Czy w 2045 roku będziemy nieśmiertelni? Konteksty kulturowe i technologiczne 03-F-KKT
Coraz więcej jednostek badawczych, firm komercyjnych, a także instytucji na całym świecie prowadzi badania w obszarze przedłużenia ludzkiego życia i zachowania pamięci o zmarłych. Rozróżnienie na żywe i nie-żywe, realne i wirtualne, ludzkie i nie-ludzkie zaczyna tracić swoją wyrazistość, wchodząc w ostry spór z dotychczasową, humanistyczną tradycją. Otwiera się przestrzeń dla eksperymentu, w którym śmierć biologiczna oznaczać może niebawem tylko „zmianę statusu” – z realnego w wirtualny lub inny postbiologiczny stan istnienia, gdzie poszerzeniem i przedłużeniem ciała jest technologia przywracająca jego funkcje życiowe.
W ramach zajęć omówione zostaną wybrane projekty badawcze oferujące technologicznie wytwarzaną nieśmiertelność, takie jak między innymi: Eterni.me, LifeNaut, 2045 Initiative, krionika. Dyskusja wokół nich zostanie wzbogacona o wybrane teksty kultury (m.in. Black Mirror, Na razie żegnaj, Ex machina), które prezentują możliwości – szanse i zagrożenia – jakie wiążą się z uzyskaniem zapowiadanej nieśmiertelności. Krytycznej refleksji nad zjawiskiem technologicznie wytwarzanej nieśmiertelności będą towarzyszyć zagadnienia związane między innymi z transhumanizmem, posthumanizmem, sztuczną inteligencją i cyberkulturą.
Wobec wskazanych projektów istnieje wyraźna potrzeba przemyślenia relacji z nowo powstającą technologią. Kim/czym jest awatar osoby zmarłej? Interaktywnym archiwum? Wirtualną osobą? Cyfrowym sobowtórem? Jak korzystanie z usług wirtualnej transcendencji wpłynie na przepracowywanie żałoby? Czy budowanie iluzji nieprzerwanego kontaktu ze zmarłym zmieni znaczenie śmierci? Jaki jest status osoby poddanej procedurze krioprezerwacji (zamrożeniu)? Czy krionicznie zawieszony (po ewentualnym rozmrożeniu) będzie na powrót nazywany żywym? Czy będzie przysługiwać mu prawo do śmierci?
To tylko niektóre z pytań, jakie stawia przed nami XXI wiek, stając się laboratorium testującym rozmaite procedury unieśmiertelniania i przedłużania pamięci o człowieku.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
- student zna i rozumienie pojęcie cyfrowej nieśmiertelności
- student potrafi podać przykłady technologiczno-kulturowych projektów realizujących ideę nieśmiertelności
- student potrafi krytycznie analizować teksty kultury, które podejmują temat współczesnej nieśmiertelności (np. serial Black Mirror)
- student potrafi samodzielnie wyszukiwać informacji dotyczących tematu zajęć i krytycznie je analizować
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia jest aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz przygotowanie pracy zaliczeniowej na minimum 3 strony standardowego maszynopisu.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. Wprowadzenie: omówienie problematyki zajęć i warunków zaliczenia
2. Problematyzując nieśmiertelność. Posthumanizm i transhumanizm
o M. Bakke, Posthumanizm(y), [w:] Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Wydawnictwo naukowe UAM, Poznań 2010, 17-40.
o K. Adamski, Transhumanizm – między utopią, biotechnologią, a gnozą, „Rocznik Teologii Moralnej”, t. 4(59) 2012. [pdf]
o N. Bostrom, Wartości transhumanistyczne, przeł. Sławomir Szostak, Elżbieta Binswanger-Stefańska. Portal „Racjonalista”, 2008, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6014
Lektury uzupełniające
o M. Stevenson, Najniebezpieczniejszy pomysł na świecie [w:] Co nas czeka? Krótki przewodnik po przyszłości, Carta Blanca, Grupa Wydawnicza PWN, Warszawa 2011, s. 9-37.
3. Problematyzując nieśmiertelność (cz. II). Narodziny projektu sztucznej inteligencji
o A.K. Przegalińska, Jak możliwa była sztuczna inteligencja [w:] Istoty wirtualne. Jak fenomenologia zmieniała sztuczną inteligencję, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2016, s. 83-127.
Lektury uzupełniające
o L. Dormehl, Whatever Happende to Good Old-Fashioned AI? [w:] Thinking Machines. The quest for Artificial Intelligence and where it’s taking us next, Penguin Random House LLC, New York 2017, s. 1-28.
4. Wirtualna transcendencja. Eterni.me i Dadbot
o K. Nowaczyk-Basińska, Nieśmiertelność – nowy performans kulturowy? „Didaskalia. Gazeta Teatralna” nr 130, grudzień 2015, s. 42-48.
o J. Vlahos, A Son’s Race to Give His Dying Father Artificial Immortality, „Wired”, https://www.wired.com/story/a-sons-race-to-give-his-dying-father-artificial-immortality/
Lektury uzupełniające
o L. Dormehl, In the Future There Will Be Mindclones [w:] Thinking Machines. The quest for Artificial Intelligence and where it’s taking us next, Penguin Random House LLC, New York 2017, s. 183-210.
o J. Waszewski, Ewolucja systemów nadzoru [w:] Samobójstwo oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat (red.) Andrzej Zybertowicz z zespołem, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2015, s. 233-283.
5. Wirtualna transcendencja. Konsekwencje kulturowe
Black Mirror, Be Right Back, dramat science-fiction, reż. C, Brooker, 2011.
6. Mindclone: LifeNaut i Bina 48
o A Jelewska, Przekraczanie doliny niesamowitości: automaty i fantomy [w:] Sensorium, Poznań 2012, s. 143-161.
o Brzezińska, A. Przegalińska, Oko w oko z androidem, [reportaż] http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,18816606,oko-w-oko-z-androidem-bina48-jestem-jak-gabka-pochlaniam.html
o M. Rothblatt, A Clone in the World [w:] Virtually Human: the Promise – and the Peril – of Digital Immortality, New York: Picador USA 2014, s. 1-7.
Lektury uzupełniające
o S. Turkle, Wprowadzenie: samotni razem [w:] Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki,a mniej od siebie nawzajem, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 20-44.
7. Krionicznie zawieszony czyli martwy nieśmiertelny: Alcor. Life Extension Foundation
o M. Adamkiewicz, Projekt społeczeństwa krionicznego, „Civitas Hominibus: rocznik filozoficzno-społeczny” nr 2/2007, s. 53-66. http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Civitas_Hominibus_rocznik_filozoficzno_spoleczny/Civitas_Hominibus_rocznik_filozoficzno_spoleczny-r2007-t2/Civitas_Hominibus_rocznik_filozoficzno_spoleczny-r2007-t2-s53-66/Civitas_Hominibus_rocznik_filozoficzno_spoleczny-r2007-t2-s53-66.pdf
o K. Nowaczyk-Basińska, Krionika. Nieśmiertelność jako performans językowy, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” nr 143, luty 2018, s. 63- 72.
o K. Nowaczyk-Basińska, Karnawalizacja martwego ciała, „Fragile. Pismo kulturalne” http://fragile.net.pl/home/karnawalizacja-martwego-ciala/
o L-V. Thomas, Konserwacja trupa [w:] Trup. Od biologii do antropologii, przeł. K. Kocjan, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1991, s. 127-161.
Lektury uzupełniające
o L-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, przeł. K. Kocjan, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1991.
o E. Domańska, Wprowadzenie do ontologii martwego ciała i szczątków [w:] Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2017, s. 45-78.
8. Nieśmiertelność jako projekt społeczno-polityczno-filozoficzny: Strategiczny Ruch Społeczny „Rosja 2045”
o M. Milczarek, Z martwych was wskrzesimy. Filozofia Nikołaja Fiodorowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
o E. Olzacka, Od Homo sapiens do Homo immortalis. Idea nieśmiertelności w rosyjskich projektach filozoficznych i społeczno-politycznych [w:] Technokultura: transhumanizm i sztuka cyfrowa (red.) D. Gałuszka, G. Ptaszek, D. Żuchowska-Skiba, Wydawnictwo LIBRON, Kraków 2016, s. 47-62.
o M. Nowak, Make robots not war, „Ha!rt” nr 53 1/2016, s. 72-79. https://issuu.com/korporacja_haart/docs/ha_53_fragmenty
Lektury uzupełniające
o Fiodorow N., Filozofia wspólnego czynu, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2012. [fragmenty]
9. TINA (There is no alternative)?
o D. Evans, Eksperyment utopia, Grupa Wydawnicza Relacja, Warszawa 2016. [fragmenty].
o D. Buettner, Niebieskie strefy 9 lekcji długowieczności od ludzi żyjących najdłużej, Wydawnictwo Galaktyka, 2016 [fragmenty].
o M. Zdanowska, Czy długowieczność nas jeszcze kusi?, „Znak” nr 698-697, s. 6-9.
o A. Grey, Kiedy jakość i długość życia idą w parze, „Znak” nr 698-697, s. 9-11.
10. Życie z nieśmiertelnością. Podsumowanie kursu
Z. Bauman, Śmierć – nowoczesna i ponowoczesna [w:] Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2004, s. 260-276.
Z. Bauman, Śmierć i nieśmiertelność. O wielości strategii życia, przeł. N. Leśniewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: