Bohater filmowy i literacki 03-BFL-32FKMDL
Treści programowe dla przedmiotu:
- uporządkowanie podstawowych wiadomości z kręgu tematyki bohatera literackiego i filmowego: omówienie fragmentów książki B. Żygulskiego "Bohater filmowy: Studium socjologiczne" i artykułu H. Markiewicza "Postać literacka i jej badanie",
- bohaterowie z zaburzeniami psychicznymi ("Przerwana lekcja muzyki" J. Mangolda, "Charlie i fabryka czekolady" T. Burtona),
- bohater filmowy a perspektywa archetypów: np. matki, ojca, trickstera ("Mała Miss" J. Daytona i V. Faris, "Captain Fantastic" M. Rossa, wybrane wcielenia Jokera - m.in. "Mroczny rycerz" Ch. Nolana),
- gdy bohaterem nie jest człowiek: kategoria abstrakcyjna jako bohater filmu ("Dzień świra" M. Koterskiego); bohater zwierzęcy ("Fantastyczny Pan Lis" i "Wyspa psów" W. Andersona),
- bohater z niepełnosprawnością ("Chce się żyć" M. Pieprzycy i "Jak motyl" E. Pięty),
- bohater z uzależnieniem od alkoholu ("Pod Mocnym Aniołem" W. Smarzowskiego i "Zabawa, zabawa" K. Dębskiej),
- bohater artysta ("Nić widmo" P.T. Andersona),
- bohater dziecięcy ("Lato 1993" C. Simón),
- bohater niefizyczny ("Ona" S. Jonze'a),
- przypadek Janiny Duszejko ("Pokot" A. Holland).
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/SL: | W cyklu 2019/SL: | W cyklu 2022/SL: | W cyklu 2020/SZ: | W cyklu 2020/SL: |
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- analizuje wybrane typy bohaterów filmowych i literackich (szczegóły w p. 4), odwołując się do różnorodnych kontekstów oraz odpowiednich terminów (m.in. takich jak archetyp, stereotyp),
- rozpoznaje i charakteryzuje zależności zachodzące między literaturą i filmem oraz literaturoznawstwem i filmoznawstwem – ze szczególnym uwzględnieniem różnych typów bohaterów,
- przywołuje filmowe i literackie przykłady wybranych typów bohaterów,
- przedstawia krótką pracę pisemną poświęconą nieomawianemu na zajęciach typowi bohatera filmowego (z uwzględnieniem jego literackich proweniencji i kontekstów),
- ma świadomość złożoności tematyki bohatera literackiego i filmowego.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): gruntowna wiedza z zakresu omawianej problematyki i terminologii; bardzo dobrze opanowana umiejętność pisemnego przedstawienia wybranego typu bohatera filmowego z trafnymi odwołaniami do literatury podmiotu i przedmiotu.
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z niewielkimi niedociągnięciami.
dobry (db; 4,0): wystarczająca znajomość omawianej problematyki i terminologii; dobrze opanowana umiejętność pisemnego przedstawienia wybranego typu bohatera filmowego; kilka istotnych braków literaturze podmiotu lub przedmiotu, ewentualnie zbyt duże uogólnienia.
dostateczny plus (+dst; 3,5): nikła znajomość omawianej problematyki i terminologii, słabo opanowana umiejętność przedstawienia wybranego typu bohatera filmowego; kilka istotnych braków literaturze podmiotu lub przedmiotu, zbyt duże uogólnienia, uproszczenia lub braki w argumentacji.
dostateczny (dst; 3,0): widoczne nieuporządkowane w podstawowej wiedzy z zakresu omawianych zagadnień; liczne niedociągnięcia i/lub rażące uproszczenia w analizie i interpretacji.
niedostateczny (ndst; 2,0): brak znajomości omawianych zagadnień i nabycia nowych umiejętności; również nienapisanie pracy i/lub niepojawienie się na jej omówieniu.
Kryteria oceniania:
- obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności; każdą kolejną nieobecność należy odpracować lub usprawiedliwić, przy czym uzyskanie zaliczenia nie jest możliwe, gdy opuszczono ponad 50% zajęć),
- przygotowanie krótkiej (od 3 do 5 stron znormalizowanego komputeropisu) pracy pisemnej poświęconej nieomawianemu na zajęciach typowi bohatera filmowego (z uwzględnieniem jego literackich proweniencji).
Literatura
Zalecana literatura
Lektury obowiązkowe:
J. Brom, Cykl tricksterski, odc. 1: Kim jest trickster?, https://www.wannapelnazombie.pl/kim-jest-trickster/ [dostęp: 8.01.2020 r.].
J. Brom, Cykl tricksterski, odc. 2: What’s up, Doc? Tricksterzy z Warner Bros, https://www.wannapelnazombie.pl/cykl-tricksterski-odc-2-whats-up-doc-tricksterzy-z-warner-bros/ [dostęp: 8.01.2020 r.].
R. Dyer, Funkcja stereotypów, tłum. I. Kurz, „Kwartalnik Filmowy” 2005, nr 49-50, s. 239-245.
U. Eco i R. Rorty, J. Culler, Ch. Brooke-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, tłum.
T. Biedroń, Kraków 1996 (fragmenty).
U. Eco, Kilka uwag na temat postaci fikcyjnych, w: U. Eco, Wyznania młodego pisarza, tłum. J. Korpanty, Warszawa 2011, s. 75-127.
G. Gajewska, Arcy-nie-ludzkie. Przez science fiction do antropologii cyborgów, Poznań 2010 (wybrane rozdziały).
I. Kurz, Kieliszki w dłoń. Motyw alkoholu w powojennym filmie polskim, „Dialog” 2000, nr 4, s. 135-150.
H. Markiewicz, Postać literacka i jej badanie, „Pamiętnik Literacki” 1981, z. 2, s. 147-162.
M. Matuszewski, Kino (dla) zwierząt, „EKRANy” 2017, nr 6, http://ekrany.org.pl/kino_wspolczesne/kino-dla-zwierzat/ [dostęp: 7.04.2020 r.].
J. Mostowska, Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem w kulturze Zachodu, „Kwartalnik Filmowy” 2013, nr 81, s. 6-23.
W. Sitek, Od demonizowanych dziwolągów do „kulawych aniołów”, w: Transgresywne monstrum, red. D. Bastek, M. Fołta, Katowice 2013, s. 151-171.
O. Tokarczuk, Przypadek Duszejko. Postaci literackie, w: O. Tokarczuk, Czuły narrator, Kraków 2020, s. 208-238.
D. Wedding, M.A. Boyd, R.M. Niemiec, Kino i choroby psychiczne. Filmy, które pomagają zrozumieć zaburzenia psychiczne, tłum. K. Strzałkowska, Warszawa 2014 (fragmenty).
B. Żygulski, Bohater filmowy. Studium socjologiczne, Warszawa 1973 (fragmenty).
Lektury uzupełniające:
D. Hassoun, Shifting Makeups. The Joker as Performance Style from Romero to Ledger, in: The Joker. A Serious Study of The Clown Prince of Crime, ed. R.M. Peaslee, R.G. Weiner, Jackson 2015.
K. Klejsa, Trudna sztuka bycia mężczyzną, inteligentem, Polakiem… Problemy z tożsamością w filmach Marka Koterskiego, w: Kino polskie po roku 1989, red. P. Zwierzchowski, D. Mazur, Bydgoszcz 2007, s. 177-193.
L. Kurpiewski, Kino pod Mocnym Aniołem, „Kino” 2015, nr 5, s. 40-43.
M. Maksimiuk, Szaleństwa niecodzienności, „Kino” 2018, nr 4, s. 28-30.
M. Miławska, Język bohaterem filmu. Analiza lingwistyczna „Dnia świra” Marka Koterskiego, Lublin 2015.
M. Miławska-Ratajczak, Dialog w roli głównej. Polszczyzna we współczesnym kinie na przykładzie wybranych autorów, Kraków 2018, s. 261-297.
A. Ostaszewska, Figury trickstera, „Barbarzyńca” 2008, nr 3 (13), s. 46-54.
W. Otto, Obrazy niepełnosprawności w polskim filmie, Poznań 2012.
M. Słowiński, Błazen: dzieje motywu i postaci, Poznań 1990.
M. Sokołowski, Libacje, biby, chlanie – alkoholowe odmęty polskiego kina fabularnego: zarys problematyki, „Kultura Popularna” 2018, nr 2 (56), s. 52-64.
G. Stachówna, Władcy wyobraźni. Sławni bohaterowie filmowi, Kraków 2006.
Świat oczami artystów, „Kino” 2019, nr 10, s. 20-32.
K. Taras, „Egoista” czy „Edi”? Bohaterowie najnowszych polskich filmów – rekonesans, Warszawa 2007.
K. Węgłowska-Rzepa, Archetypy w życiu człowieka, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie” 2003, z. 11, s. 81-95.
P.G. Zimbardo, R.L. Johnson, V. McCann, Psychologia. Kluczowe koncepcje, t. 4: Psychologia osobowości, red. nauk. M. Materska, tłum. A. Wojciechowski, wyd. II, Warszawa 2017.
B. Żurawiecki, – Nie tym tonem, Miauczyński!, w: Autorzy kina polskiego, red. G. Stachówna, J. Wojnicka, Kraków 2004, s. 125-134.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: