Arcydzieła literatury europejskiej 03-ALE-12PFDL

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- wskazuje arcydzieła i kluczowe utwory literackie kultury Zachodu, zna ich miejsce w epoce, do której należą i miejsce w tradycji kulturowej;
potrafi analizować, interpretować wybitne teksty literackie na tle poszczególnych epok przy wykorzystaniu wybranych metodologii oraz określać ich przydatność w procesie edukacji,
- zna kryteria wartościowania tekstów literackich i mechanizmy stojące za tworzeniem kanonu, trudnościami z tym związanymi w świetle dwudziestowiecznych metodologii i perspektyw badawczych (np. postkolonializm, krytyka feministyczna); potrafi zaplanować odniesienie się do tych problemów w procesie dydaktycznym i samodzielnie wskazywać możliwe uzupełnienia listy lektur obowiązkowych,
- określa społeczne znaczenie arcydzieł, ich miejsce w obrębie kształtowania się tożsamości narodowej, kulturowej; rozróżnia wyróżnione miejsce tekstu literackiego w obrębie kultury konkretnego kraju, Europy lub jakiegoś jej regionu czy całego zachodniego świata (zasięg arcydzieł europejskich); potrafi wskazać i omówić teksty reprezentatywne dla każdego z tych zasięgów,
- rozumie, jakie ramy dla procesu dydaktycznego na różnych etapach kształcenia budują arcydzieła, które często nie są możliwe do wykorzystania w całości w procesie edukacji; dokonuje ich analizy pod kątem możliwego wykorzystania fragmentów, potrafi wyjaśnić znaczenie konkretnego tekstu równie przez odwołanie do powiązanych z nim utworów przeznaczonych dla młodzieży; rozważa arcydzieła literatury dziecięcej w kontekście wybitnych utworów pisanych z myślą o dojrzałym czytelniku,
- umie omówić wybrane zależności między literaturą a innymi sztukami, w tym adaptacjami i tekstami inspirowanymi ważnymi utworami literackimi, w kontekście ich możliwej aplikacji w procesie dydaktycznym.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość utworów omawianych na zajęciach oraz wybranych lektur dodatkowych samodzielnie przygotowanych przez studenta/studentkę, bardzo dobra umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej, bardzo dobra znajomość ważnych idei filozoficznych i estetycznych oraz historii i kultury wybranych epok, wysoka świadomość znaczenia, duża sprawność analityczno-interpretacyjna, bardzo dobra umiejętność operowania różnymi formami wypowiedzi naukowej (wystąpienie w dyskusji, referat historycznoliteracki) i wzkazania praktycznego wykorzystania wybranych utworów w procesie dydaktycznym.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami w zakresie analizy i interpretacji tekstu literackiego oraz umiejętności wskazania zastosowań wybranych tekstów w procesie dydaktycznym.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: nieco niższa znajomość wybranych utworów literatury omawianej na zajęciach i ich kontekstu historycznego, nieco niższa umiejętność referowania ich problematyki i mniejsza zdolność praktycznego wykorzystania ich w procesie dydaktycznym.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość utworów omawianych na zajęciach oraz przygotowanych samodzielnie do zaliczenia, zadowalająca umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej i metodycznej, zadowalająca sprawność analityczno-interpretacyjna i umiejętność wskazania wykorzystania wybranych utworów w procesie dydaktycznym.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość utworów omawianych na zajęciach oraz opracowanych samodzielnie, zadowalająca umiejętność referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej, słabsza znajomość kontekstu historycznego wybranych okresów, słaba sprawność analityczno-interpretacyjna oraz niska umiejętność wskazywania możliwości wykorzystania wybranego materiału w celach dydaktycznych.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość utworów literatury polskiej i światowej epoki, brak umiejętności referowania ich problematyki z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej, niezadowalająca znajomość kontekstu historycznego wybranych okresów, brak sprawności analityczno-interpretacyjnej, brak umiejętności wskazania możliwości wykorzystania wybranego materiału w celach dydaktycznych.

Kryteria oceniania:
- aktywność w trakcie zajęć,
- sprawność analityczno-interpretacyjna (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),
- rozmowa zaliczeniowa prowadzona w oparciu o materiał z zajęć,
- trzy samodzielnie przez studentkę/studenta wybrane lektury uzupełniające tworzące tzw. blok tematyczny.

Zalecana literatura zostanie przedstawiona na pierwszych zajęciach.
Z listy lektur prowadzący zajęcia wybiera do dziesięciu tytułów, może też uzupełnić listę o tytuły, które uzna za istotne. Dodatkowo, aby zaliczyć przedmiot, studentka/student opracowuje w ramach przygotowania do zaliczenia dowolnie wybrane trzy lektury tworzące tzw. blok tematyczny.

Homer, Iliada, przeł. K. Jeżewska, opr. J. Łanowski, wyd. XIII nowe zupełne Wrocław: Ossolineum 1981, BN II nr 17 (lub późniejsze wydania).
Homer, Odyseja, przeł. L. Siemieński, opr. Z. Abramowiczówna i J. Łanowski, wyd. X nowe zupełne, Wrocław: Ossolineum 1992, BN II nr 21 (lub późniejsze wydania).
Sofokles, Antygona, przeł. K. Morawski, opr. S. Srebrny i J. Łanowski, wyd. XII, Wrocław: Ossolineum 1995, BN II nr 1.
Księga tysiąca i jednej nocy: wybrane opowieści, wyb. W. Kubiak, przeł.. W. Kubiak i J. Ficowski, opr. T. Lewicki, Wrocław: Ossolineum 1959, BN II nr 115.
Arcydzieła francuskiego średniowiecza, wyb. M. Żurowski, przeł. T. Żeleński (Boy), A. Tatarkiewicz, opr. Z. Czerny, Warszawa: PIW 1966 (tu: Pieśń o Rolandzie, Dzieje Tristana i Izoldy).
Opowieści Okrągłego Stołu, opr. J. Boulanger i E. Żółkiewska, przeł. K. Dolatowska, T. Komendant, Warszawa: PIW 1987.
Dante Alighieri, Boska komedia (wybór), przeł. E. Porębowicz, opr. K. Morawski, Wrocław: Ossolineum 1977, BN II 187.
G. Boccacio, Dekameron, przeł. E. Boyé, tekst popr. i uzup. M. Brahmer, posł. K. Pysiak, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994 (lub inne wydanie; wybrane nowele).
Rabelais, Gargantua i Pantagruel, przeł. i por. T. Żeleński (Boy), t. 1-2, Warszawa: PIW 1988.
W. Shakespeare, Hamlet, Romeo i Julia oraz Wiele hałasu o nic, dowolne wydania.
Miguel de Cervantes Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy, przeł. A.L. Czerny i Z. Czerny, t. 1 (dowolne wydanie).
J. Lafontaine, Bajki, przeł. S. Komar, opr. L. Łopatyńska, Wrocław: Ossolineum 1951, BN II nr 60.
Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia, wyb. przeł. i opr. S. Barańczak, Warszawa: PIW 1982.
J.J. Rousseau, Emil czyli O wychowaniu, przeł. W. Husarski, opr. J. Legowicz, t. 1-2, Wrocław: Ossolineum 1955.
L. Sterne, Życie i myśli JW. Pana Tristrama Shandy, przeł. K. Tarnowska, posł. W. Chwalewik, Warszawa: Czytelnik 2001.
J.W. Goethe, Wilhelm Meister. Obie części, przeł. P. Chmielowski, Warszawa: S. Lewenthal 1890 (tekst publikacji dostępny w bibliotece internetowej Polona).
W. Grimm, Baśnie braci Grimm : baśnie domowe i dziecięce zebrane przez braci Grimm. T. 1-2 przeł. E. Bielicka i M. Tarnowski ; posł. H. Kapełuś, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1982.
W. Wordsworth, S. T. Coleridge, R. Southey, Angielscy poeci jezior, wyb. Przeł. I opr. S. Kryński, Wrocław: Ossolineum 1963, BN II 143.
J. Austen, Emma, przeł. J. Dmochowska, Warszawa: Czytelnik 1963.
Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, opr. T. Namowicz, Wrocław: Ossolineum 2000, BN II nr 246.
M. Lermontow, Bohater naszych czasów, przeł. W. Rogowicz, opr. W. Jakubowski, Wrocław: Ossolineum 1966, BN II nr 153.
Stendhal, Czerwone i czarne, przeł. T. Żeleński (Boy), posł. M. Żurowski, Warszawa: PIW 1978 (lub inne wydanie).
R. W. Emerson, Historia i Poleganie na sobie w: tegoż, Eseje, przeł. A. Tretiak, t. I, Wydawnictwo Test 1997 oraz R. W. Emerson, Natura. Amerykański uczony, przeł. M. Filipczuk ; posł. P. Gutowski, Kraków: Zielona Sowa 2005.
H.D. Thoreau, Walden albo życie w lesie, przeł. i opr. H. Cieplińska, Warszawa: PIW 1991 (lub inne wydanie).
E.A. Poe, Opowiadania, t. I, wybór. S. Kopaliński, przeł. S. Wyrzkowski, Kraków: Wydawnictwo literackie 1956.
E. Dickinson, Wiersze wybrane, przeł. S. Barańczak, Kraków: Znak 2001.
A. Dumas, Trzej muszkieterowie, przeł. J. Guze, Warszawa: Iskry 1955.
E. Brontë, Wichrowe wzgórza, przeł. J. Sujkowska, opr. B. Bałutowa, Wrocław: Ossolineum 1990, BN II nr 228.
Ch. Brontë, Dziwne losy Jane Eyre, przeł. T. Świderska, Warszawa: PIW 1959.
M. Twain, Przygody Hucka, przeł. K. Tarnowska, Warszawa: Iskry 1955 (lub inne wydanie) albo M. Twain, Jankes na dworze Króla Artura, przeł. A. Kreczmar, Warszawa: Iskry 1995.
W. Whitman, Źdźbła trawy: poezje wybrane, wyb. i opr. J. Żuławski, Warszawa PIW 1966 lub W. Whitman, Pieśń o sobie, wyb. i przeł. A. Szuba, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1992.
W. Thackeray, Targowisko próżności: powieść bez bohatera, t. 1-2, przeł. B. Dobrowolski, Warszawa: Książka i Wiedza 1950.
Ch. Dickens, Oliver Twist przeł. A. Glinczanka, Warszawa: PIW 1953 albo Ch. Dickens, Wielkie nadzieje, przeł. K. Beylin, Warszawa: Książka i Wiedza 1951 (lub inne wydania).
H. Balzac, Ojciec Goriot, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa: Książka i Wiedza 1949.
G. Flaubert, Pani Bovary: z obyczajów prowincji, przeł. L. Engelking, Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2005.
Ch. Baudelaire, Kwiaty zła, wyb. M. Leśniewska i J. Brzozowski, opr. J. Brzozowski, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990 albo Symboliści francuscy. Od Baudelaire’a do Valéry’ego, opr. M. Jastrun i J. Kamionkowa, Wrocław: Ossolineum 1965, BN II nr 146.
Antoni Czechow, Opowiadania i opowieści, przeł. I. Bajkowska [et al.], opr. R. Śliwowski, Wrocław: Ossolineum 1989.
F. Dostojewski, Idiota, przeł. J. Jędrzejewicz, Warszawa PIW 1979 albo F. Dostojewski, Biesy, przeł. A. Pomorski, Kraków: Znak 2010.
L. Tołstoj, Wojna i pokój, t.1-2, przeł. A. Stawar, Warszawa: PIW 1979 (lub inne wydanie) albo L. Tołstoj, Anna Karenina, przeł. K. Iłlakowiczówna (dowolne wydanie).
Juliusz Verne, W 80 dni dookoła świata, przeł. Z. Florczak, Warszawa: Nasza Księgarnia 1952.
H. Ch. Andersen, Baśnie t.1-3, Warszawa 1956.
R. Kipling, Księga dżungli, przeł. J. Birkenmajer, Warszawa: Nasza Księgarnia 1957.
E.R. Borroughs, Tarzan wśród małp, przeł. Władysław Kierst, Warszawa: WAiF 1989.
H. James, Ambasadorowie t. 1-2, przeł. M. Skibniewska, Warszawa: Czytelnik 1960 albo H. James, O czym wiedziała Masie? Przeł. M. Moltzan-Małkowska, Warszawa: Prószyński i S-ka 2012.
Oscar Wilde, Eseje, opowiadania, bajki, poematy prozą, red. J. Żuławski, Warszawa: PIW 1957.
J.M. Barrie, Piotruś Pan, przeł. i opr. Z. Rogoszówna, Warszawa: Nasza Księgarnia 1958.
F. Baum, Czarnoksiężnik ze szmaragdowego grodu, przeł. S. Wortman, Warszawa: Nasza Księgarnia 1962 (lub późniejsze wydania).
A.C. Doyle, Studium w szkarłacie, przeł. T. Evert w: 3xSherlock Holmes, Warszawa: Iskry 1969 albo dowolny zbiór opowiadań o Sherlocku Holmesie.
Sidonie-Gabrielle Collette, Klaudyna w szkole. Klaudyna w Paryżu, Warszawa: PIW 1975.
J. Conrad, Wybór opowiadań, przeł. A. Zagórska, H. Carroll-Najder, opr. Zdzisław Najder, Wrocław: Ossolineum 1972, BN II nr 171.
S. Lageröf, Cudowna podroż, t. 1-2, przeł. J. Mortkowiczowa, opr. Andrzej Chojecki, Wrocław: Ossolineum 1992.
J. London, Wilk morski przeł. J. B. Rychliński, Warszawa: Iskry 1955 albo Biały kieł, przeł. Anna Przedpełska-Trzeciakowska, Warszawa: Iskry 1955.
Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby, przeł. M. Godlewska, Warszawa: Nasza Księgarnia 1957 (lub późniejsze wydania).
R. Musil, Niepokoje wychowanka Törlessa, przeł. W. Kragen, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965.
James Joyce, Dublińczycy przeł. Z. Batko, Kraków: Znak 2005 albo J. Joyce Portret artysty w wieku młodzieńczym, przeł. i opr. J. Jarniewicz, Kraków: Znak 2005.
J. Joyce, Ulisses, przeł. M. Słomczyński, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969 (lub inne wydanie).
M. Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, t. 1, W stronę Swanna, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa: PIW 1965 (lub inne wydanie).
T. Mann, Buddenbrookowie, przeł. E. Librowiczowa, Warszawa: Czytelnik 1956 albo T. Mann, Czarodziejska góra, t.1-2, przeł. Józef Kramsztyk i Jan Łukowski, Warszawa: Czytelnik 1953 (lub inne wydania).
H. Barbusse, Ogień, przeł. Z. Jaremko-Pytkowska, Warszawa: PIW 1959 albo E. M. Remarque, Na zachodzie bez zmian, przeł. S. Napierski, Warszawa: PIW 1967.
E. Junger, W stalowych burzach, przeł. W. Kunicki, Warszawa: Czytelnik 1999.
J. Hasek, Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej, przeł. P. Hulka-Laskowski, Warszawa: Książka i Wiedza 1954 (lub inne wydanie).
S. Lewis, Babbitt, przeł. Z. Popławska, Warszawa: Książka i Wiedza 1949 (lub inne wydanie).
K. Mansfield, Garden party, przeł. B. Kopelówna, Warszawa: Czytelnik 1958.
Surrealizm: teoria i praktyka twórcza, wyb. i przeł. A. Ważyk, Warszawa: Czytelnik 1973.
T.S. Eliot, Poezje, wyb. i opr. M. Sprusiński, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978 oraz T. S. Eliot, Koty, przeł. S. Barańczak, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1995.
F. Scott Fitzgerald, Wielki Gatsby, przeł. J. Dehnel, Kraków: Znak 2013.
V. Woolf, Pani Dalloway, przeł. K. Tarnowska, Warszawa: PIW 1961. albo V. Woolf, Orlando, przeł. T. Bieroń, Kraków: Znak 2006.
F. Kafka, Proces, przeł. B. Schulz, Warszawa: PIW 1957 albo F. Kafka, Nowele i miniatury, przeł. Roman Karst, Alfred Kowalkowski, Warszawa: PIW 1961.
A. Gide, Fałszerze. Dziennik „Fałszerzy”, przeł. J. i H. Iwaszkiewiczowie, J. Rogoziński, opr. K. Jarosz, Wrocław: Ossolineum 2003, BN II nr 251.
S. i F. Themerson, Przygody Pędrka Wyrzutka, Warszawa: Iskry 2002.
W. Faulkner, Niepokonane, przeł. Ewa Życieńska ; opr. Barbara Kryda, Wrocław: Ossolineum 1991.
E. Hemingway, Komu bije dzwon, przeł. Bronisław Zieliński ; oprac. Leszek Elektorowicz, wyd. III poprawione, Wrocław: Ossolineum 1992, BN II nr 194.
M. Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, przeł. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, opr. A. Drawicz, G. Przebinda, Wrocław: Ossolineum 1990, BN II nr 229.
G. Orwell, Rok 1984, przeł. T. Mirkowicz, Warszawa: Muza 1999 albo G. Orwell, Folwark zwierzęcy, przeł T. Jeleńska, Kraków: Oficyna Literacka 1990 (lub inne wydania).
A. Frank, Dziennik Anny Frank : 12 czerwca 1942 - 1 sierpnia 1944, przeł. Zofia Jaremko-Pytowska, Warszawa: PIW 1957.
J.D. Salinger, Buszujący w zbożu, przeł. M. Skibniewska, Warszawa: Iskry 1961.
K. Kawafis, Wiersze zebrane, przeł. Z. Kubiak, Warszawa: Wydawnictwo Tenten 1995.
C.S. Lewis, Lew, czarownica i stara szafa, przeł. A. Polkowski, Warszawa: Pax 1985.
J.R.R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem, przeł. M. Skibniewska, Warszawa: Iskry 1960.
T. Jasson, Muminki. Księga pierwsza Warszawa: Nasza Księgarnia 2012.
R. Ellison, Niewidzialny człowiek, przeł. A. Jankowski, Poznań: Rebis 2004.
H. Hesse, Gra szklanych paciorków. Próba opisu życia magistra ludi Józefa Knechta wraz z jego spuścizną pisarską, przeł. Maria Kurecka, Warszawa: PIW 1999 (lub inne wydanie).
S. Beckett, Dramaty, przeł. i opr. A. Libera, Wrocław: Ossolineum 1995, BN II nr 241.
S. Plath, Szklany klosz przeł. M. Michałowska, Warszawa: Czytelnik 1975 albo S. Plath, Poezje wybrane przeł. Julia Hartwig, Jan Rostworowski, Teresa Truszkowska, opr. Grażyna Borkowska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004.
G. Perec, W albo wspomnienie dzieciństwa, przeł. W. Brzozowski, Kraków: Wydawnictwo Lokator 2014 albo G. Perec, Pamiętam że. To co wspólne 1, przeł. K. Zabłocki, Kraków: Wydawnictwo Lokator 2013.
H. Lee, Zabić drozda, przeł. Z. Kierszys, Warszawa: Książka i Wiedza 1975 (lub inne wydanie).
J. Brodski, 82 wiersze i poematy, wyb. i opr. S. Barańczak, Kraków: Znak 1989.
G. Grass, Blaszany bębenek, przeł. S. Błaut, Warszawa: PIW 1983.
M. Ende, Nie kończąca się historia, przeł. S. Błaut, Warszawa: Nasza Księgarnia 1986.
K. Kesey, Lot nad kukułczym gniazdem, przeł. T. Mirkowicz, Warszawa: PIW 1981.
B. Chatwin, W Patagonii, przeł. R. Ginalski, Warszawa: Bertelsmann Media 2007.
M.V. Llosa, Rozmowa w katedrze, przeł. Z. Wasitowa, Warszawa: PIW 1979.
E. White, Zuch, przeł. J. Jarniewicz, Wrocław: Biuro Literackie 2012.
J.M. Coetzee, Chłopięce lata: sceny z prowincjonalnego życia, przeł. M. Kłobukowski, Kraków: Znak 2007 oraz j. M. Coetzee, Młodość: sceny z prowincjonalnego życia, przeł. M. Kłobukowski, Kraków: Znak 2007.
J. Eugenides, Przekleństwa niewinności, przeł. T. Bieroń, Kraków: Znak 2013.
C. McCarthy, Suttree, przeł. M. Świerkocki, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2011.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 03-ALE-12PFDL w USOSweb