Geografia językowa 03-F-GJ

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zna i rozróżnia pojęcia: dialekt, gwara, język mieszkańców wsi, język regionalny, socjolekt, oralność,
- zna, umie wskazać w tekście i nazwać podstawowe cechy gwar polskich,
- zna metodologie badawcze dialektologii oraz stosowane w ich ramach narzędzia i terminy, potrafi je scharakteryzować,
- zna podstawową literaturę (atlasy, słowniki, monografie) i potrafi trafnie dobrać ją do podejmowanego tematu badawczego,
- zna i rozumie pochodzenie polskiego języka literackiego (potrafi wskazać na jego podłoże dialektalne) oraz zmiany statusu gwar i języka literackiego na przestrzeni dziejów polszczyzny,
- rozumie zagadnienia polityki językowej i pozajęzykowych uwarunkowań statusu etnolektów, potrafi uargumentować zajmowane stanowisko w przypadku kwestii dyskusyjnych,
- zna i rozumie związki między typem kultury a używanymi w niej formami komunikacji,
- zna i rozumie miejsce gwar polskich w kontinuum dialektalnym Słowiańszczyzny, rolę pograniczy dla powstawania gwar mieszanych i przejściowych,
- prowadzi gwaroznawcze badania terenowe samodzielnie lub w grupie, potrafi opracować zebrane dane w sposób celowy i zgodny z wymogami rzetelności naukowej.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, bardzo dobra umiejętność posługiwania się terminologią, bardzo dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie wyrażania samodzielnych opinii dotyczących problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

dobry (db; 4,0): dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, dobra umiejętność posługiwania się terminologią, dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z geografią językową, wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

dostateczny (dst; 3,0): ogólna znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się podstawową terminologią, wyróżniająca się bardzo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z geografią językową.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, niezadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, brak umiejętności wypowiadania się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań z zakresu geografii językowej.

Zalecana literatura:
Dejna Karol, Gwara i jej stosunek do innych odmian języka ogólnonarodowego, [w:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, pod red. S. Gali, Łódź 1998, s. 13-22.
Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, pod red. H. Kurek, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php.
Dubisz Stanisław, Gwara rolnicza – profesjolekt, socjolekt czy interdialekt?, [w:] tenże, Językoznawcze studia polonistyczne (pisma wybrane, uzupełnione, zmienione), I, Dialektologia i jej pogranicza, Warszawa 2013, s. 67-90.
Gardzińska J., Metody socjolingwistyczne w dialektologii polskiej, [w:] Z zagadnień składni dialektalnej. Zbiór studiów, Siedlce 2001, s. 41–60.
Karaś Halina, Polska leksykografia gwarowa, Warszawa 2011.
Kobus Justyna, Miejsce kwestionariusza w badaniach leksyki gwarowej (na przykładzie pola tematycznego PRACA NA ROLI), [w:] Діалектологічні студії. 8. Говори південнозахідного наріччя, ред. П. Гриценко, Н. Хобзей, Львів 2009, c. 129–139.
Kobus Justyna, Studia nad fleksją rzeczownika w gwarach wielkopolskich, Poznań 2019.
Kurek Halina, Przełączanie kodu językowego, czyli socjolingwistyczne aspekty wzajemnego oddziaływania języka literackiego i dialektów, „Język Polski” 1987, z. 1-2.
Ong Walter J., Nieco o psychodynamice oralności, [w:] tenże, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Lublin 1992, s. 69-129.
Osowski Błażej, Wariantywność leksykalno-semantyczna języka wielkopolskich inwentarzy z drugiej połowy XVIII wieku. Studia z dialektologii historycznej, Poznań 2019.
Osowski Błażej, Wykorzystanie metod jakościowych w badaniu gwary. Doświadczenia poznańskiego ośrodka dialektologicznego, [w:] Badania jakościowe w regionalistyce, pod red. D. Konieczki-Śliwińskiej i I. Miedzińskiej, Poznań 2016, s. 77-89.
Reichan Jerzy, Woźniak Kazimierz, Polskie atlasy dialektologiczne i etnograficzne, Kraków 2004.
Sierociuk J., Język mieszkańców wsi czy gwara? Problem nie tylko teoretyczny, „Prace Filologiczne”, t. LIII, 2007, s. 527–534.
Sierociuk J., Regionalny słownik gwarowy – nowa propozycja z udziałem środowiska lokalnego, [w:] Język – literatura – wychowanie. Praca zbiorowa dedykowana Profesor Annie Kowalskiej, pod red. J. Małachowicz i S. Fryciego, Warszawa 2006, s. 65–70.
Sobierajski Z., Geolingwistyka i geoetnologia w atlasie regionalnym Wielkopolski, [w:] Gwary dziś. 1. Metodologia badań, pod red. J. Sierociuka, Poznań 2001, s. 67–94.
Zagórski Zygmunt, Dialektologia, [w:] tenże, Językoznawstwo polskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w latach 1919-2009 (w zarysie), Poznań 2011, s. 103–123.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 03-F-GJ w USOSweb