie włoskim rozmaitych ujęciach kulturowego fenomenu miasta (możliwe są drobne błędy merytoryczne i logiczne) i zadowalająca umiejętność prezentowania zdobytej wiedzy.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza o obecnych w filmie włoskim rozmaitych ujęciach kulturowego fenomenu miasta i niezadowalająca umiejętność prezentowania zdobytej wiedzy.
Literatura
Tadeusz Miczka, Kino włoskie, Gdańsk 2009 (obowiązkowo fragmenty dotyczące twórców filmów omawianych na wykładzie).
Pozostałe pozycje zalecane osobom chcącym dokładniej poznać tematykę poruszaną podczas wykładów:
1. Prace o idei i historii miasta:
Richard Sennet, Ciało i kamień. Miasto w cywilizacji Zachodu, przeł. Magdalena Konikowska, Gdańsk 1996.
Humanistyczne oblicze miasta, red. Dobiesław Jędrzejczyk, Warszawa 2004.
Ewa Rewers, Post-Polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków 2005.
Joseph Rykwert, The Idea of Town: The Anthropology of Urban Form in Rome, Italy and the Ancient World, Princeton: Princeton University Press 2008.
Zbigniew Paszkowski, Miasto idealne i jego związki z urbanistyką współczesną, Kraków 2011.
Jacek Purchla, Miasto jako dzieło sztuki?, „Herito” 2016, nr 1-2, s. 13-29.
Charles Montgomery, Miasto szczęśliwe. Jak zmienić nasze życie, zmieniając nasze miasto, przeł. Tomasz Tesznar, Kraków 2015.
Joel Kotkin, Powszechna historia miasta, przeł. Anna Kunicka, Warszawa 2018.
2. Prace o wybranych włoskich twórcach filmowych:
Maria Kornatowska, Fellini, Gdańsk 2003,
Alicja Helman, Urok zmierzchu. Filmy Luchina Viscontiego, Gdańsk 2001,
Piotr Kletowski, Pier Paolo Pasolini. Twórczość filmowa, Warszawa 2013.
3. Podróże włoskie:
Paweł Muratow, Obraz Włoch, przeł. Paweł Hertz, Warszawa 1972,
Jarosław Iwaszkiewicz, Podróże do Włoch, Warszawa 1977,
Józef Ignacy Kraszewski, Kartki z podróży, oprac. Paweł Hertz, Warszawa 1977,
Goethe Johann Wolfgang, Podróż włoska, przeł. Henryk Krzeczkowski, Warszawa 1980.
4. Portrety miast:
Wenecja:
Josif Brodski, Znak wodny, przeł. Stanisław Barańczak, Kraków 1993,
Peter Ackroyd, Wenecja. Biografia, przeł. Tomasz Bieroń, Poznań 2015,
Ewa Bieńkowska, Co mówią kamienie Wenecji?, Warszawa 2023.
Florencja:
Ewa Bieńkowska, Historie florenckie, Warszawa 2015,
Silvia Diaccati, Enrica Faini, Lorenzo Tanzini, Sergio Tognetti, Jak kwitnące drzewo. Florencja średniowieczna i renesansowa, przeł. Hanna Podgórska Warszawa 2023,
Paul Strathern, Florencja. Od Dantego do Galileusza, przeł. Anna Dzierzgowska, Sławomir Królak, Kraków 2023.
Rzym:
Bożena Fabiani, Muszę i Rzym zobaczyć, Warszawa 1998,
Ewa Bieńkowska, Spacery po Rzymie, Warszawa 2010,
Mario Praz, Wspaniałości Rzymu, przeł. Joanna Ugniewska, Gdańsk 2020.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: